قبله اثني عشريه (از: محمد بن محمد زمان كاشاني)

شماره بازیابی: ‮‭1966/7‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-22943
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: قبله اثنی عشریه [نسخه خطی]/ از: محمد بن محمد زمان کاشانی
کاتب: : محمد حسین بن محمد علی خوراسکانی.
تاریخ کتابت: ، 1172ق
نام خاص و کميت اثر: 141 ر-221پ.
قطع: ؛ وزیری.5/15*5/25 سم.225 گ.21س.
يادداشتهاي کلي: تاریخ تالیف:1163ق است.در کتابخانه مجلس نسخه‌ای دیگر از این رساله در ضمن مجموعه ش 627 موجود است که این جدول‌ها را یک جدول نشان دهنده سمت قبله.) بقیه جداول را کاتب در پایان مجموعه به طور جداگانه آورده است این رساله در برخی مدارک به نام اثناعشریه نیز معرفی شده ولی نام صحیح آن همین قبله اثنی عشریه است که در دیباچه بدان تصریح شده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله، الحمد لله الذی، جعل الکعبه البیت الحرام قیاما للناس فیه آیات بینات مقام ابراهیم و الصلوه و سلام علی نبیه…اما بعد.چون در این اوان محنت نشان از صرصر حوادث ایام دروس معالم علماء اعلام قواعد ملت را متزلزل و رخنها در ارکان دین انداخته مبتدیان طلبه را متصدی امر خطیر توی که اکابر فضلاء خود را در خور آن نیافته ساخته بمجرد ملاحظه کتب بعضی از متاخرین…تا انکه شخصی از مدعیان…
2…و بر چهره شاهدان خال انتخاب نهاده تشریف تحسین پوشد و فی بعض اللیالی من اول الربیعین فی الاول من الثالث من الثالثیه من السابع من الثانیه من الالف الثانی اتفق فراغ مولفه محمد بن محمد زمان الاصفهانی.تغمد هما الله تعالی بالاوایل من الثوانی و من علیهما من رضوانه بالغوالی حامدا مصیلا مسلم مستغفرا.
نوع کاغذ:سمرقندی شکری رنگ.
تزئینات جلد:تیماجی ضربی قرمز سیر که یک ترنج در میان گوشه روی آن کوبیده‌اند.
2در حواشی نسخه حاشیه‌هایی است تز مولف و فقراتی منقول از رساله قبله غیاث‌الدین منصور، نهایه الادراک شیرازی، روض الجنان، شیخ جعفر، شیخ علی بیرجندی، شرح شهید ثانی بر الفیه شهید اول رساله قبله شیخ حسن ، قبله الآفاق، رساله قبله شیخ حسین، قبله الآفاق، رساله قبله شیخ حسین بن عبدالصمد، شرح الفیه از شیخ حسین، رساله قبله خراسان از شیخ حسین، ازاحه العله، تفهیم ابوریحان، قانون ابوریحان، تحفه شیرازی، تذکره خفری، رساله منصوریه در قبله (همان رساله قبله غیاث‌الدین منصور) زیج اشرفی، سیف‌الدین یزدی.
باب 1. در تحدید قبله و وجوب استقبال آن.
باب 2. و صوب تعلم علامات بر اهل ایمان.
باب 3. مسئله انحراف از قبله مسلمانان.
باب 4. اتحاد علامت کوفه و بصره الی عبادان.
باب 5. عبارات مبهمه [فقها در امر قبله] و رفع ابهم آن.
باب 6. قبله عراق عجم و فارس خوزستان تا طبرستان و خراسان.
باب 7. در احوال جدی و قطب از ستارگان.
باب 8. سایر علامات اهل عراق و مشارکین ایشان.
باب 9. بیان تیاسر عراقین و غیر ایشان.
باب 10. در جواز رجوع به علم هیئت و اخذ علامات از آن.
باب 11. دائره هندیه و انحراف بلدان.
باب 12. در طرق دیگر استعلام سمت آن.در پایان باب 12 مولف این جداول ترتیب آمده:
الف: نخست جدول سمت قبله منقول از زیج اشرفی تالیف سیف‌الدین یزدی.
ب. جداول طول و عرض و درجات و اختلافات و انحرافات است که بالای آن نوشته «عمل مولانا محمدباقر یزدی در رساله مطلع الانوار».در این نسخه مقدمه جدول پس از جداول اسامی بلاد قرار گرفته است.
ج. پس از فاصله دو صفحه، باقی جدول اسامی بلاد است با دو خانه برای نشان دادن انحرافات و درجات بلاد.این جداول 13 صفحه است و پس از آن 22 برگ است که جدول کشی شده اما چیزی روی آنها نوشته نشده و پس از آن بقیه جدول سمت قبله منقول از محمد باقر یزدی.در آخر باب یازدهم نیز جدولی است بسیار روشن و سودمند از خود مولف در 4 صفحه که نشان دهنده اقالیم، بلاد بفرسخ.در پایان باب 12 (پس از تمام شده همه جداول) مولف از دیگر طرق استعلام نقطه سمت قبله سخن گفته است.
نک: ذریعه، 1/118-17، 43-44-5؛ 313.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ زیبا.
صحافی و دسترس پذیر بودن اثر: ‏
يادداشتهاي مربوط به عنوانهاي مرتبط: ‏
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1نسخه در زمان زندگی مولف مرآه الازمان نوشته شده و همه از مولفات او است و حاشیه‌هایی از مولف با نشان «منه دام ظله» و یا «منه زید عزه» دارد.در پایان آن نشان «م ت ق ره» دیده می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: این رساله دارای 12 باب است و فهرست ابواب را مولف در آغاز بدین‌گونه آورده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2686-2687.
صحافي شده با: صیغ النکاح/ محمد بن حاج محمد زمان کاشانی1038819
تاريخ: 20121020
محل و شماره بازیابی:
127939
127939