اشعار پارسی و تازی (از: هدایه‌الله.)

نبذة عن كتاب اشعار پارسی و تازی (از: هدایه‌الله.)

شماره بازیابی: ‭3064/2‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-30371‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: اشعار پارسی و تازی [نسخه خطی]/ از: هدایه‌الله.
کاتب: هدایه‌الله متخلص به دانش.
نام خاص و کميت اثر: ص 18-48.
قطع: نیم‌خشتی. 22*14سم. 185ص. 17-145س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1چکامه پارسی: فه سام…
2کانه لم یلج روح علی جسده.
3بروز رش از مرداد ماه سال یکهزار و دویست و نود و چهار یزدگردی نگارش یافت امید که نگرنده بر نگارنده نگیرد و پوزش او را بپذیرد سپاس خدای را در آغاز و انجام.
تزئینات متن:عناوین و ابیات متن و عبارات تازی به سرخی نوشته شده و عبارات تازی گاه به شنگرف است.
تزئینات نسخه:تمام صفحات دارای جدول‌کشی چهار خطی با قلم آب‌طلا و مرکب سیاه است. اشعار نیز در جداول نوشته شده.
نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:میشن سبز خط‌کشی شده بدون‌مقوا.
کاتب نسخه که گوینده این اشعار است در پایان نسخه رقم کرده: «بر حسب فرمان مجرای قبله گاهی جناب میرزا محمدحسین لازال مخصوصا بالطاف الالهی تحریر این چند قصیده عربی و پارسی تضییع صفحات نمود امید از توجه مخصوص معظم الیه مدظله العالی اینکه در ظلال عطوفتشان نوعی قابل شود که از عهده خدمات شایسته‌تر از آنها برآید بنده درگاه هدایه‌الله غفرالله ذنوبه فی شهر ربیع‌الاول من سنه 1294».
در آغاز قصیده پارسی (ص19) این جمله ساخته شده از لغات جعلی دساتیری «فه سام شالش پارلیم مزدام» دیده می‌شود که زیر آن ترجمه آن را چنین نوشته‌اند: «به نام دانش آفرین یزدان».
و به خط دیگری در حاشیه نوشته شده: این فقره به زبان اصل دساتیر است که به اعتقاد پارسیان زبان آسمانی است و لهجه یزدانی لیکن این ترکیب را ناظم خود انشاء نموده است و لفظ شالش که به معنی دانش است با تلخص ناظم مناسب است و خالی از لطف نیست».
ازین قرار سراینده این اشعار هدایه‌الله نام داشته و دانش تخلص می‌کرده و از شعرای اواخر ق 13ق. بوده است.
قصیده پارسی قصیده مصنوع پر تکلفی است که سراینده خواسته است به فارسی سره بسراید و کلمات مجعول کتاب دساتیر را که فارسی اصل پنداشته در آن به کار برده، مطلع آن این است:
پس از نیایش کیهان خدیو پاک خدا/ همی سرایش خواهم بشیوه شیوا
و آن را به مدح وکیل‌الملک نامی سروده که ظاهرا مرتضی قلی خان وکیل‌الملک پسر محمداسماعیل خان وکیل‌الملک نوری حکمران کرمان باشد و در ص 28 در مدح او گوید:
ستوده درگه کان دهش وکیل‌الملک/ که می ندیدش گردون بجز دی همتا
این قصیده شامل 93 بیت است.
و در زیر سطر اول به خط ریزتر نوشته شده: «درروز 18 شهر مرداد سنه 1245ق.».
کاتب در زیر اغلب ابیات به خط ریزتر معانی و مفاهیم آنها را به زبان معمولی نوشته است.
قصیده تازی شامل 17 بیت که در صدر آن نوشته: «و له ایضا بالعربیه فی هجو صاحبه».
و مطلع آن این است: لی صاحب اکزم کاله/ لم یدر بالتقوی ولد اکبر
و پس از آن سه بیت در ذم طبیعی به نام مسیح.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق تحریری خوش (عناوین به خط نسخ و رقاع است).
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2مطالبی که از قلم افتاده در حواشی با همان خط افزوده و دور آن جدول‌کشی کرده‌اند.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 4074-4075.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این نسخه شامل یک قصیده پارسی دساتیری و یک قصیده و یک قطعه شعر به تازی.
صحافي شده با: رساله سلوک/ شاه نعمه‌الله ولی 497752
تاريخ: 20130630
محل و شماره بازیابی: 114082