ذخیره خوارزمشاهی

نبذة عن كتاب ذخیره خوارزمشاهی

شماره بازیابی: 3364/3
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-20711‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: ذخیره خوارزمشاهی
تاریخ کتابت: قرن 11ق.
قطع: ‮‭12‬*‭24/5‬سم. ‭155‬ص. سطور گوناگون.‬
يادداشتهاي کلي: این مجموعه به قلم‌های مختلف است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1آغاز باب بیست و ششم: اندر داروهای دهان… باب نخستین – اندر یاد کردن طریق اصحاب تجربه و قیاس اندر علاج کردن بداروهای مفرد و مرکب طبیبان پیشینگان دو گروه بوده‌اند یکی اصحاب تجربه و دیگر اصحاب قیاس اما علم اصحاب تجربه نام داروی مفرد بوده است و نسخهای – داروی مرکب که طبیبان آن روزگار ساخته بوده‌اند و آنرا ظاهر داشتندی و بقراط آنرا طب قدیم خوانده است و آن چیزهایی بوده است که بعضی خواب دیده‌اند و بعضی به اتفاق بکار داشته‌اند و سودمند یافته‌اند… اما اصحاب قیاس نخست طلب دانستن اختلاف مزاجهای مردم کرده‌اند و دانستن اختلاف احوال مزاجهای مردم… و دانستن اختلاف احوال بیماریها و اختلاف اعراض که لوازم بیماریها باشد… چنانکه گفته‌اند کیفیتهای داروها چهار است… .
2انجام موجود (از باب 26): … دو مطریوس اندر عهد جالینوس از این اقراص چهل و شش مثقال میکرده است… از هر یکی بیست و چهار مثقال میکرده.
تزئینات متن:عناوین و اشیاء به شنگرف.
نوع کاغذ:اصفهانی ضخیم شکری.
تزئینات جلد:مقوایی به بنفش رنگ.
باب بیست و ششم. اندر داروهای دهان و کام و زبان و دندان ملاذه.
باب بیست و هفتم. اندر عمل داروهای چشم.
باب بیست و هشتم. اندر عمل حقنها و شیاف‌های مسهل و غیر مسهل.
باب بیست و نهم. اندر یاد کردن شرح اوزان و مکاسل که قدما به زبان یونانیان یاد کرده‌اند.
باب سی‌ام. اندر تفسیر نام داروها که طبیبان آن نام اندر بعضی بر زبان یونان آورده‌اند و بعضی بر زبان سریان.
باب سی و یکم. اندر بدل‌های داروهایی که حاضر نباشد.
باب نخستین. اندر یاد کردن طریق اصحاب تجربه و قیاس اندر علاج کردن به داروهای مفرد و مرکب.
بابا دویم. اندر یاد کردن اسباب حاجتمندی طبیبان به داروهای مرکب.
باب سیم. اندر یاد کردن اوزان و داروهای مفرده اندر داروهای مرکب.
باب چهارم. اندر آنکه داروها چگونه ترکیب باید کرد.
باب پنجم. اندر تدبیر بعضی داروها که بریان کرد باید.
باب ششم. اندر عمل معجون های بزرگ.
این گفتار «اندر یاد کردن داروها و معجون‌های مرکب و این گفتار سی و یک باب است» گرگانی در آغاز گفتار، فهرست اجمالی ابواب یاد کرده و نسخه حاضر از اواخر این فهرست است و آغاز آن از دفتر ساقط شده است.
اکنون در این نسخه فهرست باب 26 تا باب 31 و سپس آغاز گفتار دوم است و باب یکم این گفتار با آخر (با اواخر) باب ششم و بقیه گفتار در نسخه نوشته نشده اینک فهرست باب یکم تا ششم (که در نسخه هست) پیش از آن فهرست باب 26 – 31 از روی فهرست موجود در نسخه نقل می‌گردد.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق ریز و درشت زیبا.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1بعضی صفحات چلیپا کتابت شده و برخی از صفحات به عکس صفحات دیگر نوشته شده است.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: فهرست باب 26-31 از روی فهرست موجود در نسخه که به شرح زیر نقل می‌گردد:
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4496-4497.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: گفتار دوم است از آن کتاب (گفتار چهارم آن ش 1 این دفتر است).
صحافي شده با: ذخیره خوارزمشاهی501787
تاريخ: 20131022
محل و شماره بازیابی: 123314