دیوان گوهر = گهر (از:محمدباقر خان متخلص به گوهر یا گهر.)

نبذة عن كتاب دیوان گوهر = گهر (از:محمدباقر خان متخلص به گوهر یا گهر.)

شماره بازیابی: 1052
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19459‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: دیوان گوهر = گهر [نسخه خطی]/ از:محمدباقر خان متخلص به گوهر یا گهر.
تاریخ کتابت: ظ ق 1206ق.
قطع: خشتی باریک. 13*21/5سم. 44گ. 13بیت.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:یک دیده شش جهت چو گهر گشته‌ایم ما/ یعنی جهان چشم و نظر گشته‌ایم ما
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: این شاعر فقط در شمع انجمن (ص 409) بدین‌گونه معرفی شده: «گوهر محمدباقر خان از اکابر مدارس و اعاظم قوم نائط بوده، نظم آبدارش سلک گوهر بی‌بهاست و جواهر اشعارش در نهایت لمعان و صفا، در سرکار نواب و الاجاه اعتبار تمام داشت و بحصول قریه بطور سیورغال سر مفاخرت می‌افراشته، در اواخر سنه 1200ق. گوهر حیات خود را بسلک فنا کشید» و از وی چهار بیت که در ص 11 و 43 و 44 و 71 نسخه این کتابخانه نگارش یافته، انتخاب نموده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:تیماجی.
زبان لال درس شرح تجرید است پنداری/ که از چشم سخنگو حکمت العینی ز بر دارد
زند اکلیل منت بر کلاه خویش احسانش/ امیر الهند گوهر را اگر از خاک بردارد
دلالت بر این دارد که از کتب کلامی و حکمی اطلاعی داشته و گاهی در غزلیات دیگر بعضی اصطلاحات این دو علم را یاد نموده و جمله‌ها و مصرع‌های عربی هم در ابیات وی دیده می‌شود، اشعار وی تعریفی ندارد ولی به حال خود وحید زمان بوده و چنین گوید:
گهر بنظم ادب در خیال خویش وحید/ ز آب لعل دهن شسته گفت نام مرا
و این چند بیت ازو در اینجا آورد می‌شود:
درین زمانه سخن فهم کو حواس کجا/ خزف‌شناس ندیدم گهرشناس کجا
ص 18 نسخه:
تا دل هوس دیدن آن سیم بری داشت/ شب انجمنم فرش حریر سحری داشت
ص 47 نسخه:
بشنوید از لب آن شوخ فسون ساز از من/ آن نوایی که شنیدن نشنیدست هنوز
شامل غزلیات مرتبه به ترتیب حروف تهجی (ص 1-75)، یک مثنوی در مرثیه حضرت سیدالشهداء (ع) (ص 76-80) و ماده تاریخ‌ها و دو غزل (81-82) است و همه اینها در ح یک‌هزار (1000) بیت می‌باشد.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1در کنار برخی از برگ‌ها مشاهده می‌شود شاید از نظر شاعر گذشته و تصحیح گردیده باشد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1559-1560.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در ماده تاریخ‌های این دیوان کشته شدن یکی از ستم پیشه‌گان را در سال 1198ق. معین نموده و ماده تاریخ‌هائی راجع به پیش از این تاریخ دارد و این دو بیت که در ص 42 نسخه می‌باشد:
عنوانهاي گونه گون ديگر: گهر
تاريخ: 20121003
محل و شماره بازیابی: 113935