سبحه الابرار (از: ابوالبرکات نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد دشتی اصفهانی شیرازی هروی نقشبندی متخلص به «دشتی» و «جامی»)

نبذة عن كتاب سبحه الابرار (از: ابوالبرکات نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد دشتی اصفهانی شیرازی هروی نقشبندی متخلص به «دشتی» و «جامی»)

شماره بازیابی: 468ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫10-3768‬
زبان اثر: Per
عنوان و نام پديدآور: سبحه الابرار [ نسخه خطی]/ از: ابوالبرکات نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد دشتی اصفهانی شیرازی هروی نقشبندی متخلص به «دشتی» و «جامی»
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: سده‌ی 11ق.
نام خاص و کميت اثر: 101 برگ، 14 سطر
قطع:
؛‏‫23*14سم‬
؛وزیری کوچک.
يادداشتهاي کلي: این اثر به صورت مستقل در سال‌های 1811، 1818، 1848م در کلکته، در سال‌های 1312 و 1315ق در تهران، در سال 1300ق در لاهور، در سال 1323ق در هند، در سال‌های 1226، 1300ق، 1883 و 1949م در لکهنو به صورت سنگی و سپس در سال‌های 1313ش و 1353ق به صورت سربی در تهران؛ همچنین در ضمن هفت اورنگ جامی در سال 1332ق/1913م در تاشکند، در سال 1923م در لکهنو و سرانجام با تصحیح مرتضی مدرس چهاردهی در سال 1337ش (صص 447 – 576) در تهران به چاپ رسیده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1آغاز افتاده: «… پشت در کینه وری محکم کرد روی در وسوسه آدم کرد دست تضرع بمناجات بر آوردن و در خلف کعبه حاجات استوار کردن: ای حیات دل هر زنده دلی سرخ رویی ده هر جا خجلی … (7ب) سبب نظم جواهر آبدار سبحه الابرار که عقد دی از رشته آنان عقده گشاست …».
2«کنی از همت رحمت اهلش ختم بر خیر کتاب اجلش ختم کتاب و خاتمه خطاب…: هر دو مصراع ز وی ابرویی قبله حاجت حاجت جویی، چشمش از کحل بصیرت روشن نظر لطف بعشاق افگن …» افتاده.
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها سفید؛ اندازه متن: 5/14*7سم.‬
نوع کاغذ:شرقی نخودی.
تزئینات جلد:رو مخمل یشمی با طرح گل و بوته و ترمه؛ عطف و مغزی تیماج قهوه‌ای (2نوع) و درون تیماج حنایی.
تزئینات نسخه:برگ‌ها مجدول به رنگ‌های طلایی، لاجورد، مشکی، شنگرف، قهوه‌ای، زعفرانی، سبز (زنگار) و سبز مغزپسته‌ای و میان دو ستون اشعار نیز با جداول طلا، شنگرف و مشکی و گل و بوته الوان رنگ آمیزی شده و برگ‌ها نیز افشان طلا شده است. همچنین هر بند از اشعار دارای یک کتیبه زمینه زرین که با گل و بوته الوان و نگاره‌های اسلیمی تزین شده است و عناوین هر بند و «عقد» با سفیدآب در میان آن کتیبه به خط خوش نستعلیق نوشته شده است.
1نسخه فاقد هر نوع تصحیح و حاشیه نویسی است.
وضعیت استنساخ نسخه: کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق زیبا.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 4نسخه‌ای نفیس و ارزنده است.
يادداشت عمليات: افتادگی از آغاز و انجام بیش از یک یا دو برگ نیست. آثار مختصر رطوبت در برخی برگ‌ها مشاهده می‌گردد. برخی از بخش‌های آسیب دیده‌ برگ‌ها، به نحو فنی و شایسته‌ای، از سوی کارشناسان بخش ترمیم کتابخانه مجلس، بازسازی شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 241 – 243.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: یکی از مثنوی‌های مشهور هفت اورنگ جامی بر وزن «رمل مسدس محذوف مخبون» است که در چهل عقد در حدود سال‌های 887ق به نظم درآمده است. موضوع این دفتر مطالب اخلاقی است که به نحو لطیفی مقاصد عالیه دینی را بیان می‌دارد؛ عناوین عقود چهل‌گانه‌ی این مثنوی چنین است: 1. در کشف حقیقت دل، 2. در شرح سخن و سخنوری، 3. در گفتار موزون، 4. از وجود اثر بر وجود موثر یا استدلال از آثار بر وجود آفریدگار، 5. در بیان یکتایی خداوند پاک، . در آنکه ذات حق وجود بحت و بسیط است، 7. در شرح معنی تصوف و اغراض آن، 8. در بیان ارادت و خواست، 9. در مقام توبه و بازگشت بخداوند، 10. در کشف و راز پرهیزگاری، 11. در مقام زهد از جهان و مادیات و اعراض از آن، 12. در راز فقر و نیازمندی، 13. در بین شکیبایی و صبر و فرجام آن، 14. در بیائن شکر و سپاس، 15. در خوف و بیم از درکات، 16. در امید و رجاء و درجات آن، 17. در توکل بر خداوند و انقطاع از خلق، 18. در رضا و خرسندی به مقسوم، 19. در محبت و مهرورزی، 20. در شوق و میل، 21. در غیرت و رشکی و رگ داری، 22. در قرب حق، 23. در شرم و حیا، 24. در آزادگی و حریت، 25. در جوانمردی و فتوت، 26. در صدق و راستی و درستی، 27. در اخلاص، 28. در جود و بخشندگی، 29. در قناعت و خرسندی به داشته، 30. در افتادگی و تواضع، 31. در بردباری و حلم، 32. در طلاقت وجه و مزاح و گشادگی و انبساط، 33. در دوستی و یاری و جوشش، 34. در سماع و استماع، 35. در دعا و ثنای پادشاهان، 36. در خیراندیشی حکام دولت، 37. در راهنمایی مردمان سپاس‌گذاری از فرمان روایان روزگار، 38. در اندرز و پند فرزند خود ضیاءالدین یوسف، 39. در نصیحت و موعظه بخود، 40. در التماس دعا از خوانندگان این دفتر. از مثنوی سبحه الابرار جامی، نسخه‌های متعددی در این کتابخانه موجود است و از آن جمله می‌توان به نسخه‌های جدید آن به شماره‌های «1076ط»، «20/8971»، «1/8184»، «6/9425»، «7/15616» و «18674» اشاره نمود. از این اثر نسخ چندی نیز در کتابخانه‌های ایران و سایر کشورها موجود است و علیرضا قره‌بلوط در معجم التاریخ (ج3، صص 1620 – 1621) گزارشی از برخی از آن‌ها بدست داده است.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): اخلاق و ادب منظوم
محل و شماره بازیابی: 1210852