الخلاصه (از: ابوعبدالله جمال‌الدين محمد بن عبدالله طائي جياني اندلسي مشهور به «ابن مالك»)

نبذة عن كتاب الخلاصه (از: ابوعبدالله جمال‌الدين محمد بن عبدالله طائي جياني اندلسي مشهور به «ابن مالك»)

شماره بازیابی: 477/2ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫ ‏‫10-3788‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: الخلاصه [ نسخه خطی]/ از: ابوعبدالله جمال‌الدین محمد بن عبدالله طائي جیانی اندلسی مشهور به «ابن مالک»
کاتب: : کاتب: سید حسین طباطبائي جندقی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: سال 1275ق.
نام خاص و کميت اثر: 78 (32ب – 109ب) برگ، 7 سطر.
يادداشتهاي کلي: باید افزود که این اثر به جهت اینکه از کتب درسی بوده است، چاپ‌های متعددی دارد که برخی عبارتند از: چاپ 1833م / 1249ق در پاریس به اهتمام و شرح و ترجمه‌ی فرانسوی از بارون سلوستر دی ساسی، سال‌های 1251، 1253، 1290، 1306، 1307، 1308، 1323، 1325، 1330، 1345، 1349 (با تحقیق محمد محیی‌الدین عبدالحمید) و 1368ق در قاهره، سال‌های 1306ق/1888م به عنایت گوگه (A. Goguer) همراه تعلیقات فرانسوی و 1392ق با تحقیق حسین یوسف موسی و همچنین در سال 1898م همراه ترجمه‌ی ایتالیایی آن به اهتمام موسیو ویتو (E. Vitto) کنسول سابق ایتالیا در بیروت، در سال 1323ق در فاس – مغرب، سال‌های 1389 و 1399ق با تحقیق محمدمفید اللخمی در دمشق، بدون تاریخ با تحقیق لئون پینتو (Leon Pinto) در پاریس، سال 1342ق در نجف اشرف، سال‌های 1279، 1304، 1323، 1340 و 1367ق در تهران، سال‌های 1307 و 1325ق در تبریز، سال 1887م در استانبول، سال 1319ق در مکه‌ی مکرمه، سال 1290ق در کانپور و مدارس، سال 1319ق/1902م در لاهور، سال 1320ق همراه شرح مولوی ابی محمد احمد در لاهور، سال 1326ق/1908م در دهلی و چاپ‌های دیگر که معرفی همه‌ی آن‌ها از حوصله‌ی این نوشتار مختصر خارج است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1«بسمله … قال محمد هو ابن مالک احمد ربی الله خیر مالک، مصلیا علی النبی المصطفی و آله المستکملین الشرفا».
2«احصی من الکافیه الخلاصه کما اقتضی غنی بلا خصاصه، فاحمد الله مصلیا علی محمد خیر نبی ارسلا، و آله الغر الکرام البرره و صحبه المنتخبین الخیره».
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز؛ اندازه متن: 15*8سم.‬
نوع کاغذ:فرنگی سفید نازک.
وضعیت استنساخ نسخه: محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «قد تم الکتاب بید اقل السادات و الطلاب حسین الطباطبایی الجندقی فی شهر جمادی الاولی فی سنه 1275ق».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است؛ در برگ‌های نخستین بین سطور و هامش حاشیه نویسی به عربی و فارسی دارد که بیش‌تر مربوط به تجزیه و ترکیب است.
يادداشت عمليات: آثار رطوبت مختصر و چربی در برخی برگ‌ها مشاهده می‌گردد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 271 – 273.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: منظومه‌ای در حدود 1000 بیت در ادبیات عرب (علم نحو) است که بنا به گفته‌ی ناظم، وی آن را به پیروی از الفیه‌ی یحیی بن عبدالمعطی نحوی مشهور به «ابن معط» (د. 628ق) سروده است. این منظومه، به جهت اهمیت، دقت و لطافت، از سوی دانشمندان عامه و خاصه مورد توجه و عنایت خاص قرار گرفته و افزون بر حدود 800 سال تدریس و تدرس در مدارس علوم اسلامی، شروح، اعراب، حواشی و تعلیقات متعددی بر آن نوشته یا به زبان‌های فارسی، ایتالیایی، فرانسوی و … به نظم و نثر ترجمه گردیده است که از جمله، حاجی خلیفه و آقا بزرگ تهرانی به برخی از آن‌ها به نحو مبسوط اشاره نموده‌اند و مهمترین آن‌ها دو شرح، یکی از فرزند ناظم، ابوعبدالله بدرالدین محمد بن محمد بن عبدالله بن مالک طائي جیانی دمشقی مشهور به «ابن الناظم» (د. 686ق) و دیگری ا ز ابوالفضل جلال‌الدین بن عبدالرحمن بن ابوبکر سیوطی شافعی (د. 911ق) است که به ترتیب در همین فهرست نیز نسخه‌هایی به شماره‌های «2/444» و «1/482» معرفی گردیده است؛ خوشبختانه از شروح و تعلیقات الفیه‌ی ابن مالک، نسخه‌هایی دستنویس در این کتابخانه‌ی عامره موجود است. ناگفته نماند که از الفیه‌ی ابن مالک نسخه‌های متعددی در مجلدات مختلف فهرست‌های این گنجینه‌ی گرانسنگ گزارش گردیده است و از آن جمله می‌توان به نسخه‌های جدید آن به شماره‌های «2/8181»، «2/11606»، «20/826»، «8519»، «8516»، «14922»، «8365» و «11261» اشاره نمود. از این اثر نسخ چندی در کتابخانه‌های ایران و خارج از کشور موجود است که علیرضا قره‌بلوط در معجم التاریخ (ج4، صص2858 – 2859) گزارشی از آن‌ها بدست داده است.
صحافي شده با: الهدایه فی النحو/ سراج‌الدین عبدالجلیل بن فیروز بن حسین غزنوی نحوی مشهور به «ابن فیروز» (سده‌ی 8 – 9ق) (یا) ابوحیان اثیرالدین محمد بن یوسف بن علی جیانی غرناطی اندلسی نحوی739017
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادبیات عرب – نحو
محل و شماره بازیابی: 1210861