منطق ابن مقفع (مترجم: محمد بن عبدالله بن مقفع)

نبذة عن كتاب منطق ابن مقفع (مترجم: محمد بن عبدالله بن مقفع)

شماره بازیابی: ‮‭1982/6‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-22965
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: منطق ابن مقفع [نسخه خطی]/ مترجم: محمد بن عبدالله بن مقفع
نام خاص و کميت اثر: 133 ر-169 پ.
قطع: ؛ خشتی باریک.14*22 سم.169 گ.18 س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1(الف 133) ایساغوجی افتتح المصنف کتابه بان قال لکل صناعه متاعا و للامتعه اسماء یعرفها اهل تلک الصناعه و یجعلها من سواهم و من متاع صناعه المنطق اسماء علی امور مجهوله عند العامه فلا نستطیع العلم الاعند معرفه الامور التی ینبئها تلک الاسماء و علاماتها و لانستطیع بمعرفه الاسماء حتی یفسر له تاویلها مع التسمیه و لا یعلم ما یرید الا بها کما ان شیئنا من الصناعات لا یستطیع الا بمتاعه و آلته باشیاء لا یستطیع اهل تلک الصناعه…
2…و النسبه الخالصه ینقلب کما قد وصفناه و هذه النسبه الثانیه التی تجری مجری الحد و اسم هو علی منزلین و هوالعرض و العرض کل محمول علی العین فمن الاعراض مفارق و غیر مفارق.فاما المفارقه فکاذبه الشحوب و صفره الفرق و حمره الخجل و اما غیر المفارق فکسواد الغراب و بیاض الثلج.تم کتاب ایساغوجی و یتلوه کتاب قطوغوریوس.
1آغاز مقولات: (الف 136) قد قدمنا ماجرت العاده بتقدیمها من کتاب ایساغوجی و هذا حین صرفنا الی الاربعه الاول منها کتاب قطور غوریوس الذی کان آخر ما صار الیه فکره ارسطوطالیس حین نظر فیما ینبغی تقدیمه قبل الغایه التی کانت اول تفکیره و لذلک افتتح الکتاب بان قال آخر التفکر اول العمل و آخر العمل اول التفکیر…
2…(الف 142) قال و اما المتفرادفات فان یکون الشیء الواحد یرادف علیه اسماء مختلفه کالرجل الذی یسمی باسماء شتی و کالتمره الواحده التی بغیر اسم.قال و اما المتزایلات فان اشیاء یکون متزایله الاسماء و الحدود کالخیر و الشر و الحق و الباطل و ما اشبه ذلک قد اتممنا کتاب قطورغوریوس و ابتدانا بکتاب فربارماینس.
1آغاز عبارت: (الف 142) کتاب باری ارمیناس (در نسخه: فربارماینس) کان الذی افتتح ارسطوطالیس من کتاب باری ارمیناس ان حال الامور علی اربعه اوجه اما ثابته باعیانها و اما ثابته فی هموم القلب و اما فی الکلام و اما فی الکتاب فاثنان من هذه الاسماء الاربعه متفقان و اثنان مختلفان فالمتفقان الاعیان و الهموم فانها لسیت السماء بفارس بغیر السماء بالروم و لا الارض بغیر الارض…
2…و کیف حتی القضیتین المقترنتین علی ای هذا الوجوه الثلاثه ما کان قرینه و سمی الحد الذی یشترک فیه القضیتان المقترنتان الواسطه و سمی الحدین الذین یتفرد کل واحده من القیضیتین بواحد منها الحاشیتین فلیکن ما یلزم قاری هذا الکتاب من الحاجه الی الحفظ معانی ما یجری فیها من هذه الاسماء منه علی ذکره تم کتاب باری ارمینس و ابتدا کتاب انولوطیقا الجزء الثالث من کتاب المنطق لارسطوطالیس.
1آغاز تحلیل قیاس: (الف 157) افتتح ارسطالیس کتاب انولوطیقا بل (ظ: بان) قال قد انتیهنا الی القول فی البیانات کیف تبینت و کیف یستخرج البیان و ما المقدمات و ما الحدود و ما الصنایع ایها المنقوض ثم کان الذی بدء به تحدید المقدمات التی هی القضایا فقال المقدمه هی الکلمه ان یوجب الشیء للشیء او یسلبه ایاه و قد یکون ذلک عاما و خاصا و مهملا و مخصوصا…
2…(ب 169) و بیان ذلک مما قد اتینا علیه تم کتاب انولوطیقا و قداتممنا کتاب انولوطیقا و لیس بعده من هذا الکتاب الاکتاب افود یطیقی…؟و لم یمنعنا من استقرائه الا انا قدمنا فی صدر الکتاب مما راینا کافیا عن التفسیر مستغنیا انشاء الله تعالی تمت کتاب کتب المنطق الثلاثه من ترجمه محمد بن عبدالله المقفع و قد ترجمها بعد محمد ابونوح الکتاب النصرانی ثم ترجمها بعد ابی‌نوح سلام الحرانی صاحب بیت الحکمه لیحیی بن خالد برمکی و ترجم الکتب الاربعه کلها قبل هولاء المترجمین الذین سمیناهم هدلی الملکانی النصرانی قد فرغت من نسخه ضحوه یوم الاحد من اواخر ربیع الاول 1048 و انا العبد الضعیف محمد قلی بن محمد علی التبریزی اللهم وفق له و لسایر الطلبه من اصحاب التحصیل آمین اللهم آمین.
