شرح صدر(فیض کاشانی)

نبذة عن كتاب شرح صدر(فیض کاشانی)

شماره بازیابی: 3818/3
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-36089‬‬
زبان اثر: فارسی
سر شناسه: ف‍ی‍ض‌ ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ش‍اه‌ م‍رت‍ض‍ی‌، 1006-1091ق‌.
عنوان و نام پديدآور: شرح صدر/ فیض کاشانی
کاتب: فرزند علم الهدی (گویا نصیرالدین سلیمان که ملقب به محسن بوده).
تاریخ کتابت: 1140ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 24 – 50.
قطع: ‮رقعی. ‭12/5‬*‭18/5‬سم. ‭155‬ص. شماره برگ‌ها با برگ اضافی اول نسخه: ‭79‬گ. ‭16‬س.‬
يادداشتهاي کلي: نسخه‌ای از این رساله با خط علم الهدی در مشهد (رضوی) موجود است و در سال اول مجله جلوه به چاپ رسیده.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله رب اشرح لی صدری و یسرلی امری… و بعد از حمد و ثنای اله… و درود و تحیت بر برگزیدگان آن درگاه چنین گوید محمد بن مرتضی مدعو به محسن که چون گشایش غصه دل گره بر گره را بفتح الباب سخن بسته‌اند… و بسی از کربت غربت دنیا و شکوه جهال علما نما در دلم گره شده بود و هم نفسی نمی‌یافتم که بدستیاری سخن با او رازی در میان نهم… بخاطرم رسید که لوحی بدست آرم و با پایمردی قلم و زبان بیان شمه‌ای از حقیقت حال علم و علما… بروی نگارم تا شاید بدین وسیله دلی خالی شود و شرح صدری حالی گردد. و به شرح صدر موسوم گشت… .
2… قصه شرح صدر به انجام رسید و آیت شرح صدر… تاریخ این شرح صدر را می‌شاید… به صورت رقمی هویدا گردیده در شمار آید و الحمدلله اولا و آخرا و باطنا و ظاهرا… هذا کلام المصنف فی هذه الرساله. فرغ الکاتب فی اول ایام التشریق من حجه ثمان و ثلاثین و مائه و الف.
فیض از برادرش که به هنگام بازگشت از حج به دست راه‌زنان کشته شد یاد می‌کند و می‌گوید: «برادری از جان عزیزتر بود در سن هیجده سالگی به رتبه اجتهاد رسیده بود… در موافقت و مناسبت و موالفت و موانست که گویی یک روح بودیم در دو بدن همدرس و همدرد همراز و همراه…».
نوع کاغذ:اصفهانی.
تزئینات جلد:تیماجی مشکی.
نک: ذریعه، 13/ 359؛ مصنفات فیض، (نسخه ش 2/ 3262) این کتابخانه.
مقاله اولی در بیان شمه‌ای از حقیقت حال علم و علما.
مقاله ثانیه در شرح حال مولف.
فیض در فهرست مصنفات خود از این رساله یاد می‌کند.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: از آغاز مقاله دوم بر می‌آید که در وقت تالیف این رساله پنجاه و هشت ساله بوده و تاریخ تالیف این رساله آیت شرح صدر است که در آغاز خطبه آورده. فیض در پایان رساله می‌گوید و آیت شرح صدر که کلام کلیم علیه السلام است و صدر این کلمات به آن موشح شده تاریخ این شرح صدرامی شاید به شرط آنکه یاء متکلم که کسره با در کلمه رب اشاره به آنست. به صورت رقمی هویدا گردیده در شمار آید فیض کاشانی در این رساله (در مقاله 2) پس از اشارت اجمالی به دوران تحصیل و سفرهای خود به شیراز و حجاز و قم و ملاقات صدرالمتالهین در قم و مصاهرت و مسافرت با او به شیراز و این که روی هم ده سال در نزد صدرا درس خواند و سرانجام به کاشان بازگشت و در آنجا از شاه صفی و شاه عباس دعوت برای رفتن به اصفهان دریافت داشته، به تفصیل به شکایت از اقران می‌پردازد و حسادت‌ورزی و تکالب «غولان آدمی پیکر و جاهلان عالم نما» را با زبان شعر و نثر باز می‌گوید و گویا این رساله را به همین غرض و به گفته خویش برای شرح صدر نوشته است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
مشخصات اثر:
یادداشت وقف:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
بر پشت برگ نخستین دفتر، وقفنامه این نسخه (با صد مجلد دیگر از تالیفات خاندان فیض) به خط واقف (ابوتراب بن نصیرالدین سلیمان بن علم الهدی بن محمدمحسن) ثبت است.
در چند جای دفتر مهری با سجع «یا محسن اغفرلی بمحمد علم الهدی» دیده می‌شود.
يادداشت عمليات: نسخه حاضر چند برگ از آغاز رساله را ندارد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4858.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: سرگذشت مولی محسن فیض کاشانی است به قلم او دارای دو مقالت:
صحافي شده با: فهرست مصنفات فیض/ مولی محسن فیض کاشانی502538
تاريخ: 20140304
محل و شماره بازیابی: 125828