شرح قصيده عينيه

نبذة عن كتاب شرح قصيده عينيه

شماره بازیابی: ‭2938/14‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-30146‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: شرح قصیده عینیه [نسخه خطی]
نام خاص و کميت اثر: ص 123-130.
قطع: رقعی. 12*19سم. 179ص. 20س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله، قال الشیخ الرئیس الاوحد العالم ابوعلی بن سینا… هبطت الیک الهبوط هر الحر که من علو الی اسفل مع الشعور و بالشعور یباین السقوط اذیق للحجر النازل من اعلی الجبل سقط و لا یقال هبط… .
2… اقول و هو (یعنی بیت اخیر قصیده) غنی عن الشرح و هذا آخر ما قصدناه من الشرح و اومینا الیه و دللنا علیه و قد جرینا فیه علی سنی طریقه الرجل و فصله- و راعینا قانون مذهبه و الله اعلم بالصواب و الحمد لله علی سوابغ نعمه… و صلی الله علی سید البشر… و سل تسلیما.
(جمله و الحمدلله علی سوابغ… به بعد، ظاهرا از کاتب نسخه است).
تزئینات متن:عناوین و عبارات- یا اشعار تازی در سراسر دفتر شنگرف است و به نظر می‌رسد از یک نویسنده است اما با دو قلم تمام صفحات دارای جداول سه خطی با قلم مشکی و قرمز و منطقه به قلم قرمز است.
نوع کاغذ:اصفهانی.
تزئینات جلد:تیماجی مهر قرمز رنگ.
شماره ابیات قصیده عینیه 22 است و با قلم نسخ قرمز نوشته شده (شرح مانند دیگر بقیه این دفتر به قلم نستعلیق است).
نک: دانشگاه، 3/ 281-282؛ مجلس، ش 1807-1843؛ برلین، ش 5346-5354؛ فهرست مصنفات ابن سینا از دکتر مهدوی؛ قنواتی، ص 153-154.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: یکی از شروح قصیده عینیه (= نفسیه، روحیه) ابن سینا است و دور نیست از شیخ سلیمان بحرانی شیخ اجازه علامه حلی باشد. نویسنده این شرح ظاهرا شیعه بوده و بر خلاف بیشتر شارحان قصیده (که به گفته حاج خلیفه جرح کرده‌اند نه شرح) در شرح و توضیح مرموزات قصیده از اساس مبانی و آراء ابن سینا پیروی کرده است. در پایان رساله گوید در این شرح به شیوه خود ناظم و قانون مذهب او کار کردیم. در تفسیر بیت هجدهم «و قد کشف الغطاء فابصرت…» نیز گوید: «ناچاریم حقیقت مرگ را مطابق رای سراینده ابیات بیان داریم». نسخه‌ای از این شرح در دانشگاه موجود است و نام مولف در آن نسخه نیز یاد نشده است. شرح ابن میثم بر قصیده عینیه به نام النهج (یا المنهج) المستقیم با ش 8/ 1822 و شرح شمس‌الدین سمرقندی با ش 9/ 1807 در کتابخانه مجلس موجود است و آنها را در فهرست 9 و 5 شناختیم. اهلورث نیز نسخه‌های چند از شروح قصیده را شناسانده و نسخه‌ای از شرح ابن میثم را یاد کرده و مولف و نام آن را نشناخته است.
وضعیت استنساخ نسخه: رساله‌های موجود در دفتر که با قلم نستعلیق است (جز عبارات تازی) نیز از همین ق 11ق. است اما در ذیل هیچیک از آنها رقم کاتب دیده نمی‌شود و رساله اخیر دفتر نیز ناقص است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1این دفتر در دست شاهزاده فاضل قاجار عبدالعلی میرزا پسر حاج فرهاد میرزا که عبدی تخلص داشته، بوده و یادداشت‌های متعددی از او بر برگ‌های اضافی موجود در اول دفتر و بر پشت آخرین برگ دیده می‌شود و او خود فهرست رساله‌های موجود در آن را به طور دقیق با ذکر شماره صفحه نوشته و تنها شماره اخیر را که ناقص بوده در فهرست یاد نکرده. وی در کنار برخی از رساله‌ها نظراتی نیز ابراز داشته و از آن جمله در کنار رساله اشتراک وجود (در فهرست: رساله در تحقیق معنی وجود) از مولی رجبعلی تبریزی، عبدالعلی میرزا مولف را «متکلم هیج ندان» و رساله اشتراک او را «غالبا نامربوط» خوانده است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
در نخستین برگ دفتر تملک میرزا محمدابراهیم مورخ 1197ق. دیده می‌شود.
مهر بیضی «عبده سید رضی موسوی» مورخ 1190ق. دیده می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 3964-3972.
صحافي شده با: حدیقه هلالیه = شرح دعاء رویت هلال از صحیفه سجادیه/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی 496606
تاريخ: 20130701
محل و شماره بازیابی: 122520