معیار جمالی (از: شمس‌الدین محمد فخری اصفهانی.)

نبذة عن كتاب معیار جمالی (از: شمس‌الدین محمد فخری اصفهانی.)

شماره بازیابی: 483
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-18546‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: معیار جمالی [نسخه خطی]/ از: شمس‌الدین محمد فخری اصفهانی.
تاریخ کتابت: 1342ق.
قطع: ‮ربعی. ‭11‬*‭17‬سم. ‭80‬گ. ‭19‬س.‬
يادداشتهاي کلي: به نام جمال‌الدین ملک شاه شیخ ابواسحق ممدوح خواجه حافظ ترتیب یافته و تمام اشعار کتاب در مدح اوست.
تاریخ تالیف:
ز هجرت شده هفتصد و پنج و چل / ربیع دوم اول مهر ماه
شد این درج پر درج و گوهر تمام / کزو فاضلان را بود آب و جاه
بسی رنج برده در این چار فن / بامید احسان ظل اله
مقصود از تالیف کتاب این بوده که لغت فارسی را نیز مانند لغت عرب معیار و میزانی در دست باشد که در موارد ضرورت و تشخیص سقم و سحت به آن مراجعه شده دستور ارباب سخن به شمار آید چنان که در دیباچه مرقوم است: «و پیش از این اساتذه اشعار و براهمه اخبار در این باب مطولات و مختصرات نوشته‌اند و هر لغتی را از کلام قدما استشهادی آورده اما از آن استشهادات صحی و منکسر آن معلوم نمی‌شوذ به واسطه آنکه به مجرد بیت که به استشهاد لغتی ایراد کنند کیفیت حروف و کمیت حرکات ثلثه در آن محقق نمی‌شوذ اما اکر ابیات متعدد و قوافی متکرر شوذ التباس و اختلاف در حروف و حرکات مرتفع شود بنابراین… از دواوین شعرای متقدم و دساتیر متعلمان این مختصر در لغت فرس جمع کرد و آنچه متقدمان هر لغتی را بیتی استشهاد آورده‌اند این بنده کمینه مجموع آن قصاید و مقطعات ساخت».
مقدمه نسخه خطی با مقدمه نسخه چاپی طبع قازان (1885م.) اندکی متفاوت است، این کتاب را بعضی لغت شمس فخری نامیده‌اند.
به ضمیمه قصیده موشح موسوم به مخزن البحور و مجمع الصنایع مشتمل بر پنجاه و پنج «بحر».
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:بدان اصلحک الله که هرچند تفاوت در السنه و اختلاف در لغات بیش از آنست که ذهن هیج افریذه…
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ ریز.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1190-1191.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در لغت فارسی.
تاريخ: 20130417
محل و شماره بازیابی: 14138