شرح بناء الافعال = شرح التصريف للديكقوز = شرح مختصر في بناء الافعال = شرح امثله البناء = شرح البناء في التصريف

نبذة عن كتاب شرح بناء الافعال = شرح التصريف للديكقوز = شرح مختصر في بناء الافعال = شرح امثله البناء = شرح البناء في التصريف

شماره بازیابی: 445/2ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫10-3658‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: شرح بناء الافعال = شرح التصریف للدیکقوز = شرح مختصر فی بناء الافعال = شرح امثله البناء = شرح البناء فی التصریف [ نسخه خطی]
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: سال 1119ق.
نام خاص و کميت اثر: 15 (40ب – 54ب)، 21 سطر.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1«بسمله، الحمدلله الذی صرف صیغ وجودنا الی کلمات [الت] صحیحات و خففه بادغام رحمته ثقل اوزار التکریرات و الصلوه و السلام علی رسول … و بعد فان المصنف رحمه الله الملک العلام … ان ابواب التصریف … خمسه و ثلثون بابا کما هو المشهور …».
2«… و تحصیله انما یکون بثلاث خصال بالرجاء من الله تعالی و الخدمه لاهله، خصوصا للاستاذ و المواظبه علیه و الاجتهاد و الحمدلله علی التمام و علی رسوله افضل السلام و علی آله».
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: 8*17سم.‬
نوع کاغذ:فرنگی نخودی ضخیم.
1در انجام برگ‌های (55الف – 56الف) چند یادداشت نحوی در بیان جمله معترضه به نقل از «هندی»، مواضع همزه‌ی قطع (باب افعال، همزه، جمع، متکلم وحده، همزه استفهام)، فایده‌ای درباره‌ی «حمد» از شرح در الیتیم لصاحب المجالس و منقول از حمزه افندی آمده است. باید دانست که بر فراز برگ نخست این اثر چنین آمده است: «هذا کتاب دینقوض لشرح البنا»!
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف اثر ناشناخته است.
وضعیت استنساخ نسخه: کاتب و محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «تاریخ سنه 1119 بایع از مشتری بها خواهد کاتب از ناظران دعا خواهد».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده و حاشیه‌نویسی با نشان «منه» دارد که از خود شارح نقل گردیده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 177 – 179.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: شرحی مزجی بر رساله‌ی 35 بابی مختصر بناء الافعال = امثله البناء منسوب به شمس‌الدین احمد بن عبدالله رومی بروسوی مشهور به «دیکقوز» یا «دینقوز» (د. پس از 860ق) است. شارح این رساله دانسته نشد چه کسی است؛ اما باید دانست که استاد رمضان ششن، در معرفی نسخه‌ی کتابخانه‌ی سلطان محمود ثانی در قبرس، آن را با استناد نادرست به فهرست کتابخانه‌ی کوپریلی (ج3، ص294)، به تقی‌الدین محمد بن پیرعلی بالکسیری برگوی مشهور به «برگلی» و «بیرکلی» (د. 981ق) نسبت داده است که با اندکی تامل متوجه می‌شویم که این نسبت نمی‌تواند صحیح باشد. همچنین جناب آقای سید احمد اشکوری در ذیل نسخه‌ی کتابخانه‌ی آیت الله العظمی مرعشی (ره) در قم به شماره‌ی «2/1758» احتمال داده‌اند که این شرح از حسین بن مصطفی آیدینی رومی مشهور به «ابن قره‌تپه‌لی» (د. 1191ق) بوده باشد؛ لیکن با بررسی دقیق آثار وی در مصادر و منابع، اثبات چنین اثری به وی محل تامل است! ناگفته نماند که از این شرح، در ایران، افزون بر نسخ کتابخانه‌های مجلس شورای اسلامی، آیت‌الله مرعشی (ره)؛ نسخه‌ای نیز در کتابخانه‌ی روضه‌ی مقدسه‌ی حضرت معصومه سلام الله علیها در قم به شماره‌ی «260» معرفی شده است؛ همچنین در برخی کتابخانه‌های خارج از کشور نیز نسخه‌هایی از این اثر موجود است که تلویحا در این مقال بدان شارت رفته است. باید دانست که رساله‌ی مختصر بناء الافعال، دارای چند شرح دیگر از داود قارصی (د. حدود 1169ق)، سید محمد کفوی (د. 1174ق) و دیگران است که در برخی فهرست‌ها، همچون فهرست قبرس به بعضی از آن شروح، اشاره شده است.
صحافي شده با: روح الشروح علی المقصود = شرح المقصود لابی حنیفه/ شیخ‌الاسلام محمد بن مصطفی عیشی تیره‌وی مشهور به «بستان‌زاده»735605
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادبیات عرب – صرف
محل و شماره بازیابی: 1210829