المنصص في شرح الملخص (از: نجم‌الدين ابوالحسن علي بن عمر كاتبي قزويني معروف به دبيران)

نبذة عن كتاب المنصص في شرح الملخص (از: نجم‌الدين ابوالحسن علي بن عمر كاتبي قزويني معروف به دبيران)

شماره بازیابی: 856ط
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫10-4455‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: المنصص فی شرح الملخص [ نسخه خطی]/ از: نجم‌الدین ابوالحسن علی بن عمر کاتبی قزوینی معروف به دبیران
کاتب: : کاتب: علی بن القاسم الطبری
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: 696ق.
قطع: ؛‏‫وزیری بزرگ، 5/18*27سم. 864گ (بدون برگ‌های اضافی). 33س.‬
يادداشتهاي کلي: 21 سال بعد از وفات مصنف نوشته شده.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1(منطق): بسمله الحمد لموجد اوجد بقدرته التامه اجناس الموجودات و الشکر لمنعم انعم علینا بلطفه… و بعد فان کتاب الملخص… کتاب صغیر الحجم کثیر العلم اشرف الکتب المصنفه فی العلوم العقلیه… و قد اتفق منا ان شرحنا القسم المنطقی منه قبل هذا بسنین کثیره تم شرح الامور العامه ثم بعد ذلک شرح تمام الکتاب… قال الامام قدس الله روحه… ان تصورا و اذا حکم علیه بنفی او اثبات… اقول معناه ان لا تصورا او ان فی الوجود تصورا… .
2(منطق): … ولیکن هذا اخر ما اردنا ایراده فی المنطق و لواهب العقل بلانهایه و الصلوه علی محمد و آله بغیر عدد (کاتب می‌افزاید): و قد فرغ من تعلیقه لنفسه العبد الضعیف علی بن القاسم الطبری… یوم السبت دون العصر الرابع و العشرین من شهر شعبان سنه ستین و تسعین و ستمائه…
1(امور عامه): قال الامام… الکتاب الاول فی الامور العامه و مایجری مجراها… اقول المراد بالامور الامور التی… .
2(امور عامه): … کان الحدوث الزمانی بالضروره مسبوقا بالزمان فهذا ما نقوله فی هذا الباب و هو اخر الامور العامه و به نختمها و الحمدلله…
1(بخش دوم حکمت): الکتاب الثانی فی احکام الجواهر و الاعراض… قال الاول فی تحقیق ما هذه الجوهر و العرض… اقول الموجود اما ان یکون فی شی اولا یکون… .
2قال… ولیکن هذا اخر… فی هذه المسئله و به تم جمیع کتاب (زیر وصالی رفته) ایضا هذا اخر ما قصدنا ایراده فی هذا الکتاب اذ قد وفینا بما وعدناه شرحنا جمیع الکتاب باوضح (زیر وصالی) الفراغ منه یوم الاثنین، الثامن و العشرین من شهر المبارک شعبان سنه احدی و سبعین و ستمائه… محمد و آله الطاهرین.
تزئینات جلد:تیماج عسلی.
نوع کاغذ:سمرقندی.
2عناوین به قلم نسخ تازه‌تر از متن در هامش صفحات دیده شده. در هامش صفحات از بخش امور عامه متن «الملخص» به قلم نسخ تحریری و شیوه چلیپا نگاشته شده و نیز تعلیقاتی به نقل از شرح مواقف.
ماخذ فهرست: جلد 2/24، صفحه 47 – 48.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:تعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1پشت برگ آغاز یادداشت‌های مرحوم محدث نوری به عبارت ذیل می‌باشد: «هذا الکتاب عزیز الوجود کثیر الفائده قلیل النسخه و کان لطلابه کنزا وجدوه لیغتنموه»؛ گواهی بلوغ متقابله در پایان بخش امور عامه دیده می‌شود. در پایان نسخه یادداشت زیر به خط کهن دیده می‌شود: «انتهت مقابله هذا الکتاب من اول المجلد الثانی و هو البحث فی الامور العامه الی هیهنا. بنسخه مقابله بنسخه المصنف مقروه علیه حرفا فحرفا فصح الا مازل عن النظر او اهمله الفکر و ذل فی التاریخ المذکور الهجری ببغداد».
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
بر پشت برگ آغاز، یادداشت‌ها و تملک‌های متعدد وجود دارد از جمله: تملک مرتضی بن روح‌الامین مختاری حسینی مورخ 1131ق و محمدرضا بن محمدصفی حسینی کاشانی مورخ 1181ق؛ تملک محمدرضا الحسینی.
مهر محمدرضا بن محمدصفی حسینی کاشانی؛ مهر محمدرضا الحسینی منقش به عبارت: «المتوکل علی الله الغنی محمدرضا الحسینی».
يادداشت عمليات: برگ آغاز وصالی شده است؛ چند برگ پایانی وصالی شده و بخشی از سطور را ناخوانا کرده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نک: کشف الظنون، 2/ 1819؛ ملک، 1/ 748؛ آستان قدس، 4/ 260.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: شرح است بر الملخص فی المنطق و الحکمه امام فخرالدین محمد بن عمر رازی. شارح این کتاب را به نام شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد جوینی نگاشت و به تاریخ دوشنبه 28 شعبان سال 671ق از آن بپرداخت. بنا بر تصریح دیباچه، شارح قسم منطق الملخص پرداخت و سال‌ها بعد به درخواست یکی از شاگردان ابتداء امور عامه و سپس باقی بخش حکمت را تحریر کرد. شاگردان بعد از اتمام شرح، درخواست بازبینی و تحریر مجدد شرح را نموده او نیز به تجدید نظر در شرح پرداخت و با اضافات، شرح را تحریری دوباره کرد و المنصص نامید و نسخه جای سخن شرح دوم دبیران بر الملخص است. شایان ذکر اینکه در این نسخه در پایان بخش منطق، دیباجه بخش امور عامه به قلم تازه‌تر نوشته شده که متعلق به اولین شرح کاتبی است بر الملخص نسخه‌های دیگری از این کتاب در کتابخانه ملک و آستان قدس رضوی وجود دارد.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): فلسفه