ذخيره اسكندريه

شماره بازیابی: ‭2783/8‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19712‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: ذخیره اسکندریه [نسخه خطی]
نام خاص و کميت اثر: 192-143.
قطع: نیم‌خشتی. 13/5*23سم. 234گ. سطور مختلف.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1نسخه ما: و تنزیهه عمن لا یستحبه فذلک سر الاله فی خلفه و له عنا حسن الثناء و جمیل الاحماد و کان فی داخل الصندوق الاکبر النحاس تحت صندوق الذهب…
2(ص 192):… و یضاف الیهما جزء نوشادر و یطبخ الجمیع بنارلینه حتی ینعقد ذلک و بعد ان ینعقد یجعل.
نوع کاغذ:مختلف و بیشتر هندی.
تزئینات جلد:میشن خرمائی داغ‌دار فرسوده.
نک: دانشگاه، 4/ 970-972؛ 12/ 2709؛ ادبیات، 231-233؛ تاریخ علوم عقلی از دکتر صفا، ص 368؛ آستان قدس، ش 56 طب ذریعه، 10/ 13 (در فهرست مولفات ارسطو مقاله دکتر بدوی در مجله معهد المحظوطات العربیه 2 نام این کتاب نیآمده).
داستانی نیز به فارسی به نام دخمه انوشیروان در کتابخانه دانشکده ادبیات است که نزدیک به همین داستان ذخیره است. ذخیره اسکندری دیگری به فارسی در کتابخانه مرکزی دانشگاه موجود است که درباره کیمیای باسلیقاست (ش 3706 دانشگاه). ذخیره دارای ده فن است.
فن اول: اصول و مقدمات این علم.
فن دوم: اصول صنعت و تدبیر اکسیرات.
فن سوم: ترکیب سوم.
فن چهارم: تریاقهای نجات بخش از سموم.
فن پنجم: توصیف طلسمی برای رهائی از بیماری.
فن ششم: بیان خواتیم کواکب سبعه.
فن هفتم: بیان انواعی طلسمات.
فن هشتم: بخورات و بابی چند در مهر و کین.
فن نهم: خواص نباتات.
فن دهم: خواص اعضاء حیوان.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: ذخیره اسکندریه منسوب به ارسطو است و در آغاز اصل کتاب نیز نام ارسطو آمده است اما در مقدمه کتاب که از محمد بن خالد است چنین آمده: در زمان معتصم بالله خلیفه عباسی ( -228ق.). در دیری کهن در عموریه انجام شد این کتاب در صندوقی از طلا به دست آمد که بر لوحی سنگی بزرگ نوشته شده و به دست معتصم به وسیله یونانیان به عربی ترجمه، در آغاز آن لوح نوشته بود که انتیو خوس پادشاه یونان می‌گوید که اسکندر در دم مرگ فرمان داد تا این صندوق را پنهان سازم و اسکندر گفت در این صندوق بعضی از آثار پیمبران است و محمد بن خالد به فرمان معتصم این مقدمه را بر آن کتاب افزود.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:قلم‌ها و خط‌ های مختلف و بیشتر، نستعلیق شیوه هندی نوشته شده.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1نسخه حاضر سطوری از مقدمه و اوراقی از وسط و آخر کتاب را ندارد و نیز مقدار موجود از آن را کاتب دفتر پس و پیش نوشته و صفحات 123-142 دنباله مطلب صفحه (192) است با فاصله چند ورق که در دفتر نیست کاتب دفتر خود در ذیل نسخه و در صدر 10 ورقی که بیشتر قرار گرفته تذکر داده است.
يادداشت عمليات: آغاز قسمت پیش افتاده (ص 123): و قر نفل و زنجبیل من کل واحد سته دراهم. پایان این قسمت (ص 142): و ینبغی ان لا یشتغل الصانع له بشی الا فی حال طلوع برج الدلواذا اتصل الفجر بزحل (دو کلمه اخیر راجع به صفحه بعد است که در دفتر وجود ندارد).
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 3786-3790.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: از این کتاب ترجمه‌ای به فارسی نسبه کهنه در دست است و نسخه‌هائی از این ترجمه در کتابخانه مجلس و رضوی موجود است و دارای اشکالی است که در عربی نیست. و نیز در نسخه ترجمه‌ای که در کتابخانه مجلس است، مقدمه محمد بن خالد و داستان عموریه نیامده. نسخه اصل عربی در دانشگاه و کتابخانه خدیوی موجود است.
صحافي شده با: مجموعه 1044313
تاريخ: 20121128
محل و شماره بازیابی:
114429
114429