حل المشكلات في بيان المعضلات (از: فخرالدين محمد)

شماره بازیابی: ‮‭1820/1‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-22141
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: حل المشکلات فی بیان المعضلات [نسخه خطی]/ از: فخرالدین محمد
تاریخ کتابت: ، 1089 ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 1- 34.
قطع: ؛ رقعی. 12*5/ 18 سم. 135ص. 9- 15س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1واصبح مشکورا بکل لسان و هو الملک الاعظم و المخدوم المعظم…و سمیت حل المشکلات فی بیان المعضلات وارجوممن ینظر فی هذه الاوراق بطریق الانصاف لا بالبغی و الاعتساف و یتامل فیها…و یبحث فیها بحثا شافیا ان لاتبادر فی انکار ما قراع سمعه…هذه مغالطات من المغالطات التی یتعلق بالشکل الاول و هی انه یصدق قولنا کلما کان الاثنان عددا کان زوجا ینتج کلما کان الاثنان فردا کان زوجا، حلها ان الکبری ان کانت لزومیه ممنوعه و ان کانت اتفاقیه فلا ینتج الشکل الاول و الکبری اتفاقیه… .
2…مغلطه اخری الجرئیه و المهمله غیر متلازمین لانه یصدق قولنا بعض الحیوان غیر مشترک فیه و لا یصدق الحیوان غیر مشترک فیه لانه طبیعه جنسیه فلا یلزم من صدق الجزئیه صدق المهمله…حلها ان نقول ان اراد ان بعض الحیوان غیر مشترک فیه مشترک فیه اشتراکا شخصیا.
نوع خط:حل المشکلات به خط نستعلیق روشنی است و از قرن 11ق تجاوز نمی‌کند.
نوع کاغذ:آهار مهره شکری.
تزئینات جلد:تیماجی قهوه‌ای سیر، دارای عطف دامن.
1بالای عنوان‌های «مغالطه» و «حلها» خط قرمز کشیده شده.
1در کنار برخی از صفحات سقطات متن به خط کاتب نوشته شد.
عنوان‌های رساله بدین‌گونه است: «هذه مغالطات من المغالطات التی یتعلق بالشکل الاول…حلها» « مغلطه اخری…حلها»هذه مغالطات متفرقه» «هذه مغالطات خمس». از علامه حلی بدین‌گونه: «افضل العلماء المحققین جمال المله و الدین الحلی ضاعف الله جلاله» یاد می‌کند، از کتاب الاسرار و از شمس‌الدین سمرقندی و نجم‌الدین کاتبی نام آورده.
در دیباچه کتاب از یکی از علما که ظاهرا از فرمان روایات نیز بوده بدین گونه یاد کرده: «و هو الملک الاعظم و المخدوم المعظم مجمع الفضائل و الشیم کهف کافه الامم المفتخر به الزمان المدعو بکل لسان الحبر الکبیر العلم النحریر ملجا ائمه سلطان علماء الدین شافعی الثانی بحر المعانی…شمس الحق و الدوله و الدنیا و الدین جمال الاسلام و المسلمین لازال رافع الکعب علی الفراقد، جامع شمل المناقب و المحامد…» (از جمله «ضاعف الله جلاله» که مولف در باره علامه حلی آورده به نظر می‌رسد که این رساله در زندگی علامه تالیف شده و احتمال می‌رود که دیباچه نیز از همو یاد کرده است.)
آغاز دیباچه از نسخه ما افتاده تاکنون نسخه‌ای دیگر از این کتاب به نظر نگارنده نرسیده و نامی از آن در فهرست‌ها ندیده‌ام. (نسخه‌ای از این رساله در کتابخانه دانشکده پزشکی موجود است. نسخه مزبور کامل نیست و نام آن در فهرست به درستی نیامده. نک: فهرست ره آورد ص 449؛ نشریه کتابخانه مرکزی ج 3/ 352 (فهرست مجلس ج 5 (چاپ اول) مقدمه، ص 2) فهرست کتابخانه سپهسالار ج 4/ 339؛ مجلس ش 14/ 1830.)
شرح دیباچه شرح تصریف/ کتاب تصریف از: عزالدین زنجانی و شرح آن از تفتازانی ( -792ق)، ص 54- 60.
تحقیق معنی هدایه (رساله در…) = هدیه الهدایه/ از: محمد حکیم مشهور به عماد،ص 64- 69.
قانون العصمه و برهان الحکمه/ از: محمد حکیم مشهور به عماد، ص 80- 93.
عین القواعد (منطق..)/ از: نجم‌الدین علی بن عمر کاتبی قزوینی ( -675ق)، ص 96- 135.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق و با دو قلم نوشته شده.
صحافی و دسترس پذیر بودن اثر: ‏
يادداشتهاي مربوط به عنوانهاي مرتبط: ‏
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1در فاصله ص 31- 42 و ص 59- 22 و ص 68- 79 و ص 92- 94 یادداشت‌هایی با خط‌ها و قلم‌های مختلف موجود است.
يادداشت عمليات: از اول و آخر نسخه مقداری افتاده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2439- 2443.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مغالطات متداول را مصنف در این کتاب گرد آورده و طرق حل آن را یاد کرده، نخست به حل مغالطات شکل اول، دوم و سمو. و سپس به مغالطات قضایا و مسائل گوناگون منطق و فلسفه پرداخته، مغالطه معروف به جذر اصم (کل کلامی کاذب) را نقل کرده و پاسخ گفت (در پاسخ شبهه مزبور به نقل سخن نجم‌الدین کاتبی و شمس‌الدین سمرقندی بسنده کرده.) برخی از مغالطاتی که از نجم‌الدین کاتبی نقل شده آورد و گوید: «کاتبی خود این مغالطه‌ها را پاسخ گفته و من در برخی از آنها نظر دارم- ص 21 نسخه». پنج مغالطه منطقی را نیز با پاسخ‌ها و طرق حل آنها اورده و سپس پاسخ‌های علامه حلی و پاسخ‌های خود را به علامه نویسد.
صحافي شده در اين جلد: در البیان/ از: محمد حکیم مشهور به عماد بافقی، ص 44- 53.
تاريخ: 20121028
محل و شماره بازیابی: 125857