حکایت خجسته فرجام (از: محمدطاهر بن محمدتقی خزانه‌دار)

شماره بازیابی: 8908/24
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-15603‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: حکایت خجسته فرجام [نسخه خطی]/ از: محمدطاهر بن محمدتقی خزانه‌دار
تاریخ کتابت: سده 11ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 187 – 251.
قطع: ‮‭240‬برگ، 9*‭24/5‬، سطور چلیپا، 6*‭.20‬ بیاضی.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1شهپر طاوس ریاض نعیم حمد و سپاس بی‌قیاس و شکر و ثنای محکم اساس مبدعی را سزاست و منعمی را رواست… اما بعد مفروض… می‌دارد بنده مستهام ابن محمدتقی محمدطاهر بی‌سرانجام خزانه‌دار سرکار… شیخ الکاملین… صفی المله و الدین طاب ثراه [شیخ صفی‌الدین اردبیلی، که نسب او را تا امام موسی کاظم (ع) بر می‌شمارد]… در هنگامی که تولیت روضه مقدسه و تمشیت مهام امور حسنه حظیره منوره بنا بر حسن عقیدت… در کف کفایت جناب… شمس السعاده قمر السیاده محمد مومن بیکا صفوی متولی بود و پای امنیت در دامن فراغت کشیده از سایر مشغولیات مطالعه کتب تواریخ و روایات را گزیده و رجحان داده اوقاف می‌گزرانید (کذا) تا آن که وقتی در مطالعه جامع الحکایات به نقل دزد و قاضی رسیده از مضمون آن ظاهر و از مشحون آن باهر ساخت که قصه‌ای شیرین و فسانه‌ای رنگین و نمکین در خوان نوالش آراسته در مهمانخانه احسان پیراسته ترتیب داده بوده‌اند که به مرور ایام جمعی از غارتگران دوران دور از مرام دست تطاول و بی‌باکی گشاده و روی به غارت‌گری نهاده به مگس تحریف نادانی و به زنبور تصحیف خوانی ظروف کلمات آن را از اشربه شربت عاری… ساخته‌اند که متکلم و مستمع را استفاده افاده و استفاضه افاضه متعسر بلکه متعذر بود؛ بنابراین به خاطر فاتر بنده حقیر و مخلص فقیر رسید که همان مضمونی که فی الجمله مفهوم می‌شد تجدید آن را به نام نامی و اسم گرامی آن مخدوم امجد… که نسب شریفش… به حضرت شیخ بزرگوار منتهی می‌گردد… به حلیه عبارات شایان، آرایشی و به کسوت استعارات در خور نمایشی داده… مسمی به حکایت خجسته فرجام گردانید و بعضی حکایات و افسانه و روایات که مناسب مقام می‌نمود در اصل مطلب اضافه و اندراج داد.
در همان مقدمه نوشته: «از آن جمله یکی شیخ اجل شیخ بایزید است که جد اعلی مرحوم مبرور سید معصوم بیگ متولی سرکارات جدیدی آستانه مقدسه متبرکه که واقف سرکارات مقدسات نواب رضوان آرامگاه شاه عباس الحسینی الماضی طیبه الله مضجعه است که والد ماجد مخدوم معظم الیه است» (ص 190).
با این قطعه در تاریخ تجدید تالیف کتاب: بحمدالله از یمن توفیق یزدان/ گل باغ طبعم شکفت از نهاد// ریاض روایت مرتب نمودم/ که دست خزان از گلش کوته افتاد// ز اقبال آن سید پاک گوهر/ برویم در فیض اتمام بگشاد// چه تاریخ تجدید این جستم از عقل/ به دریوزه رفتم به نزدیک استاد// خرد آفرین کرد بر کلک فکرم/ بگفتا به قاضی لباس نوی داد
آغاز داستان: بدان که طوطیان شیرین مقال شکرستان محکمه دانش و نغمه‌پردازان انجمن دارالقضاه بینش و بلبلان خوش آواز ریاض بلاغت سخن‌وری.
2بر تافته به شراکت همدیگر قرار داده تجارت را مایه سودا نموده اوقات می‌گزرانیدند و تالف به جهت عبرت اولی الابصار و آزمایش طبع افکار به تالیف این حکایات و تجلیب این روایات شکسته بسته به قدر وسع… در دارالسیاسه حکام اهل سیرت احسن خصایص است و باعث تزین مجالس و محافل و السلام علی من التبع (کذا) الهدی. تمت بالخیر و السلامه.
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:در منشآت و حکایت خجسته فرجام و رساله آخر بین اشعار سه نقطه یا سه ویرگول مثلثی شکل شنگرف.
سطور چلیپا و معمولی.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:تیماج مشکی با ترنجی هشت ضلعی در وسط و جدول. دو رو. درون قهوه‌ای. یک لا. با مهر ذکر شده در پایین در هر دو طرف جلد. قطر: 3/3.
از مقایسه این برگ شمار با صحافی کنونی نسخه مشخص می‌شود که برگها جابه‌جا شده‌اند.
بخشی از ص 1، 263، 281، 283 و 296 بریده شده است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1نسخه برگ شمار قدیمی دارد که تا ص 323 ادامه پیدا کرده.
مشخصات اثر:
شکل و سجع مهر:
شکل و سجع مهر:
یادداشت وقف:
یادداشتهای تملک:
متن يادداشت:
در ص 1 مهر مربع و تملکی سیاه شده که از آن تنها کلمه دارالسلطنه اصفهان خوانده می‌شود.
ص 12 مهر مربع: «لطیف بن ابراهیم…12».
ص 144 مهر مستطیل «العبد المذنب… علی».
ص 200 مهر مربع کمرنگی به نقش: «لا اله الا الله الملک الحق المبین عبده یوسف».
ص 440 دو مهر مستطیل به نقشهای «اللهم صل علی محمد و آل محمد» و «الهی بحق نبی ولی/ ببخشا گناه محمدعلی 1134».
روی جلد مهر صحاف درون ترنج به نقش: «الهی بحق نبی و ولی/ نظر کن سوی محمدعلی 1171» در هر دو طرف جلد.
ص 144 وقفنامه بیاض بر اولاد ذکور با تولیت ملا احمد.
خریداری از عزیز امینی شرعی در خرداد 1348ش.
يادداشت عمليات: برگهای زیادی از وسط این بیاض افتاده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 297-298.
صحافي شده با: تحفه المتقین فی بیان اصول الدین/ خضر بن محمد بن علی رازی حبلرودی1025267
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): داستان
تاريخ: 20120709
محل و شماره بازیابی: 178824