تياسر مردم عراق در قبله (رساله در توجيه) (از: ابوالقاسم جعفر بن حسن بن سعيد حلي (-676ق.).)

نبذة عن كتاب تياسر مردم عراق در قبله (رساله در توجيه) (از: ابوالقاسم جعفر بن حسن بن سعيد حلي (-676ق.).)

شماره بازیابی: ‭3280/24‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-30885‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: تیاسر مردم عراق در قبله (رساله در توجیه) [نسخه خطی]/ از: ابوالقاسم جعفر بن حسن بن سعید حلی ( -676ق.).
کاتب: عطاءالله بن محمد زکی اصفهانی.
تاریخ کتابت: 1173ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 288-292.
قطع: ‮رقعی. ‭11‬*‭15/5‬سم. ‭323‬ص. سطور مختلف. ‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله، جری فی اثناء فوائد المولی افضل علماء الاسلام… نصیر الدنیا و الدین… اشکالا علی التیاسر و حکایه الامر بالتیاسر لاهل العراق لا یتحقق معناه… .
2… و الجواب منع الحصر بل نقول التیاسر فیها و جاز اختصاص بعض جهات لمزید الفضیله… بسبب الانحراف در ذیل رساله نوشته‌ایست از میرزا احمد علی و مضمون آن مشابه فارسی عطاء الله است در کنار نخستین صفحه رساله.
نوع کاغذ:اصفهانی (شماره فرنگی سفید).
تزئینات جلد:تیماج مشکی بدون مقوا.
بر پشت برگ اول دفتر نوشته‌هایی دارد از آن جمله است فهرست رساله‌های موجود در دفتر و نقلی از حاشیه ابن هیثم در تحریر اقلیدس به واسطه تحریر اصول اقلیدس به قلم محقق نسفی عناوین و اشکال هندسی در رساله‌ها همه به شنگرف است.
2در کنار صفحات این نسخه از خلاصه، حاشیه‌هایی به نقل از شرح شمس‌الدین علی خلخالی، و جواد و حاشیه‌هایی به فارسی از عطاءالله (کاتب نسخه) بر پشت و روی یک برگ کوچک الصاقی پس از ص 6 نوشته شده. بر یک برگ الصاقی دیگر (پس از ص 14) ارقام و نوشته‌های بدون نشان دیده می‌شود.
نک: ذریعه، دانشگاه، 4/ 869 و 5/ 1838 و ش 3/ 2888؛ امل الآمل چاپ بغداد: (ترجمه محقق).
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ و نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1عطاءالله اصفهانی که خود مردی اهل فضل بوده، کتاب‌های بسیار در دست داشته و فقراتی از آنها در حواشی 25 رساله‌ای که در این دفتر رونویس کرده نوشته. همه صفحات این دفتر با یک قلم نیست گاه نسخ و گاه شکسته نستعلیق و گاه ریز یا درشت است و در ذیل بیشتر رساله‌ها رقم دارد. یادداشت‌هایی نیز خود او در توضیح یا نقد مطالب کتاب‌ها دارد.
مشخصات اثر: شکل و سجع مهر:
متن يادداشت: مهر بیضی کوچک کاتب نیز با نقش «عطاءالله» و تاریخ 1192ق. در برخی از برگ‌ها دیده می‌شود.
يادداشت عمليات: ‏در برخی از برگ‌ها آثار رطوبت دیده می‌شود اما به نوشته‌ها آسیب نرسیده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 4260-4262.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این رساله را در پاسخ اعتراض خواجه نصیر طوسی (در محضر درس محقق که داستان آن معروف است) نوشته و ابن فهد حلی ( -841 در مهذب بارع شرح مختصر نافع – به هنگام شرح عبارت محقق درباره استحباب تیاسر برای اهل عراق (یا اهل شراق) این رساله را عینا آورده است و نخست در ذیل عنوان تذنیب به مقدمه تاریخی آن اشاره کرده. نویسنده این دفتر رساله را با سخنانی که ابن فهد در مهذب (پیش از نقل رساله و به عنوان مقدمه) گفته نقل کرده است و خود در حاشیه پس از نقل اعتراض معروف خواجه – به فارسی چنین گوید: « محقق رحمه الله بعد از جواب اجمالی، این رساله را مفصل نوشته ارسال نمودند و خواجه تحسین فرمودند و حق در این مسئله ظاهرا توجیه فاضل مجلسی است در بحار الانوار که محراب مساجد عراق منحرف بوده از قبله بطرف یمین پس در تیاسر از خارج به قبله میشده‌اند و تقیه تصریح نفرموده‌اند و فساد توجیه محقق کمال ظهور دارد و تحسین خواجه محتاج به توجیه است».
صحافي شده با: خلاصه الحساب/ شیخ بهاءالدین عاملی 498380
تاريخ: 20130708
محل و شماره بازیابی: 178258