توحيده و ابطال وحده وجود (رساله در…) (از: قاضي محمد سعيد قمي.)

نبذة عن كتاب توحيده و ابطال وحده وجود (رساله در…) (از: قاضي محمد سعيد قمي.)

شماره بازیابی: ‭2991/1‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-30256‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: توحیده و ابطال وحده وجود (رساله در…) [نسخه خطی]/ از: قاضی محمد سعید قمی.
کاتب: علی محمد بن قربان علی خوانساری.
تاریخ کتابت: 1232ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 1-23.
قطع: خشتی‌کوچک. 12*14سم. 135ص. 22س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمد لله رافع درجات العالمین و مرجح میزانهم… اما بعد فانی ارید ان اذکر اصل شبهه القائلین بوحده الوجود الذی هو مبنی لسائر شبههم و ابین موضع اشتباههم… .
2… و هو خلاف المفروض مع انه یلزم الترک فی الاول و باقی الالفاظ و العبارات غیر محتاج الی التفسیر.
3همه دفتر حاضر به خط او است، «تمت الرساله فی توحید واجب الوجود و ابطال وحده الوجود «لاستاد الفاضل الکامل… علامه العلمائی و افضل الفضلائی مجتهد الزمانی مولینا محمد سعید مدالله ظله السامی علی ید الضعیف… علی محمد بن قربانعلی خوانساری فی عصر یوم الاثنین السابع عشر شهر ذیقعده الحرام سنه 1232.
از شبهه «منسوب به ابن کمونه در توحید» یاد کند و گوید: «دوانی و دیگر قائلان به وحده وجود، پنداشته‌اند شبهه ابن کمونه، جز بر اساس وحده وجود پاسخ دادنی نیست» آنگاه پس از نقل متن شبهه به بیان پاسخ‌هایی پرداخته که براساس وحده وجود ساخته نشده.
قاضی سعید در پایان این رساله، حدیث مناظره امام جعفر صادق (ع) را با زندیق که بخشی از آن درباره حدوث عالم و اثبات آفریدگار است (حدیث فرجه) نقل و شرح کرده. قاضی از پاسخ‌های امام صادق (ع) به زندیق، سه برهان بر اثبات توحید استخراج کرده، و همین سخن قاضی سعید است که فیض کاشانی، در وافی (در شرح این حدیث) به نقل «از قاضی سعید در شرح توحید» آورده است. در مجلد 9 فهرست کتابخانه مجلس چند شرح بر این حدیث با نام (شرح حدیث فرجه) و از آن جمله شرح مولی خلیل بن محمدزمان قزوینی شناختیم.
صاحب ذریعه، نسخه‌ای از این رساله توحید را در کتابخانه تقوی (تهران) دیده و از آن یاد کرده‌اند.
تزئینات متن:عنوان‌ها به شنگرف است.
نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:مقوایی قهوه‌ای با عطف از تیماج قرمز.
چهار بیت این است:
شب معراج احمد مختار/ از قیودات جسم و جان وارست
از خودی در گذشت و ز جام/ «نحن فیها هو» شده سرمست
رفت در بارگاه «او ادنی»/ همچو رحمان به فوق عرش نشست
معنی استوی چو شد ظاهر/ قلم اینجا رسید و سر بشکست
نک: مجلس، ش 1862، 1866.
نک: ذریعه، 4/ 479.
اوصاف الاشراف/ خواجه نصیرالدین طوسی، ص 75-125.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف شرح توحید صدوق و معاصر شاه عباس دوم. وی در این رساله، کوشیده است مذهب وحدت وجود صوفیان و دیگر آراء آنان را که مبنی بر وحده وجود است باطل سازد.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق تحریری.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1این دفتر شامل سه رساله است که کاتب در ذیل هریک از آنها رقم دارد و رقم ذیل شماره یکم دارای اشکالی است که در حاشیه ص 437 بدان اشاره گردید. اغلاط فراوان در رساله هست. روی ص 104 (فاصله بین شماره‌های 2 و 3) ابیاتی به عربی از ابوالفتح بستی، به نقل از کشکول شیخ بهائی با قلم نستعلیق جواد بن محمدحسن خوانساری نوشته شده است. بر پشت برگ اول دفتر چهار بیت درباره معراج پیغمبر (ص) از اسماعیل متخلص به صائب تبریزی به خط خود او و به تاریخ 1323ق. دیده می‌شود.
يادداشت عمليات: کنار برگ اول وصالی شده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 4012-4013.
صحافي شده در اين جلد: سرمایه ایمان/ عبدالرزاق فیاض لاهیجی ( -…)، ص 23-74.
تاريخ: 20130625
محل و شماره بازیابی: 125882