دیوان مذنب (از: مذنب.)

نبذة عن كتاب دیوان مذنب (از: مذنب.)

شماره بازیابی: 1063
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19470‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: دیوان مذنب [نسخه خطی]/ از: مذنب.
تاریخ کتابت: ظاهرا در اوائل ق 14ق.
قطع: خشتی باریک. 14/5*22سم. 204گ. 14بیت.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:ای مسیحی‌زاده فریاد از دو چشم مست تو/ با همه زهد و ورع آخر شدم پابست تو
دام صد صیاد بشکستم نیفتادم بدام/ خوب صیدم کرده‌ای جانا بنازم شست تو
پس از هفتاد سال معصیت یکدم بشو تائب (نما توبه)/ که می‌گردد شفیع تو علی مرتضی، شرمی
بیفکن خرقه زهد و ریا را از برای مذنب/ روی آخر بپابوس علی موسی‌الرضا، شرمی
و گذشته از این تشیع وی از بسیاری از غزل‌های او آشکار است و نیز در این رباعی اظهار اخلاص کرده:
پیر خردم گفت بصد مهر و شعف/ تا کی بودت ساغر مینا در کف
خواهی تو اگر سعادت هر دو جهان/ از دست مده زیارت شاه نجف
در کتب تذکره و فهرست‌هائی که در دست نگارنده موجود است مذنب تخلص یافت نشده جز در دو کتاب یکی روز روشن در ص 621 که گوید: مذنب مولوی حافظ علی احمد است که در 1271ق. بدین جهان پای گذارده و در هنگام تالیف این کتاب (1296ق.) در وطن خود بدایون به تحصیل علم باطن همت می‌گمارد و گاهی اشعار فارسی و عربی دارد و این دو بیت از او نقل نموده:
بر زبان بار بار می‌آید/ مژده ایدل که یار می‌آید
جعد مشکین که کرد وا کز وی/ بوی مشک تتار می‌آید
این غزل را در این نسخه نیافتم و گذشته از این در غزلیات دیگر این طرز را هم ندیدم و تصور می‌کنم که این غزلیات از آن این شاعر نباشد.
و مذنب دیگر فتحعلی بن حاجی حسن تبریزی از سخنوران ق 13ق. می‌باشد و مرحوم تربیت در 340 د آ به معرفی وی پرداخته و گوید در 1249ق. مجموعه‌ای مشتمل بر نثر و نظم از گفته‌های شعرای پیشین و سخنان خود گردآورده و نزد ایشان بوده و گوید دیوانی شامل چند هزار بیت از وی دیده‌ام و این مطلع از او است:
دوران چو داغدار نموده است لاله را/ با خون دل نموده از آن پر پیاله را
با جستجو نیز این مطلع را در نسخه پیشین نیافتم ولی با مقایسه این بیت با غزلیات نسخه توان احتمال داد که این نسخه دیوان (غزلیات و رباعیات) از این شاعر باشد و ما در اینجا برای نشان دادن پایه و مایه شاعر و زمان وی که شمع و لاله معمول گردیده (ق 13ق.) به نقل یک غزل از وی به همین قافیه و روی مبادرت می‌نمائیم:
ساقی بیار باده و پر کن پیاله را/ کن سرخوشم بریز شراب دو ساله را
یک جام دیگرم بده از آن بیاد دوست/ ساکت نمای انده این چند ساله را
غم نیست گر که زهر بریزی بجای می/ تقدیر شد ز خوان ازل این نواله را
نور جمال خوب تو روشن کند جهان/ خوش‌تر نماید قرص مه دور هاله را
از پرتو جمالش حاجت بشمع نیست/ بردار خادما از برم شمع و لاله را
گر همرهی نکرد بما روزگار دون/ سودا کنیم ما و تو با آه ناله را
مذنب رها چسان کنم از دست دامنش/ ترسم که از جبین بکند پاک ژاله را
نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:مقوائی.
یک شب انیس من نشود گر خیال تو/ پهلو بروی خار بود تا سحر مرا
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف شاعری است غزل‌سرا با طبعی روان، و دوستدار علی (ع) و آل. در مقطع یکی از غزلیات خود (ص 391 نه) گوید:
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1564-1566.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این نسخه شامل سه نسخه مکرر از غزلیات و رباعیات این شاعر می‌باشد، دو نسخه اول که ص 1-94 و 95-248 نسخه شامل آن است غزلیات و رباعیات در آنها بدون ترتیب نوشته شده و نسخه سوم که ص 249-406 شامل آن است مرتب به ترتیب حروف تهجی است و این بخش در حدود دوهزار و دویست بیت می‌باشد و برگ آخر نسخه اول و دوم با برگ بعد از هریک، یکی شده و آغاز کنونی نسخه سوم این است:
تاريخ: 20121003
محل و شماره بازیابی: 113331