دیوان اشعری (از: اشعری.)

نبذة عن كتاب دیوان اشعری (از: اشعری.)

شماره بازیابی: 944
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19344‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: دیوان اشعری [نسخه خطی]/ از: اشعری.
قطع: خشتی باریک. 14*21/5سم. 307گ. 18 بیت.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: اشعری شاعری دارای طبعی بلند ولی هجو سراست. فتحعلی شاه و نائب السلطنه و محمدشاه و ناصرالدین شاه و شاهزادگان و امرا و اعیان آن دوره را مدائح گفته و از مندرجات این دیوان معلوم می‌شود که اصل وی از اصفهان بوده ولی چندی در تبریز اقامت گزیده و ظاهرا در اواخر به تهران آمده. در تذکره‌ها و کتب تاریخ که در این عصر نوشته شده نام و اثری از این اشعری نیافتم، در این دیوان از حالات خود اطلاعاتی به دست می‌دهد. می‌گوید که در طلب حقیقت این در و آن در را زده و بالاخره راه نجات را منحصر در پیروی از شریعت خاتم (ص) دانسته. با میرزا محمدعلی سروش دوستی و رفاقت داشته و در قصائد و تغزلات این دیوان نام وی مکرر دیده می‌شود.
وضعیت استنساخ نسخه: نویسنده از خود و سال نگارش نام نبرده، از قرائن چنین استفاده می‌شود که به خط خود شاعر است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق خوب.
نوع کاغذ:فرنگی آبی و زرد.
تزئینات جلد:تیماجی.
دل می‌بری به عشوه و در پرده می‌بری/ چالاک‌تر ز تو نبود هیچ دل‌ربا
2در حاشیه بعضی از صفحات ابیاتی از اقسام نام برده وجود دارد.
بخش‌های نسخه بدین تفصیل است: 1. قصائد و تغزلات که بیشتر آنها در مدح ائمه اثنی عشر (ع) و پادشاهان معاصر و پادشاه زادگان و امرا و وصف بهار و خزان می‌باشد (ص 1-378) در ح 6500 بیت. 2. قصائد و مثنویات عرفانی و حکایات تاریخی است و ظاهر این است که پیش‌نویس است (از ص 4) بالای صفحه اول نسخه، نویسنده خود را فتح الله نوه شیخ قاسم نجفی معرفی و نگارش را در 1292ق. معین نموده و در صفحه آخر دیوان خود را فتح الله بن میرزا نصرالله در 1293ق. شناسانده و ظاهرا هر دو خط از یک نفر است با فرق خوبی و بدی در ح 550 بیت. 3. غزلیات مرتبه بر حسب قوافی به حروف تهجی (از ص 400-531) در ح 2100 بیت. 4. رباعیات (ص 532-537) 60 بیت. 5. ترجیعات (ص 537-552) در ح 260 بیت. 6. مثنوی به سبک مثنوی مولوی (ص 552-561) در ح 170 بیت. 7. مثنوی به سبک شاهنامه فردوسی در ذکر وقایع تاریخی اواخر فتحعلی شاه و اوائل محمدشاه (ص 562-590) در ح 450 بیت. 8. شنگول و منگول‌نامه یا گربه نامه، این مثنوی در ح 170 بیت می‌باشد (ص 590-598) و در آخر این مثنوی شکایت از یاران نموده و اشاره‌ای به تنگدستی و خانه نشینی خود کرده است. 9. قصائد و اشعار متفرقه (ص 600-616) در ح 250 بیت می‌باشد.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1نخستین نسخه پاکنویس شده است. نخستین بیت صفحه یک کنونی این است:
يادداشت عمليات: میان صفحه 110 و 111 برگ‌هایی افتاده و نیمی از برگ شامل ص 111 و 112 پاره شده است. بخشی از بخش نخستین آمده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1470-1471.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: محتویات این دیوان عبارت است از قصائد (قصائد بسیار در مرثیه و مدح اهل بیت دارد) و تغزلات و غزلیات و رباعیات و مثنویاتی به تقلید مولای روم و فردوسی و تمام دیوان در حدود ده هزار و پانصد بیت است.
تاريخ: 20120913
محل و شماره بازیابی: 116222