دیوان کمال خجندی(کمال‌الدین مسعود خجندی)

نبذة عن كتاب دیوان کمال خجندی(کمال‌الدین مسعود خجندی)

شماره بازیابی: 1/ 9084
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41521
زبان اثر: فارسی
سر شناسه: ک‍م‍ال‌ خ‍ج‍ن‍دی‌، م‍س‍ع‍ود، – 803؟ق‌.
عنوان و نام پديدآور: دیوان کمال خجندی/ کمال‌الدین مسعود خجندی
تاریخ کتابت: ، قرن9 ق.
نام خاص و کميت اثر: 1پ- 45ر.
قطع: ‮؛ یک، ‭78‬، یک برگ، اندازه متن: ‭16/1‬*‭24‬، ‭29‬س، اندازه جلد: ‭23/2‬*‭31/3‬‬.
يادداشتهاي کلي: برای بررسی مشخصات قوانین ترسل معین عباسه شهرستانی طبق نسخه ش 236 کتابخانه سنا (سنا، ج1، ص 117-118) مشخص گردید که نسخه حاضر با فوق الذکر شباهت‌های فراوانی دارد و این دو نسخه پیشتر یکی بوده است اما کسی آنها را از هم جدا و در دو مجلد صحافی کرده است. خط، تزئینات و ترنجهای آغاز رسائل، پیشانیهای ابتدای کتاب‌ها، جدول کشی حاشیه صفحات، اندازه کاغذ و جدول‌ها، تعداد سطور، خط یادداشت‌های حاشیه صفحات و بر افزودهای ابتدای رساله‌ها و همه مشخصات نسخه‌پردازی و آرایشی دو نسخه کاملاً شبیه هم است. حتی جنس و رنگ و نوع دوخت و نقوش عطف و طلاکاری‌های جلدشان دقیقاً یکی است که نشان می‌دهد در یک کارگاه از هم جدا شده‌اند.روی هر دو نسخه یادداشت‌های تملک مهدی بیانی و دستخط او آمده است. وی این نسخه را در 2 خرداد 1331 ش در تهران به جعفر سلطان القرایی هدیه کرده است و یادداشت مهر تملکش هم در ابتدای نسخه ش 236 سنا مورخ 28 آذر 1324 ش دیده می‌شود. با اینکه این دو نسخه حداقل از اوائل دهه سی از هم جدا شده بودند اما از قضا در زمانی نزدیک به هم وارد گنجینه کتابخانه مجلس شده و دوباره در کنار هم قرار گرفتند: نسخه شماره 9084، در آذر 1348 ش از سلطان القرایی و نسخه ش 236 سنا با دیگر کتاب‌های مهدی بیانی در آبان 1347 ش از خانواده او خریداری شده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:«افتتاح سخن آن به که کنند اهل کمال / به ثنای ملک ملک خدای متعال»
«پادشاهی که به پیرامون جاهش نرسد / از ازل تا به ابد و صمت و نقصان و زوال»
انجام:«لب تو آفریده از جان است / آفرین خدای بر جانت»
«زاهد انگشت می‌کند و چو کمال / گر چه شیرین لب است دندانت»
تزئینات متن:چهار ستونی.
عناوین به ترتیب به سه رنگ زر و لاجورد و شنگرف به خط محصص جلی زیبا نوشته شده.
تزئینات نسخه:صفحات جدولبندی شده با زر و لاجورد و مشکی.
صفحه عنوان نسخه، در وسط صفحه ترنجی زرین و مرصع که دورن آن به خط ثلث و قلم زر تحریردار یادداشت‌هایی دارد.
در صفحه آغازین این رساله پیشانی مذهب و مرصع به سبک تیموری که درون آن عبارت «قال لهم بالصواب» به قلم شنگرف با تحریر سفیداب نوشته شده است.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:میشن تریاکی. قطر: 3/1.
