مهر و مشتری عصار (از: شمس‌الدین حاج محمد بن احمد تبریزی متخلص به عصار.)

شماره بازیابی: 1196
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19685‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: مهر و مشتری عصار [نسخه خطی]/ از: شمس‌الدین حاج محمد بن احمد تبریزی متخلص به عصار.
تاریخ کتابت: ظاهرا در آغاز ق 9ق.
قطع: ربعی. 13*18سم. 239گ. 15بیت.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف که از دانشمندان و سخنوران عهد سلطان اویس ایلکانی و مداح او است و چندین کتاب در عروض و قافیه و بدیع پرداخته و رساله‌ای هم به نام الوافی فی تعداد القوافی نوشته که در قافیه اشعار به کار آید.
مجموعه دیوانش شامل قصاید، غزلیات، مقطعات و رباعیات است، شاعر پس از آنکه چندی در دربار سلطان احمد جلایر گذرانید، در پایان زندگانی عزلت گزید و در 792ق. درگذشت.
این مثنوی را که در بحر خسرو شیرین نظامی می‌باشد، در 778ق. در آن هنگام که عزلت گردیده بوده سروده و شماره اشعارش را 5121 نوشته‌اند ولی این نسخه به علت افتادگی برگ‌هایی از آن فقط در ح 4170 شعر را در بردارد و تذکره‌نویسان به ارزش ادبی و نکات این مثنوی پی برده‌اند.
از مولانا جامی نقل شده که درباره‌اش چنین گفته است: «این مرد، روی مردم تبریز را سفید کرده و محال است که در این بحر کسی مثنوی بدین خوبی تواند گفت». این مثنوی بنا به گفته حاج خلیفه سه بار به ترکی ترجمه شده است.
آغاز:
به نام پادشاه عالم عشق/ که نامش هست نقش خاتم عشق
این شرح از مندرجات دانشمندان آذربایجان، ص 275-276 تلخیص و نیز در نگارش آن به هفت اقلیم، تذکره خوشگو و آتشکده آذر ص 35 مراجعه شده است.
تزئینات متن:عناوین به شنجرف نوشته شده، چند برگ آن مجدول به لاجورد است.
نوع کاغذ:حنائی.
تزئینات جلد:تیماجی.
آغاز:
چو ناگه مشتری را زین خبر شد/ چه گویم کز فلک سرگشته تر شد
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1چند مصراع از آخرین صفحه محو گردیده است.
يادداشت عمليات: از آغاز و انجام ناقص و از میان کتاب نیز برگ‌هائی افتاده دارد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1700.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در حدود چهار هزار و یکصد و هفتاد (4170) بیت است (در اصل 5121 بیت).
تاريخ: 20150316
محل و شماره بازیابی: 112222