فضا و خلاء و مكان

شماره بازیابی: 3923/17
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-36315‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: فضا و خلاء و مکان
تاریخ کتابت: حدود قرن 8ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 182 – 185.
قطع: ‮خشتی. ‭13‬*‭18‬سم. ‭270‬ص. ‭19‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1آغاز جواب: بسمله. عونک یا لطیف، تاملته اطال الله بقاء الشیخ العالم و ادام توفیقه و عصمته فاما ما نسبه صاحب هذه الشبهه الی بعض الاوائل انه کان یعد الفضاء و الخلاء فلم یبلغنا ذلک بل الذی بلغنا فی تعظیم امر الفضاء عن الاوائل خبران: خبر عن شیعه فیثاغورس اصحاب الرموز و الالغاز اذ قالوا ان الخلاء محیط بالکل من خارج… و عنوا بالخلاء لا الفضاء الخالی بل ما یطابق قولنا غیر جسم و غیر الجسم اعم مفهوما من الخلاء… ان الخبر الاخر ما یرفع عن اسبودس الشاعر… .
2… و لیس هذا اول آفه جرها الوهم علی العقل بل ههنا آفات غیرها و صناعه المنطق هی التی تعطینا قوانین تمیز بها ضروره الوهم من فطره العقل و بعد هذا کله فلو کان الفضاء موجودا لما وجب ان یکون هو بدء کل شی… فان کل مبداء محتاج الیه و لیس کل محتاج الیه اوامر لابد منه هو مبداء فربما کان لازما لا مدخل له فی تقویم الشی و ربما لان لازما مساویا و ربما کان اعم والله الموفق و المسدد و له الحمد بلانهایه.
نوع کاغذ:سمرقندی ضخیم.
تزئینات جلد:تیماجی مشکی دارای لبه برگردان با عطف قهوه‌ای.
بر پشت برگ اول یادداشتی از میرزا محمدطاهر تنکابنی دیده می‌شود.
تنکابنی در این یادداشت دو بیتی را که به هنگام اقامت در موصل بر مرقد شیث (ع) دیده نقل کرده است.
در چند جای دفتر نوشته و مهری کوچک و مربع است که سیاه شده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق تحریری.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1با دو قلم بر پشت و روی یک برگ اضافی آغاز دفتر فهرست مندرجات دفتر دو بار (با قلم کهن و نو) نوشته‌اند.
مشخصات اثر: شکل و سجع مهر:
متن يادداشت: بر پشت برگ اول مهری مدور و بزرگ با نقش «علاءالدین محمد الحسینی» دیده می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4950.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: جواب شیخ الرئیس ابن سینا به نامه بالا. شیخ در این رساله سخنان قدما را درباره فضا و خلاء، حکایت می‌کند و ادعائی را که نویسنده نامه از صاحب شبهات نقل کرد، در مورد اعتقاد بعض اوائل به الوهیت فضاء بی‌اساس می‌خواند. شیخ در این اثر از پیروان فیثاغورث که خلاء را محیط بالکل می‌دانند و از اسبودس شاعر که (در شعری منسوب به او) می‌گوید: خداوند نخست فضا را آفرید و سپس زمین را، یاد می‌کند و می‌گوید اینها تنها سخنانی است درباره فضا که از قدماء یونان به ما رسیده و بیش از این و بالاتر ازین درباره فضا سخن نگفته‌اند.
صحافي شده با: شرح الاسماء الحسنی/ محیی‌الدین محمد = ابن العربی502697
تاريخ: 20140415
محل و شماره بازیابی: 125845