بین اشعار عبارات مختلفی برای متمایز کردن آنها نوشته شده است از جمله: «وله» «ایضاله» «ومن افکار غفرالله له» «و من منشاته» «و من واردات ذهنه» «و من کلامه» «و من مخترعاته» «و من نتایج افکاره» «و من ابکار افکاره» «و من نتایج انفاسه» و مانند آنها.
نسخه در حاشیه تصحیح شده است، کلمه تصحیح شده در متن با علامت 7 کوچکی مشخص شده است.
صفحه عنوان نسخه، در وسط صفحه نوشته شده: «دیوان شیخ کمال خجندی»، تاریخ تولد محمدطاهر میرزا در روز جمعه 5 ساعت از آفتاب گذشته 21 شوال سال 50 … مطابق 1834 عیسوی در دارالسلطنه اصفهان (بخش‌هایی از این یادداشت در صحافی از بین رفته است. خود این یادداشت در 11 شوال 1266 ق برابر با سال 1850 عیسوی نوشته شده است)، یادداشتی از هادی بن ولی حسینی در 1276 ق که نوشته این کتاب لغو پوچ را از کتابخانه نواب اشرف والا محمدطاهر میرزا گرفته و مطالعه کرده استف وی این دویان را به اشتباه از ابن یمین دانسته است: «در تاریخ 1276 این دیوان لغو و پوچ را از کتابخانه نواب اشرف والا روحی فداه محمد طاهر میرزا گرفته، قدری از شعر بیمزه ابن یمین دیدم. هزار حیف از قلم و کاغذ که این اشعار را نوشته، در حقیقت زحمت خیلی کشیده. ازین زیاده دماغ ندارم».
در برگ آخر یادداشتی از میرزا محمد حسین گیلک مازندرانی (کذا) درباره کتابی 4 جلدی شامل عجایب و غرایب فراوان در 1296 ق و فایده‌ای نجومی نوشته شده در ماه یازدهم سال 1296 ق درباره پیش‌بینی روز شروع ماه رمضان در سال‌های 1266 تا 1273ق، آمده است.
رسم الخط نسخه: پ و گ و ژ به دو صورت یک نقطه و سه نقطه نوشته شده‌اند. زیر حرف «س»‌ هم در بیشتر موارد سه نقطه گذاشته شده است در بعضی از کلمات سرکش «ک» و «گ» هم با «ء» نوشته شده است.
2حاشیه برگ 21 پ یادداشت تولد کسی در 1161 ق که نامش سیاه شده، حاشیه برگ 35 پ هم یادداشتی که متن آن از بین رفته اما تاریخ 1263 ق دارد، آمده است.
نک: فرهنگ سخنوران، ج2، ص 768؛ منزوی،‌ج3، ص 2498- 2501؛ دنا،‌ج5، ص 343- 345؛ مشترک پاکستان، ج7، ص 479- 480 و ج9، ص 2230- 2232.
وضعیت استنساخ نسخه: نسخه دارای سه نقطه شک در 9پ، 12پ، 21ر، 27پ، 30ر و … در کنار سطرها یا در جدول بین اشعار در وسط صفحه.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:تعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1یک برگ از آغاز و پایان نسخه سفید و نانوشته است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر 1348ش خریداری شده است.
در صفحه عنوان نسخه، یادداشت مهدی بیانی که در 2 خرداد 1331 ش در تهران نسخه را به جعفر سلطان القرایی هدیه کرده است و یک جدول نجومی.
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
در حاشیه برگ 32 ر نقش مهری هشت ضلعی با عبارت: «محمد طاهر1173» آمده است.
يادداشت عمليات: بخش انجامین صفحه خاتمه رساله اول (برگ 45ر) که احتمالاً انجامه کاتب را داشته بریده شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/ 29، صفحه 723- 725.
صحافي شده در اين جلد: دیوان ناصر بخارایی/ ناصر بخارایی، ص 46پ- 78ر.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادبیات
تاريخ: 20150729
محل و شماره بازیابی: 179200