جواهر نامه (از: شاه محمد بن مبارک قزوینی)

شماره بازیابی: 902ط
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫10-4485‬
زبان اثر: Per
عنوان و نام پديدآور: جواهر نامه [ نسخه خطی]/ از: شاه محمد بن مبارک قزوینی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: رجب 1047ق.
قطع: ؛‏‫13*21سم. 144گ. 14س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1حمد پاکی را سزد که گوهر پنهان جان انسان را از خلاصه گوهر… .
1آغاز موجود: به بندگان داد و تاج خلافت خود بر سر ایشان نهاد… .
2… و سرب پنجه و نه، آهن چل، برنج و مس چهل و پنج، نقره پنجه و چار تمت الرساله بعون الملک الوهاب.
تزئینات متن:عناوین به شنگرف.
تزئینات جلد:تیماج عسلی.
نوع کاغذ:اصفهانی.
ماخذ فهرست: جلد 2/24، صفحه 62 – 64.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: از شاگردان امیر صدرالدین محمد دشتکی شیرازی. در انواع سنگ‌ها و جواهر مشتمل بر مقدمه و دو معدن و یک خاتمه که آن را به نام سلطان سلیم عثمانی نگاشته است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق تحریری.
يادداشت عمليات: این نسخه از آغاز افتادگی دارد؛ چند برگ آغاز در حاشیه دارای وصالی است. نیمه اخیر برگ‌های نسخه دارای لکه‌هایی است.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: رساله مشتمل بر یک مقدمه، دو معدن و دو خاتمه: مقدمه: در تقسیم موجودات. دو معدن: در معرفت جواهر و فلزات. معدن اول: در جواهر مشتمل بر 21 «درج» که هر درج به چند «عقد» تقسیم می‌شود. به جز درج ششم که به چند «فص» تقسیم می‌شود. درج اول: در در، در دوم: در یاقوت. درج سوم: در زمرد. درج چهارم: در زیر جد. درج پنجم: در الماس. درج ششم: در عین الهر. درج هفتم: در لعل. درج هشتم: در فیروزه. درج نهم: در پازهر و احجار حیوانی. درج دهم: در عقیق. درج یازدهم: در بعضی اشیاء یاقوت. درج دوازدهم: در جزع. درج سیزدهم: در مغناطیس. درجه چهاردهم: در سنباده. درج پانزدهم: در دهنه. درج شانزدهم: در لاجورد. درج هفدهم: در مرجان. درج هجدهم: در یشب. درج نوزدهم: در بلور. درج بیستم: جمست. درج بیست و یکم: در احجار متفرقه و نسبت جواهر با یکدیگر. معدن دوم: مشتمل است بر هشت مخزن. مخزن اول: در طلا. مخزن دوم: در نقره. مخزن سوم: در مس. مخزن چهارم: در قلع. مخزن پنجم: در اسراب. مخزن ششم: در آهن. مخزن هفتم: در خارچینی. مخزن هشتم: در مرکب از فلزات و نسبت ایشان با یکدیگر.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نک: منزوی، 1/ 410؛ مجلس، ش 2167، 5/ 838ط، 2/ 793 سنا، 5684، 2/ 7354، 2166، 3/ 5690.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در دیباچه آمده است: «… علمای عالی مقدار رسائل کبار در معرفت انواع جواهر تصنیف و تالیف فرموده‌اند و بهترین آنها رساله فارسی… امیر صدرالدین شیرازی… بوده که به امر سلطان خلیل ترجمه رساله عربی که علامه طوسی فرموده و آن… خالی بود از تفصیل بعضی احوال طبی در منفعت و مضرت جواهر به بدن انسانی و کمیت مقادیر استسعمال آنها در اوقات مخصوصه… و هم چنین بعضی احوال که در رساله حکیم تیفاشی بوده امیر مذکور ذکر نفرموده… حقیر… رساله‌ای فارسی در معرفت جواهر ترتیب نمود» ولی در دیباجه نسخه سپهسالار که مشتمل بر فهرست مفصل کتاب است: رساله مشتمل بر یک مقدمه، دو معدن و یک خاتمه. نسخه سپهسالار تا عقد یکم از درج شانزدهم «معدن اول» را دارد و این نسخه، علاوه بر تمام معدن اول، بدون تصریح به شروع معدن دوم یک مخزن دارد شامل هفت «ظرف» و هر یک شامل دو «اناء» و ظاهرا تالیف در همین جا به پایان رسیده. این بخش با فهرست موجود در دیباجه نسخه سپهسالار مطابقت نمی‌کند.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): طبیعیات