مشكوه الانوار و مصفاه الاسرار = اسرار انوار الالهيه بالايات المتلوه (از: ابو حامد محمد غزالي طوسي (- 505ق.))

نبذة عن كتاب مشكوه الانوار و مصفاه الاسرار = اسرار انوار الالهيه بالايات المتلوه (از: ابو حامد محمد غزالي طوسي (- 505ق.))

شماره بازیابی: 1805/24
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‮‭10-26373‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: مشکوه الانوار و مصفاه الاسرار = اسرار انوار الالهیه بالایات المتلوه [نسخه خطی]/ از: ابو حامد محمد غزالی طوسی ( – 505ق.)
نام خاص و کميت اثر: ص 167-185.
قطع: ؛ رحلی. 21*34 سم. 606ص. (بدون احتساب سه صفحه آغاز نسخه) 25س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمد لله فائض الانوار و فاتح الابصار و کاشف الاسرار و رافع الاستار … اما بعد فقد سئلتنی ایها الاخ الکریم و البار الرحیم … ان ابث الیک اسرار الانوار الالهیه مقرونه بتاویل … ظواهر الایات … . الاخبار المرویه … و لقدار تقیت مرتقی صعبا … و قد قال بعض العارفین افشاء سر الربوبیه کفر … لکنی اراک مشروح الصدر بالنور منزه السرعن ظلمات الغرور … . فاقنع باشارات مختصره و تلویحات موجوده فان تحقیق القول فیه یستدعی تمهید اصول … لیس یسع الان له وقتی و لیس ینصرف الیه همی و فکری … وانما الذی ینفتح فی الوقت ثلثه فصول … .
2… فهذا ما حضرنی فی الوقت فی جواب هذه الاسوله مع ان السوال صادفنی و الفکر منقسم … . مقترحی علیه ان یسئل الله تعالی العفو عماطفی به القلم او زلت به القدم فان الخوض فی غمره الاسرار الالهیه خطیر و استشفاف انوارها من وراء الحجب البشریه عسیر غیر یسیر.
تزئینات متن:عناوین با جوهر قرمز و متن کتاب با جوهر مشکی است.
نوع کاغذ:فرنگی سفید.
تزئینات جلد:تیماجی قرمز ضربی که در وسط آن ترنجی کوبیده‌اند.
1در آغاز نسخه روی 3 صفحه فهرست رساله‌های موجود در نسخه با جدول‌هایی به خط قرمز نوشته شده و شماره رساله‌ها را تا 140 نشان داده ولی با مراجعه معلوم می‌گردد از این تعداد تنها بخشی رساله و بقیه فقراتی است برگزیده از کتب و رسائل دانشمندان و یا کتب احادیث و تفاسیر از جمله متفرقاتی در صفحات 587-578-555 و 540.
نک: کشف الظنون 1/ 94 و 2 مشکوه؛ غزالی نامه 249؛ دانشگاه 3/ 493 – 494؛ ذریعه 4/ 333 – 334.
غزالی کتاب دیگری به نام مشکوه الانوار فی لطائف الاخبار دارد که خود او اعلام راویان آن را در رساله‌ای مفرده تهیه کرده کشف الظنون .
فصل اول – فی بیان ان نور الحق هو الله تعالی و ان اسم النور لغیره مجاز محض لاحقیقه له. این فصل دارای عنوان های دقیقه و حقیقه و اشاره و خاتمه است و در ضمن «دقیقه» دوم به مقایسه بین نور چشم و نور عقل پرداخته و برای نور چشم هفت نقیصه قائل شده است (صاحب ذریعه به این مطلب اشارت کرده است).
فصل دوم – فی بیان المثال المشکوه و المصباح و الشجره و الزیت و النار این فصل در حقیقت تفسیر آیه نور و دارای دو قطب است که خود غزالی او در آغاز فصل فهرست اجمالی مطالب آنها را بدین گونه یاد کرده: القطب الاول فی بیان سر هذا التمثیل و منهاجه و وجه ضبط ارواح المعانی لقوالب الامثله … ٬ القط الثانی فی طبقات ارواح الطینه البشریه و مراتب انوارها. هر یک از قطبها خود دارای خاتمه است.
فصل سوم – فی معنی قوله ان الله تعالی سبعین حجابا من نور و ظلمه و انها لو کشفها لاحترقت سبحات وجهه کل شیء. در این فصل محجوبان را بر دو قسم و برای قسم دوم نیز سه صفت یاد کرده است و درباره هر یک از «صنف‌ها» به تفصیل سخن گفته است.
وضعیت استنساخ نسخه: تاریخ کتابت: 1079ق (در ص 290، 295، 299، 316، 320، 293، 333)، 1081ق. (در ص 347، 355، 363، 365) 1281ق. (در ص 350)٬ 1181 (در ص 256)٬ 1205 (ص 15)٬ 1080 (540، 555) ثبت شده است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1دفتری است نونویس که همه رساله‌های آن با خط یک کاتب و بسیار پاکیزه نوشته شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم،صفحه 2393-2394.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این کتاب در شرح حقیقت نور و نور حقیقی است و به مناسبت آیه نور و روایاتی که درباره نور حق روایت شده تفسیر گردیده است. غزالی (به نوشته دیباچه) این رساله را به خواهش یکی از دوستان و برادران نوشته . صاحب ذریعه از این کتاب با عنوان تفسیر آیه نور یاد کرده است و مولف آن را نشناخته و آن را تالیف بعضی از اصحاب دانسته است. چلبی در کشف الظنون درباره این کتاب دچار اشتباهی شگفت شده وی دو کتاب یکی با نام مشکوه الانوار و دیگری را با نام مشکوه الانوار و مصفاه الاسرار آورده و نشانی‌های آنها را که به تفصیل یاد کرده است نشان می‌دهد که هر دو یکی است و همین کتاب است اما چلبی خود نخستین را از غزالی و دوم را از بعض اهل تصوف دانسته است و سپس در ذیل معرفی کتاب دوم گوید: «بر طبق نوشته‌ای که به خط یکی از بزرگان دیدم این کتاب همان مشکوه غزالی است و بنابر این نسبت نخستین به غزالی اشتباه است». اما جای تردید نیست که این رساله تالیف غزالی است ودر اوایل آن (ص 169) از کتاب احیاء العلوم معیار العلم و محک النظر خود یاد کرده است و بدان‌ها احالت داده است. این کتاب دارای سه فصل است بدین ترتیب:
صحافي شده با: غنیه الانام فی معرفه الساعات و الایام/ مولی محسن فیض کاشانی ( – 1091ق.)1034598
عنوانهاي گونه گون ديگر: اسرار انوار الالهیه بالایات المتلوه
تاريخ: 20120908
محل و شماره بازیابی: 139601