پاسخ و پرسش (از: مولی علی نوری)

نبذة عن كتاب پاسخ و پرسش (از: مولی علی نوری)

شماره بازیابی: ‮‭1719/16‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‮‭10-24084‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: پاسخ و پرسش [نسخه خطی]/ از: مولی علی نوری
نام خاص و کميت اثر: (175پ-188ر).
قطع: ‮؛ خشتی. ‭15/5‬*‭21‬ سم‬. 231گ. سطور مختلف.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1سوال علمای امامیه و فقهای اثنی عشریه رضی الله عنهم چه می‌فرمایند در این مسئله شرعیه که آیا روح انسانی مجرد است یا مادی برای او فانی شدن هست یا نه اگر بفرمایند مجرد است و فانی نمی‌شود چه می‌فرمایند در خصوص آیه شریفه: کل شی هالک الا وجه … .
2بحلاوت بچشم زهر که شاهد ساقی است/ به ارادت بکشم درد که درمان هم از اوست. تا پا از دائره قسمت سراسر رحمت پر حکمت حق بیرون تنها دیر خودسری و خود رائی که محض وبال است بر رخ خود نگشاده باشند. در دایره قسمت ما نقطه تسلیمیم لطف آنچه تو اندیشی حکم آنچه تو فرمایی. در باب بلا نسبت ببعض لا تلقوا فرمودند و نسبت ببعض دیگر در سارعوا بر رخ تمنای ایشان گشودند در حق او مدح در حق تو ذم و در حق او شهد و در حق تو سهم فافهم. رضا بداده بده وز جبین گره بگشا/ که بر منو تو در اختیار نگشاد است. مجمل و ملخص سخن این است که عصمت مانع از ارتکاب معاصی است والسلام.
نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:تیماج تریاکی سیر.
2حاشیه‌هایی از مولف و با امضاء «منه» در این نسخه هست و زیر بیشتر آنها نوشته شده «منه اعلی الله مقامه» (نظیر نسخه 2/ 1711).
1در آخر نسخه از پایان عبارت مولف نوشته شده «تم الکتاب الشریف الموسوم بالتنقیح لصدر الافاضل» نام می‌برند.
2حاشیه‌هایی با نشان «منه دام ظلله العالی» دارد.
سوال: «انسان هر فعلی که می‌خواهد بکند برای هر امر دنیوی و اخروی مجبور است یا مختار اگر بفرمایند که امر بین الامرین است لاجبر و لاتفویض پس در این صورت فساد ظاهر است جهت آنکه ظاهرا فعل شر را بنده به شراکت جناب یاری کرده است».
جواب: «بدان ای برادر که این سوال مشهور از غوامض و مشکلات مسائل اصولیه دینیه می‌باشد و معرکه آرای مختلفه هر کس چیزی یافته و بافته از تار و پود فکر و خیال خود بافته است و حق آن است که از معدن علم و عصمت عز صدور یافته که لا جبر و لا تفویض بل الامر بین الامرین و لیکن از دامن فهم مراد این کلام معجز نظام صدق بنیاد دست فکر علمای ظاهر قاصر بفهم این فقیر منظور از این سخن بینظیر بر درک علمای باطن محصور است. القصه.
ما رمیت اذ رمیت گفت حق/ فعل حق بر فعل ما دارد سبق. یعنی در صورت خلاصه رمز سراسر کنز این است که افعال عباد بر دو گونه است خیر و شر فاعل خیر و شر هر دو، هم خداست و هم عباد چناچه حق تعالی در آیه کریمه مذکور هم نفی کرده است و هم اثبات و لیکن فاعل خیرات بالحقیقه خداست و عباد فاعل بالعرض و مجاز می باشند و بر عکس در فعل شرور و آفات و از اینجا رفع تعارض و تنافی میانه آیات و اخبار می‌شود و حقیقه ومجاز اینجا دخلی بحقیقه و مجاز مصطلح علمای علم عربیت ندارد. علمای باطن گستاخ و بی‌ادب هستند و از شدت آداب دانی احتیاج به آداب علم ندارند».
