سفرنامه دور دنیا(مترجم: علی بن محمد اسماعیل.)

شماره بازیابی: 2313
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-23628‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: سفرنامه دور دنیا/ مترجم: علی بن محمد اسماعیل.
تاریخ کتابت: اوایل قرن14 .
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمدلله الذی لا یبلغ (1) مدحته القائلون و لایحصی نعمایه العادون…
2و جنگ آوران سوار کشتی شدند…
تزئینات متن:عناوین به همان خط متن به سرخی نوشته شده. از اواسط صحیفه 272 تا 294 و از 312 تا پایان کتاب به خط نسخ متوسط جلی.
جای عناوین را سفید گذاشته‌اند و هر صحیفه 20 سطر دارد.
نوع کاغذ:فرنگی سفید معمول اوایل قرن 14ق.
تزئینات جلد:تیماج خرمایی داغ کرده.
از این قرار یا مترجم و کاتب در شماره گذاشتن فصول اشتباه کرده‌اند و یا این که برخی از فصول ترجمه نشده و یا از نسخه افتاده است.
در صحایف 222 و 317و 355و 358و 409و 417و 456و 461و 462و 501و 517 سفیدی‌هایی است که ظاهرا جای تصاویر کتاب بوده و چنان که صحیفه 349 نیز سفید مانده و در حاشیه آن نوشته‌اند: «محل تصویر صفحه صد و پنج» که البته اشاره به صحیفه متن فرانسه کتاب است.
در صحیفه 385 هم سفیدیی است که بالای آن نوشته‌اند: «محل تصویر جاده کانتون»، پس از اتمام نسخه ظاهرا منصرف شده‌اند که تصاویر را در متن کتاب قرار دهند و به همین جهت در پایان نسخه از ص 640 تا 670 شانزده ورق نقاشی سیاه قلم است که پیداست از روی نقاشی‌های چاپی متن فرانسه کتاب ساخته‌اند و نقاش خوبی تقلید قابل توجهی از آن گراورها کرده است.
نک: ذریعه 12/ 189 (سفرنامه فرنگستان).
مترجم خود اشاره نمی‌کند که نام کتاب چیست و مولف اصلی آن کیست تنها بلافاصله پس از این مقدمه در آغاز مطلب نوشته شده:
«شهر تولون جزایر بال آرد موردویل نایب دوم امیر البحر فرانسوی که در سنه 1829 سیاحت دور دنیا را نموده چنین گوید…»
ظاهرا کاتب نام مولف اصلی را درست نوشته چنین می‌نماید که این کتاب ترجمه مجلد سوم از سفرنامه دور دنیا به ریاست دولون دورویل نایب امیرالبحر فرانسوی است که در پاریس در دو مجلد به سال 1852م. چاپ شده و مجلد دوم آن را پیش از وقت همین مترجم در سال پیش به فارسی نقل کرده است. چون اصل کتاب در پاریس در سال 1852م. یعنی 1268ق. چاپ شده پیداست که ترجمه آن پس از این تاریخ صورت گرفته است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:از صحیفه اول تا اواسط 272 و از 296 تا 311 به خط نسخ تعلیق متوسط جلی.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1در این نسخه برخی از فصول کتاب نیست چنان که در صحیفه 183 فصل یازدهم و در صحیفه 236 فصل سیزدهم آغاز می‌شود و در صحیفه 279 فصلی است که کاتب آن را شماره نگذاشته و در صحیفه 296 به فصل بیست و هفتم می‌رود و سپس در صحیفه 335 به فصل سی و یکم می‌رسد و در صحیفه 349 فصل سی و سیم در صحیفه 373 فصل سی و چهارم و در صحیفه 383 فصل سی و پنجم و در صحیفه 416 فصل سی و هفتم آغاز می‌شود و سپس در صفحه 448 فصل 28 می‌آید و در سحایف 461و 475و 480 و 495و 508و 523و 546و 557و 569و 607و 632 پی در پی فصولی است که شماره ندارد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد چهارم، صفحه 2997-2998.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مترجم خود در مقدمه می‌نویسد: «درین عصر خجسته آثار که تاج و تخت ملوک کیانی… بفر وجود… اعلی حضرت ناصرالدین شاه قاجار… زیب و زینت گرفته در تمامی ممالک انواع علوم و صنایع به درجات علیا و مراتب قصری رسیده و محضر صادر ملک آذربایجان از توجهات حضرت مستطاب گردون قباب اسعد ارفع امجد اشرف والا والیعهد جاوید آیت روحنا له الفداء مردسه نظامیه به نام نامی مبارک ایشان بنا و در مدت قلیله از متعلمین مدرسه نفوس کثیره ترقی و دارای مراتب و معارف گردیدند و به مفاد الشبل فی المخبر مثل االسد چون تاسی در انتشار آثار عدلیه و خیریه به وجود مبارک اعلی حضرت همایونی فرموده‌اند محض انتشار علوم و بهرمندی عموم به این چاکر آستان علی بن محمد اسماعیل که از بدو ایجاد مدرسه مشغول تحصیل و خدمت‌گذاری (!) دولت قوی شوکت است و معلمی دولتی در مدرسه مبارکه به عهده این چاکر راجع به افتخار مباهات پیشخدمتی و مترجمی حضور مبارک دارد، اشاره علیه رفت که این کتاب فرانسوی خطاب را که جلد ثانی آن را سنه ماضیه ترجمه نموده بود از زبان فرانسه، ترجمه به فارسی امتثالا لامر الارفع. زمان تمام ترجمه آن را مایه عز و سعادت پنداشت تشکر می‌کند از نواب مستطاب شاهزاده مرتضی میرزا پیشخدمت مخصوص و کتاب‌دار باشی آستان مبارک که در نویساندن و ترتیب این نسخه که مدتی در عهده تعویق بوده مساعی جمیله بکار برده و در یک ماه بیست هزار بیت کتاب را به اتمام رسانیدند».
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): سفرنامه‌ها
تاريخ: 20130722
محل و شماره بازیابی: 112990