منشآت سلیمانی (از: دبیران دبیرخانه شاه سلیمان صفوی)

نبذة عن كتاب منشآت سلیمانی (از: دبیران دبیرخانه شاه سلیمان صفوی)

شماره بازیابی: 8895/1
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR ‮‭10-15346‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: منشآت سلیمانی [نسخه خطی]/ از: دبیران دبیرخانه شاه سلیمان صفوی
تاریخ کتابت: ، رمضان 1226ق.
نام خاص و کميت اثر: 1پ – 99ر
قطع: ؛‮سه، ‭174‬، دو برگ، ‭14/4‬*‭20/6‬، ‭20‬ سطر، 9*‭15‬‬.
يادداشتهاي کلي: به کوشش رسول جعفریان، تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1388ش، از روی همین نسخه چاپ شده است.
طرز ورود به کتابخانه نامشخص (در سالهای 1341-1342).
2و از خورشهای مذکور اگر احتراز و اجتناب نتواند نمود هر روز یک هلیله بخورد که فی الواقع دفع آن را کند.
3تمت الکتاب بعون الله الوهاب فی شهر رمضان سنه 1226 (مطالب دیگر ذیل انجامه محو شده است).
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:بین بندها سه ویرگول مثلثی شکل.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:فرنگی شکری آهار مهره. با ته نقش نیم تاج بزرگ.
تزئینات جلد:‮میشن مشکی ضربی با ترنج و سر ترنج و لچکی، مجدول گرهی، طبله دوم افتاده. قطر: ‭2/4‬‬.
1پایان نسخه دو صفحه درباره نکاح و شرایط آن (183پ – 184ر).
سه برگ در آغاز و دو برگ هم در پایان نسخه سفید.
جزوها 8 برگی.
باب اول: در دستور معمول درگاه معلی در باب احکام و مناشیر به هر یک از طبقات انام و القاب که به چه قاعده معمول است.
باب دویم: در دستورالعمل شجره و احکام و ارقام و نوشتجات و امثال آن که از دیوان اعلی نوشته می‌شود.
باب سیم: در مهرهای مبارک که هر یک متعلق به کدام نوشتجات است.
باب چهارم: در دستور مکاتیب اشرف به مخدرات اقوام و اولاد عالی مقام اشرف.
باب پنجم: در کتابات متعارفه که ارباب دولت و غیر هم به یکدیگر نویسند.
باب ششم: در مکاتیب اوساط الناس به یکدیگر.
باب هفتم: در مکاتیب سایر الناس که عارف به آداب نوشتجات نیستند و القاب دستور باب ششم نیز مناسب ایشان که فقرایند نیست و در میان یکدیگر به نحوی معمول داشته‌اند.
باب هشتم: در اشعار مناسب مطالب که به آن اکتفا می‌شود و احتیاج به مکاتبه نیست و جهت اقتباس در مطالب و مکاتیب نیز به کار می‌آید.
باب نهم: در مفردات القاب و فقرات اصلیه آن که چون ترکیب شود القاب غیرمتناهی نسبت به هر طبقه و هر طایفه به هم می‌رسد و هر چند منزل در هر طبقه عالی‌تر باشد فقرات الفاظ آن طبقه بیشتر باشد.
باب دهم: در مصدرات اسامی.
باب یازدهم: در مضافات القابیه ولایات و مضافات اعداد و اجناس و غیره.
باب دوازدهم: در قانون کیفیت تحریر مراسلات و امور متعلقه به آن.
باب سیزدهم: در صناعات که سخن را به رعایت براعت و بلاغت و فصاحت و ملاحت افزاید. مشتمل بر مقدمه و دو باب و خاتمه:
مقدمه: در تجدید شعر و انشاء.
باب اول: در صنایع که اکثر خاصه شعرست.
باب دویم: در صناعاتی که در انشا نیز کثیر الوقوع است.
باب چهاردهم: در نوشتجات شرعیه در املاء و قواعد سخنوری و خط، مشتمل بر مقدمه و چهار مقاله و خاتمه:
باب پانزدهم: در املاء و قواعد سخنوری و خط، مشتمل بر مقدمه و چهار مقاله و خاتمه:
مقدمه: در ذکر حروف مخصوصه زبان فارسی و عربی و ترکی.
مقاله اول: در متعلقات زبان فارسی، در دو باب:
باب اول: در املای فارسی، در دو فصل.
باب دویم: در قواعد سخنوری، در دو فصل.
مقاله دویم: در متعلقات زبان ترکی، در دو باب.
باب اول: در املا.
باب دویم: در قواعد سخنوری.
مقاله سیم: در متعلقات زبان عربی، در سه باب:
باب اول: در معانی حروف الف با تا و ابجد و مقطعات قرآن منقول از احادیث اهل بیت طاهرین علیهم السلام، در سه فصل.
باب دویم: در املای عربی، در دو فصل.
باب سیم: در قواعد سخنوری.
مقاله چهارم: در خط، مشتمل بر فاتحه و 9 باب و خاتمه:
فاتحه: در تعریف خط.
باب اول: در چگونگی خلقت قلم و مداد و لوح.
باب دویم: در ظهور خط.
باب سیم: در اسباب خط، در 8 فصل.
باب چهارم: در اقسام خط، در 6 فصل.
باب پنجم: در تراشیدن قلم هر خط، در 11 فصل.
باب ششم: در آداب تعلیم و مشق و کتابت و زمان آن، در 4 فصل.
باب هفتم: در ترکیب و کرسی و سایر اموری که کاتب را رعایت آن ضرور است، در 5 فصل.
باب هشتم: در اصلاح خط.
باب نهم: در آنچه کاتب را پرهیز باید کرد.
خاتمه: در طریق ساختن مرکب و رنگها (نسخه ما این بخش را ندارد).
ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 254-256.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1سپاس بی‌قیاس بیرون از احاطه وهم و حواس و ستایش بی‌آلایش دور از دایره ادراک و احساس.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2در حاشیه تصحیح شده.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
ابتدای نسخه تملکی در جمادی الثانی 1269ق.
ابتدای نسخه مهر بیضوی: «عبده محمدحسین بن… الحسینی» و طریقه ختم یس.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: مرتب شده در 15 باب به شرح زیر:
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: از این کتاب نسخه ناشناخته دیگری در کتابخانه ملک (ش 6293) نگهداری می‌شود. آن نسخه به واسطه افتادگی باب اول در فهرست ملک، 2/ 149 – 150 با نام ترسل و ناشناخته معرفی شده است.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: کتاب آموزش منشآت و امور وابسته بدان مانند رسم الخط و بلاغت و خط است که در دبیرخانه شاه سلیمان صفوی (1071-1105ق) تهیه شده است.
صحافي شده در اين جلد: وجیزه التحریر/ محمد بن سبزعلی اصفهانی، 100پ – 182پ.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): منشآت
تاريخ: 20120626
متن ارتباطي: لیبلیبل
محل و شماره بازیابی: 157898