ترجمه طبری(از: ابوعلی محمد بن محمد بن عبیدالله بلعمی.)
شماره بازیابی: 2291
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-23606
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: ترجمه طبری/ از: ابوعلی محمد بن محمد بن عبیدالله بلعمی.
تاریخ کتابت: قرن 11ق.
قطع: 18/5*30/5سم. 1133ص. 25س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمدلله العلی الاعلی الولی الاولی…
2آله اجمعین الطیبین الطاهرین.
او پسر ابوالفضل بلعمی وزیر بسیار معروف نصر بن احمد سامانی ( -10 صفر 329ق.) بوده است که چند بار به وزارت رسیده و بار سوم در سال 382ق. به مقام وزارت نشسته است. بدین گونه تاریج جمادی الاخر 363ق. که گردیزی در زین الاخبار برای فوت او ضبط کرده درست نیست و سال 386ق. هم که پارهای از خاورشناسان آوردهاند سال مرگ ابوعلی سینجور است که با ابوعلی بلعمی اشتباه کردهاند. چنان مینماید که در جمادی الاخره 393ق. درگذشته باشد به این معنی که در اصل زین الاخبار «ثلث و تسعین و ثلثمائه» بوده و آن را به «ثلث و ستین و ثلثمائه» تحریف کرده باشند.
تزئینات متن:عناوین به همان خط به سرخی نوشته شده و گاهی جای آنها را خالی گذاشتهاند.
نوع کاغذ:امیری شکری آهار مهرهدار معمول قرن 11ق.
تزئینات جلد:روغنی که در اصل نقاشی داشته و اینک به کلی ریخته و تنها اندرون آن اندکی سالمتر مانده است.
در این مقدمه تازی که اندکی از آن پاره شده و وصالی کردهاند نام پادشاهی که به فرمان او این کتاب ترجمه شده «امیر السید الملک المظفر ابی صالح منصور ابن احمدبن اسماعیل بن احمد بن سامان بن… (پارگی) الرازی الاصفهد المرزبان» آمده و پیداست که این نسب به هیچ وجه درست نیست.
سپس در این مقدمه گفته شده که فایق الخاصه در سال 261ق. به ترجمه این کتاب فرمان داده است و حال آنکه فایق امیر ترک معروف به فایق الخاصه از امرای معروف دربار نوح بن منصور (365-387) بوده و اگر به فرمان او این کتاب ترجمه شده میبایست لااقل در 361ق. باشد نه 261 (احدی و ستین و ماتین) که در این نسخه نوشته شده.
منصور نام در میان پادشاهان سامانی دو تن بودهاند یکی منصور بن نوح بن نصر بن احمدبن اسماعیل بن احمد که از 350 تا 65 سلطنت کرد و دیگر منصور بن نوح بن منصور بن نوح بن نصر بن احمد که از 387 تا 289ق. سلطنت کرد و منصور بن احمد نامی که کنیه او ابوصالح بوده باشد در میان سامانیان نبوده و ابوصالح کنیه همان منصور بن نوح اول است.
از این قرار مطالب این مقدمه تازی به کلی نادرست و ساختگی است و معلوم نیست به چه اندیشه آن را ساختهاند.
در پایان کتاب نوشته شده: کتاب محمدبن جریر الطبری رحمه لله تا این جایگاه تمام شد و نگفت که از پس این کار چگونه گشت و کتاب اینجا رسیده بود که محمدبن جریر طبری فرمان یافت و کتابت این کتاب تمام شد در ماه ربیع الاخر که محمدبن جریر را اندک تکسری پیش آمد و اختصار کتاب به مبحث زکرویه شد… و در سال دویست و شصت اراده تصنیف این کتاب شد و در دویست و نود و چهار سمت اتمام پذیرفت…
چنان که پیش از این گذشت متن تازی تاریخ طبری که اکنون به دست است به حوادث سال 302ق. میانجامد و اگر مطلبی که در پایان این نسخه آمده است درست باشد میتوان فرض کرد که حوادث از 294 تا 302ق. را دیگران بر آن افزودهاند.
این کتاب به فرانسه هم ترجمه شده و دو ترجمه دارد.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مترجم، وزیر معروف سامانیان بوده که به امیرک بلعمی معروف و برای امتیاز از پدرش او را بلعمی دوم نامیدهاند.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ تعلیق خوش.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1آغاز این نسخه با آغاز چاپ لکنهو و نسخه خطی دیگری که به شماره 231 در این کتابخانه هست اختلاف دارد، بدین گونه که در آغاز این نسخه خطبه و دیباچهای به زبان تازی هست که تا سطر 8 صحیفه 2 میرسد و به جای آن در دو نسخه دیگر مقدمهای به زبان فارسی آمده که در بیشتر از نسخههای معتبر هم هست و تنها پس از آن مقدمه تازی که مطابق سطر 15 صحیفه 5 نسخه چاپی است، این نسخه با دو نسخه دیگر تطبیق میشود.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد چهارم، صفحه 2980-2981.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: بلعمی سلسله اسناد و روات را از اصل کتاب انداخته و در بسیاری از موارد مطالبی از مآخذ دیگر بر مطالب طبری افزوده و تاریخ طبری را به نقل به معنی کرده است. در برخی از نسخههای کتاب، ناسخین وقایع سالهای بعد از 355ق. را هم فهرستوار بر آن افزودهاند چنان که در چاپ لکنهو که در 1291ق. از این ترجمه انتشار یافته تا وقایع 512ق. پایان خلافت اسمتظهر بالله نیز آمده است. این نسخه به حوادث سال 294ق. واقعه زکرویه بن مهرویه قرمطی منتهی میشود.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): تاریخ
تاريخ: 20130717
محل و شماره بازیابی: 115046
بيانات الكتاب
اللغة | فارسي |
---|---|
العنوان | ترجمه طبری(از: ابوعلی محمد بن محمد بن عبیدالله بلعمی.) |
المراجعات
لا توجد مراجعات بعد.