نان و حلوا = سوانح سفر حجاز (از: بهاءالدین محمد بن حسین عاملی مشهور به «شیخ بهائي» و متخلص به «بهائي»)

نبذة عن كتاب نان و حلوا = سوانح سفر حجاز (از: بهاءالدین محمد بن حسین عاملی مشهور به «شیخ بهائي» و متخلص به «بهائي»)

شماره بازیابی: 432/4ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫ ‏‫10-3609‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: نان و حلوا = سوانح سفر حجاز [ نسخه خطی]/ از: بهاءالدین محمد بن حسین عاملی مشهور به «شیخ بهائي» و متخلص به «بهائي»
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: نیمه‌ی سده‌ی 13ق.
نام خاص و کميت اثر: 3 (3ب – 5ب) برگ، 12 سطر.
يادداشتهاي کلي: این اثر بارها در ایران، هند، ترکیه به نحو مستقل، از جمله در تهران سال‌های 1279، 1282 و 1303ق در اصفهان سال 1303ق و 1328ش، در بمبئي سال‌های 1262ق و 1893م، در لاهور به سال 1889م، در نجف اشرف به سال 1343ق و نیز همراه برخی آثار دیگر منسوب به شیخ بهایی در ضمن مجموعه‌ای ادبی به سال 1346ق در مصر (صص224 – 250) به چاپ رسیده و آخرین بار نیز با تصحیح و مقدمه‌ی مرحوم سیعد نفیسی در ضمن کلیات اشعار و آثار شیخ بهایی در تهران منتشر گردیده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1«من کلام شیخ بهاء حکایت مرد عابد و سگ گبر: عابدی در کوه لبنان بد مقیم در بن غاری چو اصحاب رقیم، روی خود از غیر حق بر تافته کنج عزلت را ز عزت یافته … (5ب) حکایت آن زن بدعمل که دایما رغبت بنماز داشتی من کلام شیخ بهاءالدین علیه الرحمه؛ بود در شهر هری بیوه زنی کهنه رندی حیله سازی پر فنی، نام او بی‌بی تمیز خالدار در نمازش بود رغبت بی‌شمار، با وضوی صبح خفتن می‌گذارد نامردان را بسی دادی مراد».
2«نیت و آداب این محکم وضو یکدم از روی کرم با من بگو، این وضو از سنگ رو قایم‌تر است این وضو نبود، سد اسکندر است»!
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز؛ اندازه متن: 5/13*8سم.‬
نوع کاغذ:ترمه نازک سبز مغز پسته‌ای.
تزئینات نسخه:برگ‌ها مجدول به طلا، سبز (زنگار)، قرمز، لاجورد و مشکی و نیز کمندکشی به لاجورد و مشکی می‌باشد.
وضعیت استنساخ نسخه: کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1این نسخه در برگ‌های (4الف) و (4ب) دارای دو مجلس نگاره (مینیاتور) سبک قاجار (محمدشاهی) در ارتباط با حکایت مرد عابد و سگ گبر است.
يادداشت عمليات: بخش‌هایی از نسخه ترمیم و وصالی گردیده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 122 – 123.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مثنوی انتقادی – اخلاقی مشهوری است در سبک و سیاق مثنوی مولانا جلال‌الدین رومی در 408 بیت با دیباچه‌ای به نثر در سوانح سفر حجاز نگارش یافته است؛ باید افزود که نسخه‌ی کنونی نان و حلوا تنها مشتمل بر دو حکایت، داستان مرد عابد و سگ گبر و دیگری حکایت طنزآمیز زنی به نام بی‌بی تمیز خالدار اهل هرات می‌باشد و باقی آن افتاده است. گفتنی است این اثر بعدها از سوی کسان بسیاری مورد تقلید قرار گرفته و مثنوی‌های متعددی به سبک و سیاق آن ساخته‌اند که از آن جمله‌اند: نان و خرما، نان و پنیر، شیر و شکر و جز آن‌ها. در این کتابخانه نسخه‌های خطی متعددی از نان و حلوای شیخ بهائي موجود است که از آن جمله می‌توان به نسخه‌های جدید به شماره‌های «4/8971»، «1/8811»، «1/8806»، «10/9087»، «20/8852»، «106/9467»، «15/9425» اشاره نمود. بیش از صد نسخه‌ی دستنویس آن را نیز آقای منزوی در فهرست نسخه‌های خطی فارسی (ج5، صص 3262 – 3268) و آقای قره بلوط در معجم التاریخ (ج4، ص 2712) گزارش کرده است؛ براستی کمتر کتابخانه‌ای می‌توان یافت که فاقد نسخه‌ای دستنویس از این منظومه‌ی لطیف، ملیح، شیرین و عبرت‌انگیز باشد! ضمنا کتابخانه‌ی ملی ایران نسخه‌های دستنویس به شماره‌ی «9/ 3933» در نقد این منظومه از شاعری متخلص به «بهاری» (سده‌ی 12ق) معرفی شده، که جالب توجه است.
صحافي شده با: سفینه = جنگ اشعار/ شاعران مختلف729149
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادب و عرفان منظوم
تاريخ: 20140108
محل و شماره بازیابی: 1210816