تزئینات جلد:کالینگور مشکی با عطف و گوشه از تیماج قرمز.
نک: التراث، ص 101-119.
(مربوط به عنوان): درباره این رساله و اصطلاحات خاصی که مترجم در ترجمه از اصل یونانی به کار برده است و نیز درباره شخص مترجم که کدام ابن مقفع است، نکته‌های فراوان و جای سخن بسیار است که در این فهرست مجال آنها نیست و از خداوند توفیق و فرصت تحقیق درباره این رساله را می‌خواهم.(فهرست مجلس، ج 5(چاپ اول) مقدمه ص 2.
ایساغوچی (133 ر-135 پ)؛
قاطیغوریاس ( 136 ر-142 ر)؛
باریرمیناس (142 ر-157 ر)؛
انولوطیقا (157 ر-169 پ).
دفتر مزبور به نوشته دکتر بدوی شامل کلیات خمس فرفوریوس صوری قاطیغوریاس ارسطو تفسیر فرفوریس صوری وو انالوطیقای ارسطو هر سه ترجمه محمد بن عبدالله مقفع است.درباره هویت ابن المقفع نویسنده این ترجمه‌ها و نیز ابونوح نصرانی و سالم حرانی صاحب بیت الحکمه و هدلی ملکانی مسیحی که در پایان این ترجمه نسخه دانشکده بیروت و نسخه حاضر از آنان و از ترجمه این چهار رساله به وسیله آنان بیش از ابن المقفع یاد شده یا پول کراوس مقاله‌ای به آلمانی در مجله تحقیقات شرقی ج 14، سال 1933 م، نوشته.دکتر بدوی تمام آن مقاله را معرفی، ترجمه و در التراث الیونانی فی الحضاره الاسلامیه وارد ساخته است.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: وی ایساغوجی، مقولات، عبارت و تحلیل قیاس ارسطو را ترجمه کرده و دکتر بدوی از نسخه پر غلط دانشکده مسیحیان بیروت که شامل هر چهار ترجمه هست یاد کرده است.(نک: مجله معهدالمخطوطات العربیه ج 1 جزء 2/225-226.)
وضعیت استنساخ نسخه: نسخه تازه‌نویس است که در مورخ 1048ق به خط نسخ رونویس شده و نام نویسنده در ذیل نسخه محمدقلی بن محمد علی تبریزی ثبت شده و معلوم نیست او نویسنده این نسخه است یا نسخه اصلی.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع کاغذ:…(ب 169) و بیان ذلک مما قد اتینا علیه تم کتاب انولوطیقا و قداتممنا کتاب انولوطیقا و لیس بعده من هذا الکتاب الاکتاب افود یطیقی…؟و لم یمنعنا من استقرائه الا انا قدمنا فی صدر الکتاب مما راینا کافیا عن التفسیر مستغنیا انشاء الله تعالی تمت کتاب کتب المنطق الثلاثه من ترجمه محمد بن عبدالله المقفع و قد ترجمها بعد محمد ابونوح الکتاب النصرانی ثم ترجمها بعد ابی‌نوح سلام الحرانی صاحب بیت الحکمه لیحیی بن خالد برمکی و ترجم الکتب الاربعه کلها قبل هولاء المترجمین الذین سمیناهم هدلی الملکانی النصرانی قد فرغت من نسخه ضحوه یوم الاحد من اواخر ربیع الاول 1048 و انا العبد الضعیف محمد قلی بن محمد علی التبریزی اللهم وفق له و لسایر الطلبه من اصحاب التحصیل آمین اللهم آمین.
صحافی و دسترس پذیر بودن اثر: ‏
يادداشتهاي مربوط به عنوانهاي مرتبط: ‏
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2699-2700.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: نسخه شامل:
صحافي شده با: منطق ابن زرعه (شرح ایساغوچی)/ ابن زرعه عیسی بن اسحاق (371-448ق)1039067
تاريخ: 20140908
محل و شماره بازیابی:
150620
150620