حاشيه تشريح الافلاك (از: شيخ بهائي.)

نبذة عن كتاب حاشيه تشريح الافلاك (از: شيخ بهائي.)

شماره بازیابی: ‭3280/10‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-30871‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: حاشیه تشریح الافلاک [نسخه خطی]/ از: شیخ بهائی.
کاتب: عطاءالله بن محمد زکی اصفهانی.
تاریخ کتابت: 1173ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 137-162.
قطع: رقعی. 11*15/5سم. 323ص. سطور مختلف.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله الحمد لله علی افضاله… هذه حواش کتبها الشیخ الجامع للمعقول و المنقول… بهاءالدین محمد العاملی… علی هامش رسالته التی سماها تشریح الافلاک دو نتها و عنونتها تسهیلا علی الطلاب فانها لکثرتها بحیث یضیق لها هامش الکتاب و لذا یکتب بعضها لافی موقعه او یسقط من قلم الکتاب… قوله احتوت من فن الهیئه الیهته علم یبحث فیه من الفلکیات… .
2… قوله فضل القیاس بحث القبله لان دائره ارتفاع الشمس غیر بحث راس البلد… و الظل فی سطحها لا جماله.
نوع کاغذ:اصفهانی (شماره فرنگی سفید).
تزئینات جلد:تیماج مشکی بدون مقوا.
بر پشت برگ اول دفتر نوشته‌هایی دارد از آن جمله است فهرست رساله‌های موجود در دفتر و نقلی از حاشیه ابن هیثم در تحریر اقلیدس به واسطه تحریر اصول اقلیدس به قلم محقق نسفی عناوین و اشکال هندسی در رساله‌ها همه به شنگرف است.
2در کنار صفحات این نسخه از خلاصه، حاشیه‌هایی به نقل از شرح شمس‌الدین علی خلخالی، و جواد و حاشیه‌هایی به فارسی از عطاءالله (کاتب نسخه) بر پشت و روی یک برگ کوچک الصاقی پس از ص 6 نوشته شده. بر یک برگ الصاقی دیگر (پس از ص 14) ارقام و نوشته‌های بدون نشان دیده می‌شود.
نک: ذریعه، 6/ 39؛ مجلس، ش 8/ 2786.
پایان نسخه حاضر نیز کامل‌تر از نسخه مزبور است و 5 صفحه (بر حسب صفحات این نسخه) بیش از آن نسخه دارد (نسخه سابق بیشتر خاتمه را ندارد).
پس از پایان حاشیه تشریح الافلاک فقراتی است منقول از:
1. تشریح الافلاک از شیخ فرج‌الله جزائری بصری (ص 163-165 دفتر).
2. مسئله غریبه به نقل از تحفه شاهیه قطب شیرازی (ص 163 دفتر).
3. کلمات دو حرفی در زبان عربی.
4. حدیثی به نقل از کافی کلینی (ص 167 دفتر).
5. فائده جلیله به نقل از شرح از شیخ بهاءالدین بر شرح چغمینی (ص 166-168 دفتر).
6. فائده در بیان حقیقت و اقسام اقسام مجو (ص 170-171 دفتر) به نقل از شرح بهایی بر شرح چغمینی.
7. محو قمر به نقل از حاشیه بیرجندی بر شرح چغمینی (ص 171 دفتر).
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ و نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1عطاءالله اصفهانی که خود مردی اهل فضل بوده، کتاب‌های بسیار در دست داشته و فقراتی از آنها در حواشی 25 رساله‌ای که در این دفتر رونویس کرده نوشته. همه صفحات این دفتر با یک قلم نیست گاه نسخ و گاه شکسته نستعلیق و گاه ریز یا درشت است و در ذیل بیشتر رساله‌ها رقم دارد. یادداشت‌هایی نیز خود او در توضیح یا نقد مطالب کتاب‌ها دارد.
مشخصات اثر: شکل و سجع مهر:
متن يادداشت: مهر بیضی کوچک کاتب نیز با نقش «عطاءالله» و تاریخ 1192ق. در برخی از برگ‌ها دیده می‌شود.
يادداشت عمليات: ‏در برخی از برگ‌ها آثار رطوبت دیده می‌شود اما به نوشته‌ها آسیب نرسیده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 4256-4262.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: بر کنار صفحات ساله تشریح الافلاک خود تعلیقاتی نگاشته، و یکی از شاگردان او این حواشی را گردآوری و تدوین کرده و به صورت رساله‌ای مستقل درآورده. تدوین کننده این حواشی از خود یاد نکرده و صاحب ذریعه نیز به نام او دست نیافته است. همان گونه که در معرفی ش 8/ 2786 این فهرست یادآور شدیم، گردآورنده این حواشی از تعلیقات خود بر شرح تذکره یاد کرده است. (شماره همین رساله است و چون از آغاز چند سطری افتاده دارد این نگارنده با استفاده از قرائن احتمال داد که همان تعلیقات خود بهائی است که به وسیله یکی از شاگردان تدوین شده).
صحافي شده با: خلاصه الحساب/ شیخ بهاءالدین عاملی 498380
تاريخ: 20130708
محل و شماره بازیابی: 178258