نامه قونوي به خواجه نصير و رساله مفاوضات (از: صدرالدين محمد بن اسحاق قونوي (-673ق))

نبذة عن كتاب نامه قونوي به خواجه نصير و رساله مفاوضات (از: صدرالدين محمد بن اسحاق قونوي (-673ق))

شماره بازیابی: ‮‭1830/37‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-22266
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: نامه قونوی به خواجه نصیر و رساله مفاوضات [نسخه خطی]/ از: صدرالدین محمد بن اسحاق قونوی ( -673ق)
کاتب: : محمد بن میر حسین عقیلی استرآبادی
تاریخ کتابت: ، 1058 ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 172- 194.
قطع: ؛ رقعی مستطیل. 5/ 10*5/ 18 سم. 213ص. 23س (جز ص 1- 9 که به چلیپا است).
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله ما زال سمعی…رساله المسئله الاولی هل ثبت عندکم… .
2…کما سبقت الاشاره الیه فی بعض الاسوله المتقدمه تمت الاسوله بحمد الله و حسن توفیقه…و آله الطیبین.
تزئینات متن:عنوان‌ها به شنگرف است.
تزئینات جلد:تیماجی قرمز رنگ.
قونوی در این نامه تصریح کرد که به وسیله این نامه مراسلات خود را با خواجه آغاز نهاده و لذا فاتحه آن را مفاتحه نام داده. عین گفته او در این باب اینک نقل می‌شود: «چون التقاء من حیث الصوره…تعذری داشت، طلب مواصلت به طریق مکاتبه که آن را احد اللقائین نام نهاده‌اند متعین بود و نخواست که از فوائد علمی…این مفاتحه خالی باشد…لهذا رساله‌ای که پیش از این به مدتی مدید…ساخته بود…به خدمت فرستاد».
مسئله‌هایی که در این رساله مطرح شده برخی به صورت پرسش آغاز شده و برخی دیگر به صورت طرح یک بحث است. اینک فهرست روس مطالب رساله به طوری که موضوع سوال معلوم گردد نقل می‌شود: المسئله الاولی. هل ثبت عندکم ان وجود الواجب امر زاید علی حقیقته ام وجوده عین ماهیته…فان جمیع ما ذکر فی تحقیق کل واحد من الامرین غیر تام و لا مقنع لللبیب. (در پایان این مسئله نیز قونوی این مطلب را که ادله طرفین بحث مذکور هیچ یک تمام و مقنع نیست تاکید کرده است).
المسئله الثانیه. هل الماهیات الممکنه مجعوله او غیر مجعوله و علی کلاالتقدیرین فهل هی من حیث کونها ماهیات فقط امور وجودیه به معنی ان لها ضربا من الوجود اوهی امور عدمیه… اختیار خود او در انین مسئله این است که ماهیات غیر مجهول و دارای نوعی (یا مرتبه‌ای) از وجودند.
المسئله الثالثه. السمی بالوجود العام المشترک فی کونه وجودا فقط هل هو من جمله الممکنات ام لا فان کان ممکنا فهل له حقیقه وراء کونه وجودام لا.
المسئله الرابعه. الواحد لا یصدر عنه الا الواحد هذه المسائل (ظاهرا صواب. هذه المسئله) یتفرع علیها من امهات. المسائل مسائل شتی کثیره…
در این مسئله مسائل متفرع بر اصل مذکور را یاد و خرده‌گیری کرده است. عنوان‌های بعد در این رساله چنین است: مسئله یحتوی علی مسائل: 1. من البین ان الاجسام متناهیه القوه و القبول.
2. مسئله ان الانسان فی هذه النشئه و الدار یتعذر علیه التجرید التام المفسر بانقطاع تعلق النفس المدبره للبدن عن البدن.
3. مسئله ما حقیقه الفیض الصادر من الحق.
4. النسب التی بین الموجودات غیر متناهیه عندنا و یجب ان یکون بالنسبه الی علم الحق متناهیه.
5. مسئله الجوهر لا بیطل ببطلان کیفیه من کیفیاته.
6. الهیولی المجرده لا تقبل القسمه عقلا.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:بیشتر صفحات نستعلیق با مرکبی قرمز و قسمت نونویس (ص 149 – 213) به خط شکسته نستعلیق خوب و مرکبی کم رنگ‌تر است.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1قسمتی از آخر آن تازه‌تر از بقیه است.
يادداشت عمليات: کنار 3 برگ پایان دفتر وصالی شده و به سطور آسیبی نرسیده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2485- 2486.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: وی با خواجه نصیر طوسی هم زمان بوده و با این نامه باب مراسله و مفاوضه را با خواجه افتتاح کرده و به طوری که مطالعه این نامه که به نثر شیوای فارسی است نشان می‌دهد، قونوی از این پیش رساله‌ای «ساخته و مسئله‌ای چند از مشکلات مسائل در آن درج کرده و به صورت مفاوضه با بعضی از اکابر فضلاء دوستان در بحث آورده (ص 172 دفتر، سطر 13 از پائین صفحه) در صحبت این مکاتبه به خدمت خواجه فرستاد». گویا وجه تسمیه این رساله به مفاوضه همین سخن قونوی است و خطاباتی که در اثناء رساله هست با خواجه نیست بلکه با بعضی از اکابر فضلا دوستان است که در سطور قبل قونوی از او یاد کرد.
صحافي شده با: نامه بهایی به همدانی/ از: شیخ بهایی1036285
تاريخ: 20121018
محل و شماره بازیابی:
125808
125808