موش نامه = موش و گربه

شماره بازیابی: 432/19ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫ ‏‫10-3624‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: موش نامه = موش و گربه [ نسخه خطی]
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: نیمه‌ی سده‌ی 13ق.
نام خاص و کميت اثر: 28 (99الف – 126الف) برگ، 12 سطر.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1آغاز افتاده: «… در تعریف گربه که در کمین موش نشسته و موش را در مستی گرفته، کنایه از استیلای جهل بر عقل: گربه بود اندران کشور نیک خو خوشخرام و خوش منظر، ایمن از رنج قحط و صدمه جوع دشمن فوج فاره و یربوع».
2«تو بمردی برادر از فردی کم ز موشی مباش در مردی نه بیک سو طریق گرگان را، دار پاس ادب بزرگان را گر بزرگی تو شو بزرگ شنا، سوار نه از ناکسان بگیر قیاس».
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز؛ اندازه متن: 5/13*8سم.‬
نوع کاغذ:ترمه نازک سبز مغز پسته‌ای.
تزئینات نسخه:برگ‌ها مجدول به طلا، سبز (زنگار)، قرمز، لاجورد و مشکی و نیز کمندکشی به لاجورد و مشکی می‌باشد.
1در برگ‌های (100الف، 101الف، 102الف، 103ب، 105الف، 106الف، 107ب، 109الف، 110ب، 112ب، 116ب، 118الف، 119الف، 120الف، 124الف، 125الف، تعداد 16 مجلس نگاره (مینیاتور) محمدشاهی که با ماجرای موش و گربه و درگیری لفظی و توبه و عبادت گربه در مسجد و اغفال دوباره‌ی موشان و … سپس صحنه‌های جنگ بین موشان و گربه‌ها، و نهایت با تیرباران گربه‌ی بدجنس بدست موشان پایان می‌پذیرد!
وضعیت استنساخ نسخه: کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 4نسخه‌ی نفیسی است.
يادداشت عمليات: بخش‌هایی از نسخه ترمیم و وصالی گردیده است و برخی کلمات نیز در اثر رطوبت محو یا ناخوانا شده است!
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 138 – 139.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: داستان فکاهی موش و گربه به پیروی از موش و گربه‌ی نظام‌الدین عبیدالله زاکانی قزوینی متخلص به «عبید» (د. 771 یا 772ق) است که در بحر مثنوی سروده شده و از تمامی بخش‌های آن استفاده‌ی اخلاقی شده است. در بررسی موش‌نامه‌ها (موش و گربه‌ها)یی که از سوی عبید زاکانی، عماد خراسانی، تقی دارابی، کیوان، مهجور کرمانی، موفق السلطان، شاهزاده محمدرضا میرزا افسر، محمدکاظم نهاوندی و دیگران سروده شده است. ظاهرا هیچ کدام از آنان با منظومه‌ی مورد بحث، تطبیق نمی‌کند؛ راقم سطور در نوشتاری به بررسی بیش از 30 موش و گربه‌ی منظوم و منثور و نسخه‌های آن‌ها پرداخته، لیکن مشابه این منظومه در آن نیست! به نظر می‌رسد اثری منحصر بفرد بوده باشد؛ به هر تقدیر باید بیش‌تر تحقیق شود. در ضمن آنگونه که پیداست گویا چند برگی از آغاز این داستان افتاده است. باید افزود که راقم سطور، در فواصل کتاب طنزنامه: مقدمه‌ای بر کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی آثار دستنویس کهن طنز، هجو، هزل، انتقادی، فکاهی، مطایبه و محاضرات ادبی موجود در کتابخانه‌های جهان، گزارش تفصیلی از موش‌نامه‌ها و موش و گربه‌ها به زبان‌های فارسی، ترکی، عربی، اردو ارائه نموده است.
صحافي شده با: سفینه = جنگ اشعار/ شاعران مختلف729149
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادب منظوم – فکاهی
تاريخ: 20140107
محل و شماره بازیابی: 1210816