شرح هدايه الحكمه (از: احمد بن محمود هروي خرزياني (قرن 8 ق.))

شماره بازیابی: ‮‭1880/2‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-23137‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: شرح هدایه الحکمه [نسخه خطی]/ از: احمد بن محمود هروی خرزیانی ( قرن 8 ق.)
کاتب: : اسدالله بن محمد ساوجی
تاریخ کتابت: ، 929 ق.
قطع: ؛ خشتی. 5/ 13*21 سم. 255 گ. سطور مختلف، 21 س- 15- 19.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1باسمک اللهم یا اهل الحمد و الثناء و یاذا العظمه و الکبریا، و یا منشی الاجسام المختلفه… و بعد هذا مجله مشتمله علی شرح ما سوی المنطق من المختصر الموسوم بالهدایه… قال المولی المنصف… القسم الثانی فی الطبیعیات اقول لما کانت الحکمه علما باحثا عن احوال الموجودات الخارجیه علی ما هی علیه فی نفس الامر بقدر الطاقه البشریه و الموجود ینقسم الی ما هو علیه موجود لا بقدرتنا و اختیارنا کالسماء و الارض… انقسم لا محاله بانقسام متعلقه اعنی الموجود الی قسمین قسم یبحث فیه عن احوال القسم الاول من الموجود… .
2… لکن هذا الالم یکون لازما بل زائلا کما ذکرنا فی الحاله الاولی و لیکن هذا آخر قصدنا جمعه فی هذا الشرح من الفوائد و اردنا نظمه فی هذا المسلک… هذا مع اعترافی بالعجز و القصور… لکن الله یمن علی من یشاء من عباده… و یدخل من یشاء فی رحمه.
2انجام طبیعی:… و اعلم ان هذه الحجه مبنی علی بطلان التناسخ… و المصنف لم یتعرض لهاهنا تعویلا منه علی ما سیأتی فی آخر الالهیات من بطلانه و اذ قد تیسر لنا الفراغ من شرح القسم الثانی… فقد حان لنا ان نشرع فی شرح القسم الثالث الذی فی الالهیات مستوهبین من الله التوفیق… فان کنوز التوفیق لدیه واعنه تحقیق الآمال بیدیه.
1آغاز الهی: قال القسم الثالث… اقول لما کان العلم الالهی باحثا عن احوال الموجودات التی لا تنتفر… .
3کتبه… الفقیر… اسدالله بن محمد الساوجی تمت فی یوم الجمعه سادس شهر ذی الحجه الحرام سنه 929.
نوع کاغذ:ضخیم شکری رنگ.
1بر پشت آن نوشته هایی از «علی محمد بن قربان علی به تاریخ 1197» و از «عبدالباقی بن محمد» و چند یادداشت بدون نام موجود است.
شرح هدایه با قلمی ریزتر است و به جز صفحه اول آن که نونویس است، نوشته اسدالله بن محمد ساوجی است و عبداللطیف نامی در 929ق (سال کتابت) آن‌را تصحیح و مقابله کرده و در گوشه پایین صفحه به عربی نوشته: «با اصل مقابله شد و در شب پنجشنبه 13 ذیحجه 929 از مقابله آن فراغت حاصل شد کتبه العبد الراجی عبداللطیف…» (دنباله نوشته که گویا نام پدر مصحح بوده است پاره شده).
برخی از برگ‌ها دارای حاشیه‌ای وسیع تر بوده که روی آن‌را نوشته و تا کرده اند.
چند طرف از نخستین برگ پاره شده است.
پس از گ 195 یک یا چند برگ از نسخه افتاده.
نسخه ش 4554 دانشگاه که فهرست نگار نشناخته نیز همین شرح است که اولش افتاده.
فهرست ماخذ: مجلد سوم، صفحه 2574-2575
شرح است بر بخش طبیعی و الهی هدایه، با قال و اقول. درباره نویسندگان این شرح در ذیل نسخه ش 1775 این فهرست سخن رفته است. حاشیه (شاید قاضی زاده) بر این شرح نیز در این فهرست معرفی گردید (ش 1776).
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ اما با دو قلم نوشته شده.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2حاشیه‌هایی از میرک و خواجه زاده و جز اینان دارد،حاشیه‌هایی بدون نشان نیز در کنار صفحات نوشته شده.
يادداشت عمليات: کنار برگ‌های دفتر به جز شرح هدایه از موریانه آسیب دیده ولی سطور آن سالم مانده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نک: کشف الظنون، هدایه الحکمه؛ ذریعه، 14/ 173-174؛ دانشگاه، 13/ 3494-3495 و 8/ 63؛ دارالکتب، چ 1924، 1/ 252 (در این فهرست از مولف بدین گونه یاد شده: احمدزاده بن محمود الهروی.) و ذیل همان جلد، ص 33؛ ذیل کشف الظنون، چ فلوگل، ص 225 (از کتب کتابخانه عاطف افندی)؛ کتابخانه خدیوی مصر، 6/ 99.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: قسم طبیعی در ص 461 پایان یافته و الهی در همین صفحه آغاز می گردد. در گ، 192 پ به جای «قال» و «اقول» این دو کلمه دیده می شود: «قوه» و «قاه»…؟
صحافي شده با: حاشیه حاشیه شرح تجرید/ آقا جمال خوانساری ( -1125 ق.)( 1پ- 189پ)1039107
تاريخ: 20121020
محل و شماره بازیابی:
126100
126100