دیوان صائب تبریزی (از: میرزا محمدعلی بن عبدالرحیم تبریزی (1016-1081ق.) متخلص به صائب.)

نبذة عن كتاب دیوان صائب تبریزی (از: میرزا محمدعلی بن عبدالرحیم تبریزی (1016-1081ق.) متخلص به صائب.)

شماره بازیابی: 1007
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19412‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: دیوان صائب تبریزی [نسخه خطی]/ از: میرزا محمدعلی بن عبدالرحیم تبریزی (1016-1081ق.) متخلص به صائب.
قطع: وزیری. 15/5*26سم. 440گ. 24-31بیت.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: صائب از بهترین اشعار پیشینیان جنگی ترتیب داده که اینک در حیدرآباد دکن موجود و به‌نام «بیاض صائب» نامیده می‌شود و خوشگوی در سفینه یا تذکره خویش دیدن این جنگ را یادآور شده است. صائب در هند شهرتی بسزا یافته و به گفته مرحوم تربیت از سال 1264ق. تاکنون در ح 40000 بیت از وی در آن کشور چاپ شده و در عثمانی (ترکیه کنونی) نیز شهرت وی زیاد است و منتخبی از اشعار صائب در تهران و اسلامبول چاپ گردیده. نسخه‌ای از غزلیات این شاعر که بر حسب احتمال خط خود وی می‌باشد و شامل 85000 بیت است در کتابخانه آقای محمدجواد ارگانی نماینده مجلس اینک موجود و نگارنده آن را دیده است.
وضعیت استنساخ نسخه: تاریخ و رقم ندارد ولی مسلما خط خود صائب می‌باشد و کاملا نظیر نمونه گراور شده خطی شاعر است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق خوب.
تزئینات نسخه:دارای چهار سرلوح زیباست و همه برگ‌ها با طلا جدول‌کشی شده است.
نوع کاغذ:بخارائی.
تزئینات جلد:روغنی گل و بوته.
نک: تذکره خوشگو، آغاز حرف صاد، ترجمه ج 4؛ تاریخ فرشته، ص 176-181؛ دانشمندان آذربایجان، ص 217-226؛ مجمع الفصحا، ج 2/ 23-24؛ آتشکده آذر، ص 34-35؛ سپهسالار، 2/ 622-624.
1. ده قصیده (ص 1-20) در 600 بیت (خوشگو شماره قصائد صائب را ده یا دوازده نوشته است). 2. قندهارنامه (ص 21-26) مثنوی و در 155 بیت است. 3. غزلیات (ص 31-734) که بدین بیت آغاز گردیده:
اگر نه مد بسم الله بودی تاج عنوانها/ نگشتی تا قیامت نو خط شیرازه دیوانها
و خوشگو تصریح کرده که این بیت آغاز یکی از دیوان‌های صائب می‌باشد و این غزلیات در ح 22700 بیت است. 4. واجب الحفظ که عبارت از مطلع‌های صائب می‌باشد (ص 737-754) در 371 بیت. 5. آرایش‌نگار (ص 755-767) در 216 بیت و 6. منتخب اشعار (ص 767-878) در 2880 بیت.
تمام مندرجات در ح 26900 بیت است.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1آقای ملک‌الشعرا (محمدتقی بهار) پشت صفحه نخستین شرحی مبنی بر صحت این نسبت در 1314ش. نگاشته‌اند و نیز در همین‌جا و پشت آخرین صفحه یادداشتی است مبنی بر اینکه در 1222ق. میرزا محمدشفیع صدراعظم فتحعلی شاه که مربی شاهزاده محمودمیرزا می‌باشد این نسخه را برای کتابخانه این شاهزاده تهیه نموده.
مشخصات اثر: شکل و سجع مهر:
متن يادداشت: مهر محمودمیرزا که بدین سجع می‌باشد بر این نسخه دیده می‌شود: چون طالع خسروی است محمود/ محمود ندا صفات محمود
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1530-1531.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مندرجات نسخه عبارت است از:
تاريخ: 20120927
محل و شماره بازیابی: 113765