زبده البيان في رسوم مصاحف عثمان

نبذة عن كتاب زبده البيان في رسوم مصاحف عثمان

شماره بازیابی: 9107
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41689
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: زبده البیان فی رسوم مصاحف عثمان
محل کتابت: مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان
کاتب: : محمد امین بن علی اکبر اصفهانی اثنا عشری
تاریخ کتابت: ، شنبه دهه اول ربیع‌الاول1088 ق.
قطع: ‮؛ ‭51‬، یک برگ، اندازه متن: 8*‭14/5‬، ‭19‬س،‌ اندازه جلد: ‭13‬*‭18/3‬‬.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:«الحمدلله الذی شرفنا بالایمان و عززنا بالاسلام و احسان و خصصنا بخیر کتاب هو حجه الحق و نور الهدی و الفرقان».
انجام:«و قد سبق حذف الف الکلمت فی القاعده الثامنه و فی الفرش و سبق رسم منوه بالوار فی الباب السادس و الله اعلم».
انجامه:«تمت رساله زبده البیان فی رسوم مصاحف عثمن کتبه محمد امین ولد علی اکبر اصفهانی اثناعشری فی یوم السبت من عشر اول ربیع الاول سنه 188 فی مسجد شیخ لطف الله نور الله مرقده»
تزئینات متن:عناوین و نشانی‌ها به شنگرف.
بر فراز عناوین فرعی خط شنگرف.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:نخودی آهار مهره.
ویزگی های درون جلد:درون تیماج عنابی.
تزئینات جلد:تیماج زیتونی یک لا، سجاف و عطف با تیماج عنابی، دو رو، قطر: 9/0.
نسخه تصحیح شده است.
در ابتدای نسخه حدیثی از رسلو اکرم (ص) نوشته شده در روز جمعه 8 جمادی‌الثانیه 1128 ق.
در پایان نسخه یادداشتی در بیان معانی حروف تهجی و فال نامه حروف آمده است.
نسخه کامل است.
به جز نسخه شماره 45 ایاصوفیای استانبول نسخه دیگری از این کتاب پیدا نشده. این نسخه پیشتر در اختیار سید محمدعلی روضاتی بوده و او آن را در کتابخانه‌های اصفهان، ص 77- 79 و کتب خطی اصفهان، ج1، ص 432- 436 معرفی کرده است.
3جزوه‌‌ها 8 برگی است.
تنظیم شده در 10 باب:
1 باب در فرش الحروف (فرش الحروف من علم رسوم المصاحف و فیه باب واحد فی اربع ارباع: الربع الاول من الفاتحه الی الاعراب (کذا؛ الاعراف). الرابع الثانی: من الاعراف الی مریم. الربع الثالث: من مریم الی ص. الربع الرابع: من ص الی آخر القرآن).
و 9 باب در اصول (الاصول من علم الرسوم) بدین ترتیب:
الباب الاول: فی حذف الالف و اثباتها و زیادتها.
الباب الثانی: فی حذف الیاء و اثباتها و زیادتها.
الباب الثالث: فی حذف الواو و اثباتها و زیادتها.
الباب الرابع: فی قیاس الهمزه.
الباب الخامس: فی الهمزه التی وقعت علی خلاف هذا القیاس.
الباب السادس: فی الالفات المنقلبه عن الواو.
الباب السابع: فی الالفات المنقلبه عن الیاء.
الباب الثامن: فی المقطوعات و الموصولات.
الباب التاسع: فی هاء السکت.
پیش از شروع ابواب کتاب 5 مقدمه و 5 فائده فنی در مقدمات وجوه اعجاز قرآن و تاریخ جمع آوری قرآن آمده است:
المقدمه الاولی: فی وجوه اعجاز القرآن.
المقدمه الثانیه: فی سبب جمع القرآن فی خلافه ابی بکر.
المقدمه الثالثه: فی سبب جمع القرآن فی خلافه عثمان و کمیه مصاحفه و کیفیه کتابتها.
المقدمه الرابعه: فی ترتیب سور القرآن و نسیها (کذا؛ نسبتها) الی مکان نزولها.
المقدمه الخامسه: فی تعریف الخط و تقسیمه.
الفائده الاولی: فی حکمه مصطلح الرسم.
الفائده الثانیه: فی انه هل وجب متابعه مصطلح الرسم فی کتابه القرآن ام لا.
الفائده الثالثه: فی معنی الحدیث المتواتر و هو انه (القرآن انزل علی سبعه احرف …).
الفائده الرابعه: فی القراات المقبوله و المردوده.
الفائده الخامسه: فی انه هل یجوز خلط القراات ام لا.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مؤلف در کتاب از خود نام نبرده. در مقدمه پس از آن که اسم کتاب ذکر شده 5/3 سطر خالی مانده است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1یک برگ از پایان نسخه سفید و نانوشته است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
نسخه از باقر ترقی در آذر 1348ش خریداری شده است.
ابتدای نسخه تملک سید محمد علی روضاتی آمده است.
در ابتدای نسخه مهر کتابخانه باقر ترقی حک شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/ 29، صفحه 767- 768.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: کتاب کوتاهی درباره رسم الخط قرآن است. در مقدمه گوید: «ان الائمه صنفوا کتباً جمه فی هذا الشأن و اعقلها العقلیه (کذا؛ العقیله) للامام ابی القاسم الشاطبی الحاویه لما فی المقنع للشیخ الکبیر ابی عمرو الدانی رحمهما الله الجامع لما فی هذا البیان لکن الاولی لنظمه صعب الافاده و الثانی اطنب بکثره اسانید و التعلیل و الروایه و لتخللها بین المسائل احتیج لبیان الاتفاق و الاختلاف الی الاعاده و ایضاً طولاهما و شراحمها بالتکرارات حذراً من خلط الروایات لینتفع به اولوا العنایات و لما قصر الهمم العالیات او لا یفی الوقت لیحیظ العلم بجمیع الغایات و سیأتی انه یلزم علی نساخ کلام المجید متابعه المرسوم فی الکتابات اقتصرت فی هذا الکتاب علی اصول المسایل و معظم التعلیات بحیث لم اترک شیئاً من رسوم المصاحف السته العثمانیه … التی ارسلت الی البلدان مختصراً علی نحو عشر الفاظ».
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): علوم قرآنی
تاريخ: 20150906
محل و شماره بازیابی: 185736