ابکار الخیال (از: میرزا حبیب الله دنبلی خویی.)

نبذة عن كتاب ابکار الخیال (از: میرزا حبیب الله دنبلی خویی.)

شماره بازیابی: 887
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19283‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: ابکار الخیال [نسخه خطی]/ از: میرزا حبیب الله دنبلی خویی.
قطع: وزیری کوچک. 14*22/5سم. 197گ. 21س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله
باصفا مشاط ابکار خیال/ پر هنر خراط لولوی مقال
2زانکه بهر چاره ماخولیا/ هست خود اشنفتن افسانها
حس‌ها شاغل شده بر قیل و قال/ می‌شود رفع پریشانی خیال
خواهد حبیب مولا از فیض رب/ جانرا اسیر حب تو در سلسله ذهب
تزئینات جلد:تیماجی.
قصه‌ای کاندر نظر لفظ است و حرف/ لیک در معنی یکی دریای ژرف
نار نظم افزایدش زیب و حلی/ چست شد تنبل لسان دنبلی
این دفتر شامل دو نسخه از کتاب است که مسلما هر دو به خط انشا کننده آن است، نسخه دوم، ص 103-292، پیش نویس کتاب و در بسیاری از ابیات آن اصلاحاتی گردیده و نسخه اول پاکنویس نیمه‌ای از این نسخه دوم می‌باشد و پایان آن آخرین بیت 198 است که تقریبا دو هزار بیت به آخر نسخه دوم می‌باشد.
نمونه خط شاعر و شرحی که فرزند ایشان بابا خان در شرح حال پدر و این مولفه در جواب دوست خود آقای نظام الدین خسرو پرویز نوشته‌اند در ص 100 و 102 گذارده شد.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف از شعرای ق 13 و 14ق. آذربایجان می‌باشد، در 1312ق. در مشهد مقدس وفات یافته، دست ارادت به جلال الدین محمد مجدالاشراف قطب سلسله ذهبیه ( -1331ق.) داده، و مدائح غرا از ایشان نموده و در ص 10-34 ج 1 رساله جلالیه که در 1320ق. در تبریز چاپ گردیده بخشی از آنها مندرج، به عنوان استیفاء فوج دنبلی به شیراز رفته و چندی هم در بوشهر بوده و در آنجا نیز قصائدی انشاء کرده، در اشعار گاهی تخلص حبیب و بیشتر تنبل مولا و در اواخر که خدمت مجدالاشراف رسیده و ملقب به لسان الولایه گردیده لسان تخلص می‌کرده و گاهی تنبل مولا و حبیب یا لسان را در یک بیت تخلص قرار داده:
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع کاغذ:فرنگی.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1میان دو نسخه و در آخر برگ‌هایی ننوشته است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1421-1422.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: ابکار الخیال عبارت است از داستان و افسانه‌ای تاریخی که در تبریز اتفاق افتاده و پهلوان داستان را حاجی نظر نامیده و ظاهرا راجع به خانواده سلطنتی و ولیعهد آن عصر (مظفرالدین شاه) می‌باشد. در اشعار مکرر نامی از خواجه هدایت نام برده که آشنا به شعر و شاعری بوده، بایستی مرادش رضا قلی خان هدایت باشد که در آن وقت در تبریز بوده و در خلال ذکر داستان به مدح و ثنای قطب خود پرداخته و در ضمن مثنوی، غزلیاتی به همان وزن گنجانیده و ظاهرا داستان را به آخر نرسانده و این بخش که در دست ما است در ح 4000 بیت می‌باشد و چنان‌که از این دو بیت (ص 11 و 12 نسخه) استفاده می‌شود این داستان صرف خیال و جعل نیست و اشاره به وقایع و قضایایی می‌باشد:
محل و شماره بازیابی: 113762