حقایق نگاری بنادر و جزایر خلیج فارس = تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس(محمد ابراهیم بن میرزا اسماعیل نادری کازرونی)

نبذة عن كتاب حقایق نگاری بنادر و جزایر خلیج فارس = تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس(محمد ابراهیم بن میرزا اسماعیل نادری کازرونی)

شماره بازیابی: 9152
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41793
زبان اثر: فارسی
سر شناسه: ن‍ادری‌ ک‍ازرون‍ی‌، اب‍راه‍ی‍م‌، -1260؟ق‌.
عنوان و نام پديدآور: حقایق نگاری بنادر و جزایر خلیج فارس = تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس/ محمد ابراهیم بن میرزا اسماعیل نادری کازرونی
کاتب: : محمد علی حسینی
تاریخ کتابت: ، ربیع الثانی1255 ق.
قطع: ‮؛ یک، ‭110‬، یک برگ، اندازه متن: ‭6/3‬*‭12/5‬، ‭15‬ سطر، اندازه جلد: ‭9/3‬*‭16/9‬‬.
يادداشتهاي کلي: این اثر نوشته شده در 1253ق.
چاپ: تهران،‌مؤسسه فرهنگی جهانگیری، تصحیح منوچهر ستوده، 1367 ش، یازده + 177ص.
انجام:«و از بندر معشور تا میناو مضافات آن آن چه به حساب آمده چهارصد و چعل و هشت فرسنگ که تمامی آنها چهارصد و هفتاد فرسنگ با مضافات میناو تحریر یافت که بر خواننده مجهول نماند»
انجامه:«کتبه العبد المذنب محمدعلی حسینی، تاریخ شهر ربیع‌الثانی سنه 1255».
تزئینات متن:عناوین به شنگرف.
تزئینات نسخه:صفحه اول سرلوح مذهب و مرصع با کتیبه قلمدانی، زرپوش، دو صفحه اول بین سطور طلااندازی شده، حاشیه این دو صفحه گل و بوته و تزئینات و مجدول به زر و زنگار و لاجورد و شنگرف و مشکی.
برگ‌های دیگر نسخه دارای جداول زرین و لاجورد و مشکی، کمندکشی شده.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:فرنگی نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:روغنی نفیس با یک ترنج در وسط و هشت نیمترنج در حاشیه، عطف تیماج قهوه‌ای، قطر: 3/1.
نسخه کامل است.
یک برگ از آغاز و پایان نسخه سفید و نانوشته است.
3جزوه‌ها 8 برگی است.
نک: دنا، ج 2، ص 685؛ فهرستواره، ج1، ص 177؛ منزوی، ج 6، ص 4235؛ میکروفیلمهای دانشگاه تهران، ج 1، ص 31 و ج3، ص 40؛ دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج2، ص 525؛ نسخه ناشناخته و مجهول المؤلفی که با نام جغرافیای بنادر جنوب در ملک، ج2، ص 182 معرفی شده همین کتاب است.
«حکم محکم جهان مطاع … شرف صدور پذیرفته؛ مشعر بر این که شخصی کارآگاه را مأمور به سیاحت مساحت ساحت بنادر و جزایر بحر العجم و خلیج دریای فارس فرمایند که عرض و طول و فراسخ و جبال و جنوب و شمال و صبا و دبور و خراب و معمور و کثرت و قلت و پریشانی جمعیت و مشرب و ملل و عامل و عمل و مبذر و بساتین و مذهب و آیین و میاه و آبار و فرضات و بازار و مزرعه و انهار از کم و بسیار بنادر و جزایر دریابار اطلاع کلی حاصل نمود [ه] در کتابچه مفصل و مشروح نگاشته به درگاه جهانین امیدگاه منظور نظر انوار اولیا … سازد. امتثالاً لفرمان واجب الاذعان … این هیچ کس هیچ مدان محمد ابراهیم الشهیر بکازرونی المتخلص بنادری را منظور نظر آفتاب اثر هیچمدانش از یک نظر مرحمت اثر همه دان و رخام خام وجود نابودش را جلوه مهر درخشان و فروغ گوهر رخشان ارزانی داشت اگر چه به نحوی که از غم مرحوم و والد مغفور این سراپا قصور مشهود … گردیده که آباء و اسلاف ایشان از نژاد مرحوم مغفور میرزا اشرف بن … میرزا حفیظ … بن میرزا اشرف بن … میرزا حسیب بن … میرزا محمداشرف بن میرزا احمد بن عم و داماد سلطان المحققین … استاد میر محمدباقر داماد المتخلص به اشراق بوده‌اند».
سپس به صورت مفصل شرح حال خاندانش و مهاجرت آنها به هند و بازگشتشان را نقل کرده است. سر آخر هم از پدرش میرزا اسماعیل می‌گوید که در قصبه گازران فارس اقامت می‌گزیند و مؤلف نیز همان جا می‌ماند.
تنظم شده در دو باب:
باب اول: در حقیقت و چگونگی بنادر واقعه در سواحل دریای فارس از بندر محمره که در کنار شط کاران واقع است تا بندر مینا که در کنار رودی واقع است که مبدأ او از زاینده رود اصفهان دانسته‌اند و بندر میناو در کنار رود مذکور واقع است به فاصله سه فرسخ به دریا مانده بندر مذکور وقوع یافته.
باب دویم: در چگونگی و حقایق جزایری که در خلیج بحر فارس واقع است و ذکر هر جزیره را در مقابل هر بندر که واقع است متعرض می‌گردد، و هر یک از این دو باب نیز مفصل می‌شوند به فصول متعدد به قدر آبادی و خرابی و جمعیت و پریشانی آن بندر و جزیره؛ از آن جا که بندر محمره از سمت شمال تقدیم داشت بر جمیع بنادر و بندر مینا و از جانب جنوب داعی دولت قاهره از طرف شمال حسب‌الامر متوجه شدم از این جهت ابتداء به بندر محمره نموده و ابواب حقایق و چگونگی آن را بر چهره ناظر این کتاب گشود.
با مقدمه‌ای دراز دامن در توصیف محمد شاه قاجار و گزیده‌ای از تاریخچه قاجاریه از رساله ملوک الکلام.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:«الحمدلله الذی خص محمداً بالسلطنه الکبری و سلطه سلطاناً علی بسیط الغبری و جعله مبعوثاً علی کافه الدنیا … و بعد پس از حمد خداوندی که ناخدای قدرت بالغه‌اش فلک فلک دوار را».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1با عناوین «حقایق نگاری فلان شهر» و «حقایق نگاری فلان جزیره».
مشخصات اثر:
شکل و سجع مهر:
یادداشتهای تملک:
متن يادداشت:
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر 1348ش خریداری شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/ 29، صفحه 811- 813.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: جغرافی و وقایع‌نگاری بنادر و جزایر خلیج فارس با دقت و ذکر جزئیات فراوان است که به دستور محمدشاه قاجار (1250- 1264ق) نوشته شده:
عنوانهاي گونه گون ديگر: تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): جغرافی
تاريخ: 20150928
محل و شماره بازیابی: 185402