ارشاد القلوب الي الصواب المنجي من عمل به من اليم العقاب (ج1) (از: ابومحمد حسن بن ابوالحسن بن محمد ديلمي)

نبذة عن كتاب ارشاد القلوب الي الصواب المنجي من عمل به من اليم العقاب (ج1) (از: ابومحمد حسن بن ابوالحسن بن محمد ديلمي)

شماره بازیابی: 470/6ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫ ‏‫10-3775‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: ارشاد القلوب الی الصواب المنجی من عمل به من الیم العقاب (ج1) [ نسخه خطی]/ از: ابومحمد حسن بن ابوالحسن بن محمد دیلمی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: سده‌ی 13ق.
نام خاص و کميت اثر: 42 (112الف – 153الف) برگ، 12 سطر.
يادداشتهاي کلي: این اثر چاپ‌‌های متعددی دارد: سال‌های 1310، 1318، 1333 و 1375ق در تهران، سال‌های 1296، 1301، 1302 و 1322ق در بمبئي به صورت سنگی و در سال 1364ق در تهران، بدون تاریخ در بیروت، سال‌های 1343، 1370 و 1372ق در نجف اشرف به صورت حروفی (سربی) به چاپ رسیده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1آغاز افتاده: «… یعبر کثیره بها و یتفکر فیها من اسعدالله تعالی … یقول العبد الفقیر … انما بدات بالموعظه من کتاب الله … (113الف) و رتبت هذا الکتاب علی خمسه و خمسون بابا؛ الباب الاول فی ثواب الموعظه و النصیحه …».
2«… (147الف) البابا الحادیعشر فی التوبه نصوحا یعنی بالنصوح لا رجوع فیها الی ذنب … (153الف) قال آخر و لقد رایت صغیره فسرت شیئا بالخمار قالت … هذا الذی نقل الملوک …» ناتمام.
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها مشکی؛ اندازه متن: 16*5/9سم.‬
نوع کاغذ:فرنگی سفید (روسی).
1در انجام، برگ (153ب) یک تعویذ و نفرین در حق غاصبین حقوق امیرالمومنین و حضرت فاطمه زهرا علیهما السلام دیده می‌شود.
وضعیت استنساخ نسخه: کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است.
يادداشت عمليات: به جهت رطوبت و جداسازی برگ‌ها، برخی کلمات ناخوانا شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 252 – 253.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: کتابی در دو بخش مشتمل بر اندرزهای قرآنی و مواعظ اخلاقی (ج1) و فضائل و مناقب امیرالمومنین علی بن ابی‌طالب علیه السلام و اهل بیت علیهم السلام و بیان شمه‌ای از تاریخ زندگانی آن امام همام علیه السلام و نیز برخی احتجاجات آن حضرت (ج2) است که در سال‌های میانی سده‌ی 8ق تالیف گردیده است، باید دانست که این اثر ارزشمند شیعی، مورد عنایت برخی بزرگان امامیه قرار گرفته و تقاریظی نیز بر آن نوشته‌اند که از آن جمله تقریظ صدرالدین سید علی خان مدنی (د. 1120ق) به دو رباعی است: 1. اذا ضلت قلوب عن هداها فلم تدر العقاب من الثواب، فارشدها جزاک الله خیرا بارشاد القلوب الی الصواب 2. هذا کتاب فی معانیه حسن للدیلمی ابی محمدالحسن، اشهی الی المضنی العلیل من الشفا و الذ للعینین من غمض الوسن. این کتاب دارای یک تلخیص از شرف‌الدین یحیی بن عزالدین حسین بن عشیره بحرانی (نزیل یزد) از دانشمندان سده‌ی 10ق است که مرحوم آقا بزرگ تهرانی به نقل از میرزا عبدالله تبریزی اصفهانی صاحب ریاض العلماء اشاره کرده است و همچنین ارشاد القلوب دارای یک ترجمه‌ی فارسی از محمدباقر بن محمدمهدی هرندی قهپایی (د. 1162ق) است که نسخه‌ای از آن در کتابخانه‌ی مسجد اعظم قم نگهداری می‌گردد. باید توجه داشت که جلد نخست این کتاب دارای 55 باب می‌باشد که عنوان برخی ابواب آن چنین است: 1. فی ثواب الموعظه، 2. فی الزهد، 3. فی ذم الدنیا، 4. فی ترک الدنیا، 5. فی التخویف و الترهیب، …، 15. من کلام المصنف فی المواعظ، …، 25. فی مدح الخمول الاعتزال، …، 35. فی التوکل علی الله، …، 45. فی ولایه الله، …، 50. فی التوحید، …، 55. فی ما سال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لیله المعراج؛ لیکن نسخه‌ی حاضر از 55 باب مذکور، تنها مشتمل بر 11 باب نخست جلد اول کتاب الارشاد می‌باشد و باقی آن ناتمام مانده است! ناگفته نماند که از این کتاب نسخه‌های متعددی در کتابخانه‌ی مجلس موجود است که از آن جمله می‌توان به نسخه‌ی جدید آن به شماره‌ی «686ط» اشاره نمود. گفتنی است که در سرچشمه‌ها از این اثر در کتابخانه‌های ایران و نیز برخی کتابخانه‌های خارج از کشور تاکنون بیش از 40 نسخه گزارش گردیده است.
صحافي شده با: النافع لیوم (= نافع یوم) الحشر فی شرح باب الحادی عشر/ جمال‌الدین ابوعبدالله مقداد بن عبدالله سیوری حلی اسدی مشهور به «فاضل مقداد»738201
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): مواعظ
محل و شماره بازیابی: 1210854