شرح طوالع الانوار يكي از شارحان طوالع الانوار بيضاوي، زين الدين ابوالحسن علي موصلي معروف به ابن شيخ العربيه و حديثي (يا دارالحديثي) است.

نبذة عن كتاب شرح طوالع الانوار يكي از شارحان طوالع الانوار بيضاوي، زين الدين ابوالحسن علي موصلي معروف به ابن شيخ العربيه و حديثي (يا دارالحديثي) است.

شماره بازیابی: 1695
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-26002‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: شرح طوالع الانوار [نسخه خطی]یکی از شارحان طوالع الانوار بیضاوی، زین الدین ابوالحسن علی موصلی معروف به ابن شیخ العربیه و حدیثی (یا دارالحدیثی) است.
قطع: ؛ وزیری. 16*25 سم. 169 ص. 29 س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمد لله الذی تفردت ذاته بالوجود و البقاء و تقدست صفاته و بعد فان کتاب طوالع (المنسوب) الی الامام العلامه البیضاوی کتاب صغیر الحجم، کثیر العلم…لکن بسبب و جازه لفظه ربما یضعف علی الناظرین فیه فهم مشکلاته…فعن لی ان اشرحه شرحا مشتملا علی بسط موجزه و حل معضله… .
2انجام نسخه:…قال- الخامس فی فضل الصحابه الی آخره. اقول یدل علی فضل الصحابه الکتاب و من آذاهم فقد اذانی الی آخر الحدیث و قوله الله الله منصوب بفعل مقدر.
نوع کاغذ:سمرقندی ضخیم.
2در برخی صفحات سطوری از کتاب در حاشیه نوشته شده.
2در کنار برخی صفحات از شرح اصفهانی نیز فقراتی نقل شده.
نخستین برگ، وصالی و قسمتی از سطور بالای صفحه محو شده است.
کنار بسیاری از برگ‌ها رطوبت دیده اما به نوشته‌ها آسیبی نرسیده است.
نک: کشف الظنون، طوالع الانوار؛ فهرست نسخ عربی برلین، ش 1790 و 4000؛ ذیل کشف الظنون، چاپ فلوگل، ص 238 «نسخه کتابخانه ایاصوفیه» و ص 308 «نسخه کتابخانه نور عثمانیه» و ص 509 «نسخه کتابخانه سلطان عبدالحمید» و ص 56 «نسخه کتابخانه سلطان محمد».
حدیثی ظاهرا منسوب به حدیثه موصل است (معجم البلدان: حدیثه الدجله) و به نظر می‌رسد که از علمای کلامی قرن 7-8ق بوده است. از امام فخر (د: 606ق) و سراج‌الدین ارموی متوفی 682ق نقل کرده است (ص 103 نسخه ما).
وی اصول ابن حاجب را نیز شرح کرده و در این کتاب از آن یاد می‌کند. در پایان مقدمه، در ذیل بحث درباره «نظر» می‌گوید: این پاسخ جدلی است و ما پاسخ تحقیقی آن را در شرح اصول ابن حاجب آورده‌ایم (ص 19 نسخه).
نسخه‌ای است بی‌تاریخ و کهن و چنان می‌نماید که از اواخر قرن 7 و اوئل قرن 8 است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: تزئینات جلد:تیماجی مشکی رنگ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1بر پشت نخستین برگ با خطی قدیم نوشته شده «کتاب شرح طوالع الانوار حدیثی» و زیر آن نوشته: «الشارح الشیخ الامام زین‌الدین ابوالحسن علی المعروف بابن شیخ العربیه الموصلی و هذا الشارح یسمی بالحدیثی علی ما ذکر فی کتاب کشف الظنون». چنین پیداست که نویسنده یادداشت، مردی اهل فضل و دانش بوده و این نسخه را همان شرح حدیثی دانسته است که چلبی از آن نام می‌برد. اما هنوز این سوال هست که به چه دلیل نسخه ما شرح حدیثی است.
يادداشت عمليات: چند سطری از آخرین قسمت کتاب (مبحث 5 از باب 3 از کتاب سوم- فی فضل الصحابه) از این نسخه افتاده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2233- 2234.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این شرح با «قال و اقول» است و نگارنده اکنون دلیلی برای شناختن شرح حدیثی ندارد جز نوشته‌ای کهن در پشت نسخه جای گفتگو. در فهرست نسخ خطی برلین مشخصات آن نوشته نشده و چیزی از آن نقل نگردیده است.
محل و شماره بازیابی: 125875