صنایع الکمال

نبذة عن كتاب صنایع الکمال

شماره بازیابی: ‭1182/4 و 5‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19643‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: صنایع الکمال [نسخه خطی]
نام خاص و کميت اثر: (ص 1-288).
قطع: وزیری. 16/5*26سم. 272گ. 18 یا 19بیت.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: تزئینات نسخه:در آغاز دیوان جلال عضد و دیوان روح عطار هریک سرلوحی زیبا است و برخی از برگ‌های نسخه با طلا جدول‌کشی شده.
نوع کاغذ:بخارائی.
تزئینات جلد:میشن.
این نسخه شامل دیوان سه شاعر می‌باشد، به قرینه طرز خط و تذهیب و این سه بیت موجود در آخر دیوان جلال عضد (در ص 158):
دیوان جلال شد مکمل/ بر دولت پادشاه اعدل
در ساعت سعد و روز فیروز/ پنجشنبه‌ای از جماد الاول
در هشتصد و پنج بود و پنجاه/ شد این به سعادتش مسجل
نگارش این نسخه در 855ق. انجام یافته و مندرجات آن به ترتیب عبارت است از: 1. دیوان جلال عضد (ص 1-157) شامل قصائد و غزلیات و مقطعات و رباعیات و نیز فردهائی در معما و لغز در حدود دو هزار و نهصد (2900) بی. 2. دیوان روح عطار (ص 1-65)، شامل دیباچه‌ای به وزن مثنوی (در مناجات) قصائد و غزلیات و مقطعات و رباعیات در ح 1200بیت. 3. غزلیات (دیوان بدایع الجمال) خواجو (ص 1-94) برگ‌های میان ص 3-4 نسخه افتاده (ابیات موجود آن در ح 1650بیت) 4 و 5. قصائد و ترکیب‌بندها و مخمس‌ها و مقطعات و هجویات (ص 1-148) و غزلیات مرتبه به حروف تهجی (ص 149-288) که در نسخه کهن‌سال متعلق به کتابخانه ملی ملک که در (750ق.) نوشته شده به نام «کتاب الحضریات فی الغزلیات من دیوان صنایع الکمال» معرفی گردیده و از پایان این کتاب برگ‌هائی که شامل مخمسی بوده افتاده و بدین دو بیت نسخه خاتمه یافته:
بی‌نوائیم و از نوا فارغ/ دردمندیم و از دوا فارغ
تا به کی خسته از شفا فارغ/ در جهان شاهدی و ما فارغ
و این دو بخش در حدود پنج هزار (5000) بیت می‌باشد و پیش از شروع به قصائد، دیباچه نثری که به قلم یکی از دانشمندان معاصر خواجو است موجود و در این دیباچه در حدود یک صد و بیست (120) بیت است.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2در حاشیه برخی از صفحات هم مطالبی ادبی به خط نویسنده یادداشت.
مشخصات اثر: یادداشتهای تملک:
متن يادداشت: پشت صفحه نخستین تذهیب گردیده و در اینجا یادداشت شده «متعلق به کتابخانه اینجانب وزیر دربار اعلی‌حضرت پهلوی تیمور تاش خراسانی (سردار معظم) می‌باشد».
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1683-1684.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این بخش شامل قصائد و مقطعات و مخمسات و ترکیب‌بند و غزلیات خواجو می‌باشد و از آخر آن برگ‌هائی افتاده و در پایان آخرین برگ که آخرین غزل نگارش یافته، دو رباعی می‌باشد که یکی را نقل کردیم و چنان‌که از مقدمه نثری این بخش معلوم می‌شود تاج‌الدین احمد بن محمدعلی عراقی که از وزراء دانش پژوه بوده گروهی را موظف کرده که اشعار خواجو را در زمان حیات خود شاعر گردآورنده و آنها بدین کار مبادرت نموده و بیست و پنج هزار بیت را که شامل اقسام شعر بوده به نام صنایع الکمال یک جا جمع کرده و تذکر داده‌اند که آنچه پس از این طبع روان شاعر انشا نماید در دیوانی که به نام بدایع الجمال خوانده می‌شود، گذارده خواهد شد. بنابراین و اینکه گفتیم این نسخه شامل پنج هزار (5000) بیت می‌باشد، معلوم می‌شود که این بخش از نسخه این کتابخانه، بخشی از صنایع الکمال است نه تمام آن و شاید توان گفت که مثنویاتی از خمسه خواجو نیز جزء این کتاب صنایع الکمال بوده است.
صحافي شده با: مجموعه دیوان‌ها 1042243
تاريخ: 20121029
محل و شماره بازیابی:
113261
113261