الحصر و البواري و سهم الامام (رساله…) (از: عزالدين حسين بن عبدالصمد حارثي عاملي (-984 ق.))

نبذة عن كتاب الحصر و البواري و سهم الامام (رساله…) (از: عزالدين حسين بن عبدالصمد حارثي عاملي (-984 ق.))

شماره بازیابی: 1836/12
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-23078‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: الحصر و البواري و سهم الامام (رساله…) [نسخه خطی]/ از: عزالدين حسين بن عبدالصمد حارثي عاملي ( -984 ق.)
قطع: ؛ خشتی. 14*5/ 20 سم. 281 ص. 15- 22 س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمد لله کما ینبغی لجلاله و جماله و بعد فیقول فقیر رحمه الله الغنی حسین بن عبد الصمد الجباعی لما تشرف بالحضره العلیه الشاهیه لا زال عالیه اللواء غالبه علی الاعداء الی یوم الدین و ذلک فی اواخر ذی القعده سنه ثمان و ستین (اگر منظور شیخ حسین آن است که این مباحثه در وقتی جریان یافت که وی برای نخستین بار شاه طهماسب را دیدار کرده و یا در وقتی که به پایتخت شاه رسیده بنابراین معلوم می گردد که شیخ در 965ق به ایران و به اصفهان آمده 3 سال بعد در اصفهان بوده و سپس (پس از این که شیخ علی منشار، شیخ الاسلام وقتاصفهان خبر مهاجرت این عالم بزرگ را از عامل به ایران برای شاه صفی که در آن وقت در قزوین پایتخت داشت بفرستد ) با جمعی از یاران به قزوین رفته و این بحث و تألیف این رساله در قزوین وقوع یافته. نک: اعیان الشیعه، ص 239-243). و تسعمائه مع جماعه من الاصحاب وقع الکلام فی مسئلین فتکلم فیها بعض الاخوانبماهو المشهور بین المتأخرین غیر ناظر الی مأخذهم فی ذلک بل مقتصر بن علی النقل عنهم و کان للفقیر وقوف علی ان ادلتهم لا تنهض بمدعاهم ذکرت خلاف ما نقلوه و قویته فاستنکروا ذلک و استهجنوه فبینت بهذه الکلمات الحال لیزول الاشکال… المسئله الاولی ان الحصر و البواری… .
2انجام مسئله اولی: … و لهذا قیل ای مجتهد سلم من منتقد و ای شخص سلم من نقص و فقنا اللهو ایاکم للعمل بما یحبه و یرضاه انه جواد کریم.
1آغاز مسئله ثانیه: المسئله ثانیه هل یجوز صرف مال الامام(ع) حال الغیبه لفقیر الساده سواء کان ذلک خمسا او قدرا فاقول مال الامام فی یومنا هذا تنقسم الی قسمین الانفال… .
2… و هو صرف حقوقهم علیهم السلام الی فقراء الساده و هو الکریم عن ذلک نسأل الله تعالی حسن الهدایه و الوقایه لنا و لسائر المومنین انه جواد کریم.
تزئینات متن:نام رساله ها به شنگرف است نام رساله زوراء و همچنین عنوان های «تنبیه» «ازاحه وهم و اناره فهم» ونظائر آنها نیز به شنگرف است.
تزئینات جلد:تیماج قهوه ای.
1در کنار برخی از صفحات،تفسیربرخی از لغات، به نقل از کنز اللغه و نیز نسخه بدل برخی از کلمات ثبت شده.
نك: ذريعه، 4/ 201-202، 7/ 24؛ اعيان الشيعه، 26/ 226-270.
اين رساله در ذريعه يك جا به نام تطهير الحصر و البواري و جاي ديگر با نام الحصر و البواري و سهم الامام(ع) ياد شده. در اعيان الشيعه از دو رساله با ش 19 و 20 ياد شده: يكي با نام رساله في طهاره الحصر و البواري و ديگري با نام رساله في صرف سهم الامام… الي فقراء الساده و امين عاملي در ذيل رساله دوم به نقل از رياض العلماء گويد: «رساله اي است لطيف و خوب و در 968 ق از آن فراغت يافته». در نسخه حاضر اين دو مسئله عنوان شده و مسئله دوم به هيچ وجه صورت رساله جداگانه ندارد علاوه بر آن كه در آغاز رساله نيز مولف خود از عنوان شدن دو مسئله در حضور شاه طهماسب سخن گفته است. صورت دو مسئله مذبور چنين است: « المسئله اولي. ان الحصر و البواري اذا اصابها بول او نجاسه رطبه و جفت بالشمس فهل تطهر ام لا. المسئله ثانيه. هل يجوز صرف مال الامام عليه السلام حال الغيبه لفقير الساده سواء كان ذالك خمسا او نذار ».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:خط ها و قلم های گوناگون در ذیل رساله اعضالات(ش 1) ذیل ص 18 و ذیل رساله 2 (ص 90) نوشته شده که نسخه به دست فضل الله بن محمد بن فضل الله در 1065ق رونویس شده اما گویا این رقم نسخه ای است که اصل نسخه بوده زیرا این دفتر تازه تر می نماید.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1بر پشت نخستین برگ دفتر فهرست رساله های موجود در دفتر ثبت شده.
مشخصات اثر: یادداشتهای تملک:
متن يادداشت: چند یادداشت و تملک به خط های مختلف ودو مهر نیز بر روی همین برگ موجود است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: فهرست ماخذ: مجلد سوم، صفحه 2500-2501
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: وي با روش فقيهان هم زمان خود كه در فتوي، بيشتر پيرو گذشتگان بوده اند سخت مخالفت داشته و در چند اثر فقهي خود بر اين شيوه فقهاء معاصر خرده گيري كرده. در همين فهرست رساله اياز او شناختيم كه چند مسئله فقهي را به عنوان نمونه ياد كرده و انظار و ادله گذشتگان را در آن مسائل نادرست داشته است. در رساله حاضر نيز وي چنين قصدي داشته است. وي در ادامه اين رساله گويد: « در 968 در مجلس شاه طهماسب دو مسئله فقهي عنوان شد و حاضران همه درباره آن دو مسئله نظر گذشتگان را نقل كردند بدون اين كه بدليل آنان به دقت بنگرند و من از آنجا كه واقف بودم و مي دانستم ادله گذشتگان براي اثبات مدعاي آنان كافي نيست، با نظرهاي آنان مخالفت ورزيدم. اما با اعتراض و استنكار همگي مواجه شدم. اينك براي توضيح بيشتر و دفع اشكالات آنان اين رساله را نگاشتم ».
صحافي شده با: الاعضالات العویصات/ میر محمدباقر بن محمدحسینی استرابادی ( -1041ق.)(ص 1-18)1035746
تاريخ: 20141026
محل و شماره بازیابی:
125836
125836