نامه‌هاي قيصر و خواجه

شماره بازیابی: 3943/2
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-36460‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: نامه‌های قیصر و خواجه
محل کتابت: شیراز.
تاریخ کتابت: 1156ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 39 – 41.
قطع: ‮وزیری. ‭15‬*‭21‬سم. ‭41‬ص. ‭12‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز (نامه نخست علم‌الدین قیصر):کتب علم‌الدین قیصر بن ابی‌القاسم الحنفی من الشام الی مصنف هذه الرساله… فی کتاب ما هذه نسخته و مما یعرض علی الاراء العالیه ما وقع لی فی قضیه ذکرها سفیلیقیوس فی شرحه لمصادرات کتاب الاصول فی مقدمات القضیه المشهوره… .
آغاز نامه خواجه:فکتب مصنف الرساله فی جوابه من کتاب الیه و اما القضیه التی ذکرها سفیلیقیوس فی شرح المصادره المشکله… فلم یقع الی قبل هذا الا انی طالما کنت اطلب لتلک المصادره بیانا و اتعقب ما اجده فی الکتب حتی استقر رایی علی طریقه استفدت بعضها ممن سبقنی و تممتها بما لاح لی و اوردتها فی رساله سمیتها بالرساله الشافیه عن الشک فی الخطوط المتوازیه و قد ارسلت نسختها فی درج هذا الدعاء… .
آغاز نامه دوم قیصر:فکتب علم‌الدین قیصر فی جوابه کلاما طویلا و ما شرف مولا مملوکه فی ذلک علی ما تضمنته الشافیه… و قد یقع عندنا فی هذا البلاد لجماعه من العلماء مثل ثابت بن قره… .
آغاز:پاسخ خواجه فکتب مصنف الرساله فی جوابه من کتاب طویل و اما قوله… .
انجام:… هذا ما اردت ان اعرضه علی الاراء الشریفه و هذا آخر ما جری منافی هذه الرساله.
تزئینات متن:عناوین شنگرف.
نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:تیماجی مشکی.
ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 5006-5007.
رساله الشافیه که خواجه از آن یاد می‌کند، باید همان رساله باشد که در آغاز این دفتر است (شماره یکم مجموعه) و چند نسخه‌ای دیگر از این نامه علم‌الدین که می‌شناسیم نیز با رساله «الشافیه» همراه است.
علم‌الدین قیصر پس از دریافت پاسخ خواجه، بار دیگر نامه‌ای نوشت و در این نامه از رساله ثابت بن قره درباره خطوط متوازیه و رساله دیگر او درباره این قضیه و رساله یوحنای کشیش و شرح ابن الهیثم بر مصادرات اقلیدس یاد کرده و الرساله الشافیه را که خواجه برای او فرستاده بهترین و جامعترین می‌داند و اعتراضاتی چند بر آن ایراد می‌کند. خواجه در پاسخ مفصل که به نامه دوم قیصر می‌دهد اعتراضات او را نیز رد می‌کند.
از عنوان نامه‌های خواجه در نسخه حاضر و دو نسخه دیگر که در این کتابخانه دیده‌ام پیداست که کاتب آن را تلخیص کرده و همه آنها را نمی‌آورد.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نک: آثار و احوال خواجه از آقای مدرس رضوی، 216 – 220.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: علم‌الدین قیصر بن ابی‌القاسم حنفی شامی در نامه‌ای که به خواجه نصیر نوشته از شرح مصادره (خطوط متوازیه) به وسیله سفیلیقیوس سخن گفته و خواجه در پاسخ او می‌گوید: من این شرح را ندیده‌ام اما بسیار درباره حل این قضیه جستجو و مطالعه کرده‌ام و نظری را که در انجام با استفاده از سخن سابقین و ابتکارات خویش بدست آوردم، در رساله الشافیه عن الشک فی الخطوط المتوازیه بیان داشتم. و نسخه‌ای از آن را با همین نامه فرستادم.
صحافي شده با: شرح المصادرات=الرساله الشافیه/ خواجه نصیر طوسی502944
تاريخ: 20141014
محل و شماره بازیابی: 126079