نكت البيان و ادب الاعيان (سيد علي بن خلف مشعشعي حويزي (1088ق))

شماره بازیابی: 9150
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41791
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: نکت البیان و ادب الاعیان [نسخه خطی]/ سید علی بن خلف مشعشعی حویزی (1088ق)
کاتب: : عبدالمهدی بن صالح
تاریخ کتابت: ، سده 11 هـ
قطع: ؛‮سه، ‭451‬، سه برگ، اندازه متن: ‭10/3‬*‭20/6‬، ‭23‬ سطر، اندازه جلد: ‭17/4‬*‭29/8‬‬.
يادداشتهاي کلي: آغاز شده در 4 محرم 1084ق و پایان یافته در 7 جمادی‌الثانی همان سال (این تاریخ به اشتباه در مقدمه 1085 ق ذکر شده است).
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:«الحمدلله الذی اکرمنا بالایمان و علمنا نکت البیان و خصنا … (پارگی یک کلمه) لسان و الصلوه و السلم علی من ارسله بالقرآن النبی المبعوث».
انجام:«واجعل کتابی هذا رجیحه لمیزانی … (پارگی) طایشات المیازین واحشرنا فی زمره سید المرسلین … الطاهرین آمین اللهم آمین. و قد فرغ المؤلف دام ظله من تألیفه فی الیوم السابع من شهر جمادی‌الثانی سنه الف و اربع و ثمانین من الهجره النبویه و کان الابتداء فی تألیفه فی الیوم الرابع من شهر محرم الحرام ابتداء السنه المذکوره و الحمدلله علی التمام»
انجامه:«و قد فرغ من بیاضه العبد المذنب عبدالمهدی بن صالح و الحمدلله وحده و الصلوه و السلم علی اشرف الانام محمد و آله الکرام»
تزئینات متن:عناوین و نشانی‌ها به شنگرف.
تزئینات نسخه:برگ آغازین نسخه سرلوح مذهب و مرصع بال کبوتری شرفه‌دار که درون کتیبه آن نام کتاب نوشته شده است.
حاشیه صفحه اول تزئین شده با گل و بوته‌های زرین آمیخته با لاجورد.
صفحات مجدول به زر و لاجورد و مشکی.
بعضی از اشعار درون جداول لاجوردی رنگ.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:حنایی آهار مهره، بیشتر برگ‌ها دو پوسته شده.
تزئینات جلد:چرم عنابی ساده، قطر: 6.
سه برگ از آغاز و پایان نسخه سفید و نانوشته است.
در آغاز نسخه یادداشت استعاره کتاب از جناب شیخ علی بن مرحوم شیخ سلمان معتوق عاملی به دست حسین محفوظ عاملی، فایده‌ای فقهی درباره امر به احتیاط علی الاطلاق و نیز اشعاری از عبدالله بن سید عباس بن … و نام کتاب آمده است.
نسخه در حاشیه و متن تصحیح شده است.
در حاشیه برگ 164 پ یادداشت کوتاهی از بدایع‌ نگار آمده است.
برگ 261 پ یادداشتی از عبدالله منشی در 1265ق آمده است.
صفحه خاتمه نسخه در کنار انجامه دو لچکی زرین با نقوش گل و بوته و یک مهر بیضوی سیاه شده.
در لبه‌‌های سه‌گانه نسخه نام کتاب نوشته شده است.
2دارای کمی حاشیه‌‌نویسی به امضای «منه» و «منه دام ظله» و «منه دام عزه».
حاشیه بالایی صفحات کمی رطوبت دیده.
نک: خاتمه مستدرک الوسائل، ج2، ص 166- 168؛ الغدیر، ج 11، ص 310- 314؛ ریاض العلماء، ج 4، ص 79- 80؛ کشف الحجب و الاستار، ص 588؛ ذریعه، ج 13، ص 187 و ج 24، ص 303.
الباب الاول: فیما نتکلم علیه من الآیات القرآنیه.
الباب الثانی: فیما نتکلم علیه من الاحادیث التی لم یتکلم علیها احد و بعض الاحادیث الغریبه التی لم نتکلم علیها و انما اوردناها للاستحسان.
الباب الثالث: فی ذکر مباحثات صدرت بیننا و بین الفضلاء من اهل زماننا و غیرهم.
الباب الرابع: فی الکلمات الفصیحه المستحسنه المشتمله عل یالحکم و المواعظ و الآداب عن النبی (ص) و الایمه و الانبیاء و الصوفیه و ذکر نبذه من مقامات الصوفیه و احوالهم و کیفیه سلوکهم و کلمات العلماء و الحکماء و الملوک و اکابر العرب و غیرهم.
الباب الخامس: مشتمل علی خمسه فصول:
‌الفصل الاول: فی الاجوبه المستحسنه و المسکته.
الفصل الثانی: فی الحکایات المستظرفه و النوادر.
الفصل الثالث: فی حکایات الکرام.
الفصل الرابع: فی حکایات النباهه.
الفصل الخامس: فی الملح و اللطائف.
الباب السادس: فیما نتکلم به علی فحول الشعراء الذین حصل منهم هفوات او علی مفسری اشعارهم الذین لم یصیبوا الغرض من المعنی او علی من اعترض علیهم خطاً مع ما یتعلق بذلک من القواعد البدیعیه.
الباب السابع: فیما نستحسنه من اقسام الشعر کلها و ما یتعلق بذلک من النقد و ذکر القواعد البدیعیه ایضاً، و هو مرتب علی فصول:
الفصل الاول: فیما قیل فی المناجاه و التوسلات و الوعظ و الزهد و ذم الدنیا و الحکم و ما اشبه ذلک.
الفصل الثانی: فی النسیب و هو اقسام و سنبینها.
الفصل الثالث: فی الفخر و ما یتعلق به من مکارم اخلاق.
الفصل الرابع: فی المدایح و المراثی.
الفصل الخامس: فی ذکر الشیب و الشباب.
الفصل السادس: فی الاوصاف و التشبیهات و غیر ذلک من متفرقات الشعر.
الباب الثامن: فیما نذکر مما هم مخصوص بنا من دعاء و مناجاه و نثاره و خطبه و جمله من اشعارنا فی کل باب و به تمام الکتاب.
وضعیت استنساخ نسخه: نسخه در زمان زندگی مؤلف که با توجه به تاریخ پایان تألیف کتاب و تاریخ وفات مؤلف بین سالهای 1085- 1088 ق است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1نسخه کامل است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر 1348ش خریداری شده است.
در آغاز نسخه یادداشت تملک علی بن مرحوم شیخ سلیمان و نیز تملک … بروجردی آمده است.
در آغاز نسخه مهر هشت ضلعی مرحوم شیخ سلیمان به نقش: «علی بن سلیمان» و نیز مهر مستطیل بروجردی با سجع: «الیس الله بکاف عبده محمدحسین» و زیر آن قیمت نسخه به سیاق آمده است.
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
در برگ 181ر مهر چهارگوش: «یا محمد» آمده است.
يادداشت عمليات: نیمی از برگ اول و آخر نسخه پاره شده که آنها را وصالی شده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/ 29، صفحه 809- 811.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مجموعه‌ای از مطالب مختلف در تفسیر و حدیث و حکایات و ادعیه و ادبیات؛ شامل 8 باب:
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): چند دانشی
محل و شماره بازیابی: 185367