حساب (رساله در…)

نبذة عن كتاب حساب (رساله در…)

شماره بازیابی: ‭3117/4‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-30577‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: حساب (رساله در…) [نسخه خطی]
کاتب: ابراهیم نمارستاقی.
تاریخ کتابت: 1214ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 273-372.
قطع: خشتی. 14*21سم. 382ص. 12س.
يادداشتهاي کلي: کاتب نسخه را بنا به خواهش مخدوم خود میرزا عباس علی نوری نوشته است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمد لله رب العالمین و الصلوه و السلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین اما بعد این رساله‌ایست در علم حساب، مقدمه در حساب اهل هند. بدانکه حکمای هند خواسته‌اند که در کتاب اعداد اختصاری کنند از اینجهت نه رقم وضع کرده‌اند از برای اعداد مادون عشره یکی تا نه بدینصورت 9، 8، 7، 6، 5، 4، 3، 2، 1 و مرتبه اول را در حساب از طرف یمین از برای احاد معین کرده‌اند دویم را از برای عشرات و سیم را از برای نات و باز سه مرتبه دیگر که بعد ازین میآید. اولین از برای آحاد الوف و دویم از برای عشرات… .
2… اما در مثمن طریقش است که مثمن که ضلع بیست و چهار گز باشد عرضش دو ضلع و ربع نیست. ضلعی باشد. یک ضلع که بیست و چهار زرع است و در ضلعی. ضرب کنند هزار و هفتصد و هشتاد و چهار شود و این مساحت باین مثمن است و هو المطلوب تمت. فی یوم الاثین ثلاث عشر شهر جمادی الثانیه سنه ثلاث عشر و ماتین بعد الالف فی ید… سنه 1213… الطاهرین.
تزئینات متن:جدول‌ها و شکل‌ها و عنوان‌های این دفتر به شنگرف و قلم مشکی نوشته شده.
نوع کاغذ:سفید و آبی اصفهانی.
تزئینات جلد:تیماج مشکی مقوایی.
نک: ذریعه، 7/ 5.
مقاله اول. در بیان حساب اهل هند و در آن دو باب است.
1. در بیان حساب صحاح و در آن هشت فصل است.
2. در بیان حساب کسور و در آن یک مقدمه و دوازده فصل است.
مقاله دوم. در بیان حساب اهل تنجیم و در آن یک مقدمه و شش باب است.
مقاله سوم. در بیان مساحت و در آن یک مقدمه و دو فصل آمده است.
صاحب ذریعه از این کتاب یاد کرده و نسخه‌ای از آن را در کتابخانه سید شیرازی دیده است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1رقم کاتب در پایان رساله‌های 1 و 3 و 4 دیده می‌شود و آنچه مسلم است در رقمی که در پایان مثل 1 و 4 یاد شده تصرف کرده‌اند و آثار محو نمودن نیز در پایان آن دو رساله پیداست تنها رقمی که دست نخورده رقم پایان مثل سه است. در آغاز دفتر (ص 1-9) چندین یادداشت که درباره استخاره اختلاجات اعضاء، اشعار معراج رفتن پیغمبر و جز آن است نوشته شده. میان ش دو و سه اشعاری درباره احکام نجوم و دایره منازل قمر یادداشت شده (ص 270-272) در پایان دفتر (ص 373-379) چند یادداشت گوناگون نوشته شده.
مشخصات اثر: شکل و سجع مهر:
متن يادداشت: مهر چهارگوش به نقش «عبده عباس علی» همان کسی که کاتب این دفتر را به خاطر او نوشته و در آغاز و پایان مثل رساله یک آمده است.
يادداشت عمليات: عطف پائین کتاب و نیز گوشه پائین کتاب سوخته و آثار سوختگی و دو در همه صفحه‌ها نمایان است ولی نوشته‌ها آسیب ندیده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 4134-4135.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مولف شناخته نشده. در آن از کسی و کتابی یاد نشده است این کتاب در سه مقاله ترتیب یافته است.
صحافي شده با: رساله‌ای در حساب/ ابواسحاق غیاث‌الدین کرمانی 497953
تاريخ: 20130702
محل و شماره بازیابی: 174394