دیوان اکبر اصفهانی

نبذة عن كتاب دیوان اکبر اصفهانی

شماره بازیابی: 945
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19345‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: دیوان اکبر اصفهانی [نسخه خطی]
قطع: خشتی باریک. 13*21سم. 229گ. 17 بیت.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بار دیگر بر سر سوز و گدازم داشتی/ در میان راه عشق از راه بازم داشتی
2خداوند گیتی نگهدار بادش/ ممالک ستان با دو اقلیم سرای
هر کسی بیماری خود را طبیبی جسته است/ دست دامان من و دامان آل مصطفی
و در صفحات 378 و 379 و 387 و 439 نیز بر تشیع وی تصریح‌هایی است و در ص 442 ماده تاریخی برای مرگ عموی خود سروده که بیت شامل تاریخ آن این است:
خرد فکر تاریخ آن کرد گفت/ محیط کرم سر بگرداب برد
= 1022
و این نیز عصر و زمان شاعر را به خوبی معین می‌نماید. در مقطع غزلی (ص 243) که بدین بیت شروع شده:
ای خداوند حی سرمد من/ تو بدل کن به نیکویی بد من
گوید: من ترا نام کرده اکبر خویش/ تو مرا خوانده‌ای محمد من
بنابراین نام شاعر محمد و تخلص وی اکبر بوده و شاید اصلا نام وی محمداکبر بوده است.
تزئینات نسخه:صفحات مجدول به طلا است.
نوع کاغذ:دولت‌آبادی.
تزئینات جلد:تیماجی.
غیر از حکیم غزنی و خلاق اصفهان/ هر کس که هست در نظرم بی‌بضاعت است
خلاق معنیم ز کمال سخن وری/ خلاق را بمن شرف از اولیت است
نسخه نام برده بالا با اینکه افتادگی دارد شامل در ح 7200 بیت از غزل، ترکیب بند و غزل و قصیده و قطعه می‌باشد و چنان‌که خود اکبر تصریح نموده رباعیاتی هم داشته ولی نسخه این کتابخانه رباعی ندارد.
به ترکیب بند شروع و به مقطعات به پایان می‌رسد.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: در کتب تذکره‌ای که در دست نگارنده است نام و شرح حال این شاعر را نیافتم. از مندرجات دیوان به دست می‌آید که جوانی دانشمند و شاعری سخن سنج بوده و طبعی بسیار مقتدر داشته و قصیده و غزل را خوب می‌سروده و اصلا عراقی و منشای اصفهان است، آرزوی رفتن به هند داشته و بدانجا رفته و چندی در آنجا مانده ولی از هند خوشش نیامده و هوای زندگانی در اصفهان در سر وی پیدا شده و در قصیده‌ای (ص 412-416) علاقه‌مندی خود را بدان آب و خاک و ترجیح هر چیز حقیر و مختصر آن بر نعمت‌های شریف و مفصل هند گنجانیده و نیز به دست می‌آید که چندی در توران بوده و ندر محمدخان پادشاه آنجا را مدح کرده (ص 394) ولی صله قصیده خود را اجازه رفتن به وطن تقاضا نموده و در قصیده‌ای که شکایت از روزگار نموده از توقف در بلخ و بدی اخلاق و روحیات اهالی آنجا شکایت نموده (ص 425) و به مداحی شاه عباس (ص 369) و شاه سلیم (ص 406-412) پرداخته و قصائدی در وصف فرح‌آباد و اشرف و نقاط دیگر در این دیوان موجود و علاقمندی خود را نسبت به خاندان پیغمبر اکرم (ص) صریحا اظهار و تشیع خود را علنا بیان می‌دارد و از آن جمله در این بیت (ص 431):
وضعیت استنساخ نسخه: ظاهرا از خطوط نیمه اول قرن یازدهم هجری است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق خوب.
يادداشت عمليات: برگ‌های زیادی از آن افتاده و بسیاری از آنها هم جا‌به‌جا گذارده شده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1471-1473.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: از مندرجات دیوان اکبر استفاده می‌شود که از علوم ادبی و ریاضی و حکمی بهره‌مند بوده و در سیر و سلوک قدم گذارده و نسبت به شیخ صفی الدین اردبیلی ارادت می‌ورزیده و اشعار حماسی بسیار دارد و خود را بر دیگر شاعران ترجیح می‌دهد و از آنها است:
محل و شماره بازیابی: 112975