محمود القصاید (از: محمدتقی سپهر تخلص و لسان الملک لقب.)

نبذة عن كتاب محمود القصاید (از: محمدتقی سپهر تخلص و لسان الملک لقب.)

شماره بازیابی: 1191
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19680‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: محمود القصاید [نسخه خطی]/ از: محمدتقی سپهر تخلص و لسان الملک لقب.
قطع: ‮رحلی. ‭16/5‬*‭29/5‬سم. ‭224‬گ. ‭15‬بیت. ‬
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: (دیوان سپهر به ش 993 فهرست حاضر دیده شود).
سپهر در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته شرح حال مختصری از خود نگاشته و در اینجا است که در 1216ق. در کاشان بدین جهان آمده و دیوانی شامل شش هزار بیت قصیده داشته، از وی دزدیده‌اند و پیش از این سه دفتر مثنوی به طرز مثنوی مولوی انشا نموده و تاریخی به بحر تقارب از اول خلقت تا حضرت صاحب الزمان (ع) ساخته و تا این سال (1241ق.) به انجام نرسیده بود و در هزار روز که در خدمت شاهزاده محمود میرزا بوده (در ص 138-139 به معرفی این شاهزاده پرداخته شده) قصائد و اشعار دیگری که انشا نموده آنها را در یک جا گردآورده و به فرمان آن شاهزاده محمود القصائد نامیده و چند قصیده‌ای که پیش از رسیدن به درگاه این شاهزاده سروده و یک مثنوی که به بحر مخزن الاسرار نیز پیش از این انشا نموده و بدین بیت آغاز گردیده بر آن افزوده:
بسم الله الرحمن الرحیم/ فاتحه فتح طلسم قدیم
بنابر تصریح در مقدمه، در 1241ق. تالیف و تنظیم این دیوان خاتمه یافته و در پایان مقدمه آن اظهار نموده که تاکنون بیست و سه یا بیست و چهار هزار بیت انشا کرده. نسخه دیوان سپهر که شایسته است آن را دومین دیوان سپهر خواند و قبلا معرفی گردید غیر از محمود القصائد می‌باشد و چون می‌دانیم که پیش از سال 1262ق. آن نسخه نیز نگارش یافته و تا سال 1297ق. شاعر زندگانی می‌نموده مسلما دیوان سومی هم داشته است.
آغاز: زهی معلم اسما خهی مصور اشیا/ هم از جهان همه پنهان هم از جهان همه پیدا
این نسخه از دیوان سپهر به نام «محمود القصائد» نامیده شده و از قرائن پیداست که در همان سال منظم و مرتب کردن آن (1241ق.) نگارش یافته و از محو و اثبات‌های زیاد در برخی از برگ‌ها به دست می‌آید که به خط خود شاعر است.
تزئینات جلد:تیماجی.
نسخه بدین جمله‌ها که از مقدمه دیوان می‌باشد، آغاز می‌گردد: «مخاطب خطاب لولاک ما عرفناک گوید که بودش باعث نمود موجود است و نمودش آینه». مندرجات منظوم این نسخه دیوان در حدود پنج هزار و پانصد (5500) بیت و لغات آن در حدود یک هزار و ششصد (1600) بیت می‌باشد.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع کاغذ:فرنگی.
يادداشت عمليات: برگ نخستین نسخه افتاده. دو برگ اول نسخه وصالی گردیده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1695-1696.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مندرجات آن پس از دیباچه‌ای که در شرح حال خود شاعر و شاهزاده محمود میرزا می‌باشد، قصائد و ترکیب‌بندها (ص 12-313) و مقطعات و تاریخ‌ها (ص 314-330) و غزلیات (ص 330-335) و یک مثنوی در مدح و ستایش محمود میرزا و در مسائل شک و سهو در نماز (ص 335-350) و یک مثنوی به بحر مخزن الاسرار (ص 350-371) و رباعیات (ص 371-372) می‌باشد و در پایان نسخه، لغات عربی و فارسی مشکل را که در این دیوان استعمال شده با ترجمه آنها به فارسی کنونی مرتب به ترتیب حروف تهجی، خود شاعر گذارده (ص 374-447) و دیباچه‌ای نیز بر آن نوشته است.
تاريخ: 20130615
محل و شماره بازیابی: 115003