جمشید و خورشید (از: سلمان ساوجی ملقب به جمال الدین و متخلص به سلمان پسر علاءالدین محمد ساوجی.)

نبذة عن كتاب جمشید و خورشید (از: سلمان ساوجی ملقب به جمال الدین و متخلص به سلمان پسر علاءالدین محمد ساوجی.)

شماره بازیابی: 907
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19306‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: جمشید و خورشید [نسخه خطی]/ از: سلمان ساوجی ملقب به جمال الدین و متخلص به سلمان پسر علاءالدین محمد ساوجی.
قطع: وزیری. 17*25سم. 404گ. صفحه‌ای 42 بیت در متن 22 در حاشیه.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:الهی پرده پندار بگشای/ در گنجینه اسرار بنمای
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف از شعرای مشهور قرن هشتم هجری است (682-779ق.) و تربیت شده دربار ایلکانیان و مداح آنها است. دو مثنوی نیز از این شاعر به یادگار مانده یکی جمشید و خورشید و دیگری «فراق نامه» است که در همین فصل خواهیم شناساند. در فراق نامه (ص 776) گوید:
بسی نعمت از دولتش خورده‌ام/ بنانش چهل سال پرورده‌ام
و در جمشید و خورشید (700) گوید:
ادای حق پنجه سال نعمت/ اگر داری هوس دریاب فرصت
و نیز در فراق نامه (ص 777) گوید:
شبی بنده را شاه پیروز بخت/ طلب کرد و بنشاند در پای تخت
و در جمشید و خورشید (699) گوید:
فرستاد و بخلوت پیش خود خواند/ بعادت نزد تخت خویش بنشاند
جمشید را پسر پادشاه چین و خورشید را دختر رومی و دلال محبت را مهراب تاجر معرفی نموده و در میان مباحث به مناسبت غزلیاتی از زبان عاشق و معشوق در کتاب گذارده و در پاره‌ای از جاها قطعه‌هایی نیز گنجانیده شده است. این مثنوی با شماره دقیق 1388 بیت می‌باشد و در بحر خسرو شیرین نظامی است.
تزئینات متن:عناوین مطالب در همه جا با طلا نوشته شده.
تزئینات نسخه:نام هر یک از کتاب‌های خمسه نظامی و دیگر کتاب‌ها که در متن نسخه می‌باشد بر مربع مستطیلی که تذهیب گردیده و نام کتاب‌های خمسه امیر خسرو دهلوی که در حواشی واقع شده بر لوزی مذهب با طلا نگارش یافته و تمام صفحات مجدول به طلا و لاجورد است.
نوع کاغذ:دولت آبادی.
تزئینات جلد:تیماجی.
2در متن و حاشیه به خط نستعلیق نوشته شده، در پایان حاشیه آخرین (808) آثار سنه 1100 خوانده می‌شود ولی طرز خط حکم می‌کند که نسخه (غیر از سوز و گداز نوعی که خط آن نیز حاکم است که متاخر از اصل نوشته شده) در اواخر قرن نهم هجری نگارش یافته. پشت آخرین صفحه یادداشتی است به این تاریخ 105ق. (که ظاهرا 1005ق. مراد بوده).
نخستین شعر موجود در حاشیه ص 4 نسخه این است:
در تو زبانرا که تواند نهاد/ های هویت که تواند گشاد
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1این مجموعه شامل جمشید و خورشید و چند کتاب دیگر است. تذهیب صفحه نخستین و ابیات نوشته شده بر آن نونویس و احتمال دارد که تاریخ مذکور در آخر (1100) سال تکمیل نقائص نسخه را برساند.
يادداشت عمليات: حواشی دو ورق اول نسخه از میان رفته بوده وصالی گردیده و ابیاتی از مطلع الانوار هم که بر این دو برگ بوده نیز از میان رفته. در نسخه آثار آبدیدگی موجود است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1440-1441.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مندرجات متن و حاشیه این است: در متن: 1. خمسه نظامی ص 1-644. 2. روضه الانوار ص 645-693 (49 بیت که در آخر نسخه چاپی می‌باشد در این نسخه نیست). 3. جمشید و خورشید ص 695-772. 4. فراق نامه ص 773-800. 5. سوز و گداز نوعی خبوشانی ص 801-808. در حاشیه: 6. تمام این نسخه از صفحه اول تا آخر خمسه امیر خسرو دهلوی نگارش یافته.
تاريخ: 20150628
محل و شماره بازیابی: 113924