اینک فهرست دارای 34 سوال:
سوال اول: علمای امامیه … چه می‌فرمایند در این مسئله شرعیه که آیا روح انسانی مجرد است یا مادی …؟
سوال دوم: آیا روح انسانی داخل مجموع بدن است و یا خارج از بدن …؟
سوال سوم: وقتی که جناب حضرت عیسی و ادریس … به بهشت داخل شدند از صورت جسم به این بدن داخل شدند …؟
سوال چهارم: شخصی میت را در خواب می‌بیند و با او گفتگو می کند آیا میت مزبور خود می‌داند….؟
سوال پنجم: وقتی عالم فانی می‌شود بهشت و دوزخ هم فانی میشود یا خیر …؟
سوال ششم: طائفه‌ای از اصحاب حضرت عیسی را حواریون می‌گویند اسم ایشان حواریون بوده است …؟
سوال هفتم: حقیقت خواب چه چیز است و چه باعث می‌شود که بعضی خواب‌ها می‌بینند….؟
سوال هشتم: بهشت و دوزخ حقیقی را جناب باری خلق کرده است و الحال موجود است یا نه در قیامت خواهند آفرید …؟
سوال نهم: جهت انسان در بهشت اکل و شرب هست یا نه …؟
سوال دهم: مراد از قالب مثالی چه می‌باشد و معانی معین برای قالب مثالی هست …؟
سوال یازدهم: انسان هر فعلی که می‌خواهد بکند برای هر امری دنیوی و اخروی مجبور است یا مختار …؟
سوال دوازدهم: نصاری از ما دلیل خواسته باشند برای آمدن … و دلیل واضح برای قبول کردن ایشان چه چیز است …؟
سوال سیزدهم: روح از چه چیز خلق شده است و خود روح الحال چه چیز است …؟
سوال چهاردهم: بهشت دنیا در زمین است یا در آسمان …؟
سوال پانزدهم: جناب اقدس الهی برای هر ذوحیاتی عمری مقرر فرموده… و یا آنکه عمر حدی است که نمی‌گذرد؟
سوال شانزدهم: ملائکه اناثند یا ذکور …؟
سوال هفدهم: پیش از طلوع آفتاب … سرخی که در آسمان پیدا می‌شود از چه چیز است …؟
سوال هیجدهم: علمای امامیه چه می‌فرمایند که آیا روح انسانی یا سایر حیوانات مجرد است …؟
سوال نوزدهم: روح انسانی داخل بدن است یا خارج از بدن …؟
سوال بیستم: مراد از قالب مثالی چه می‌باشد و کجا می‌باشد…؟
سوال بیست و یکم: بهشت و دوزخ حقیقی را خدا آفریده است…؟
سوال بیست و دوم: در احادیث هست که وقت سکرات موت … و کیفیت حضور ایشان به چه نحو است…؟
سوال بیست و سوم: روح از چه چیز خلق شده و خود روح …؟
سوال بیست و چهارم: لعن بر یزید و شیطان و عمر … چه نفع دارد …؟
سوال بیست و پنجم: در دعای کمیل است که الهی و مولای اجریت … خدایا آیا جاری کردی …؟
سوال بیست و ششم: در حدیت است که در جعت و سوال قبر … مراد از محض مومن و …؟
سوال بیست و هفتم: مثلا کسی سفر دریا می‌کند و غرق می‌شود … آیا در این صورت حتمی است باید بشود …؟
سوال بیست و هشتم: خدای تعالی در روز الست است که ارواح مشرکین را خلق کرده آیا می‌دانست که اینها کافر خواهد …؟
سوال بیست و نهم: برای پیغمبران … وفات حقیقی مثل انسان هست …؟
سوال سیم: حقیقت خواب چیست…؟
سوال سی و یکم: انسان هر فعلی که می‌کند از امور دنیویه یا اخرویه مجبور است یا مختار …؟ در پایان پاسخ به این سوال گوید: زیاده چه عرضه دارد عرصه تنگ است.
سوال سی و دوم: در حدیث است که در شب معراج پیغمبر از…؟ چرا باید از که از موت مکره باشد …
سوال سی و سوم: بعضی مکالمات که شیخ بهایی در نان وحلوا فرموده از آن جمله: کاکل مشکین بدوش انداخته … غرض شیخ از این چه بوده …؟
سوال سی و چهارم: امام رضا (ع) وقتی که به مجلس مامون داخل شده … آیا امام می دانست یا نه …؟
پراکنده‌هایی نیز در نسخه هست که اینجا ذکر می‌شود:
جواب نامه شیخ احمد احسایی (100ر) به زبان عربی است.
پاسخ نامه هایی است که یکی از خواستاران شیخ احسایی به سوی او نوشته و عبارات آن را مسجع آورده است این پاسخ چنین نوشته شده: در جواب نامه شیخ عالیمقام عارف علام آقا شیخ احمد احسایی نوشته شد: یا من بلغ العلی کمالا/ یا من کشف الدجی جمالا/ به هر جمعیتی وصل تو جویم/ لعل الله یجمعنی و ایاک/ عجری عن تحریر شوقی الیکم/ کعجری عن ادارک المثول لدیکم/ سلامی و ان کان مثلی لا یلیق بکم/ و لکن سلام العلی الا علی علیکم. در پایان نامه این چنین آمده است: «فختم الله لنا کما ختم بعاقبه العاقبه و جمعنا و ایاکم بدار الزلفی و العاره بجاه اصحاب الولایه و اولیاء الوراثه… و السلام علیکم یا اهل الولایه و الربانیه … والسلام».
تحقیق در معنی لفظ جلاله (134ر) به زبان عربی است.
در گ 134ر نخست چهار سطر از پایان رساله حدوث العالم آمده و آن گاه بقیه صفحه در تحقیق وضع اسم جلاله است و در آن از صدرای شیرازی یاد شده این رساله به جز رساله دوانی و فخر رازی است.
وضعیت استنساخ نسخه: تاریخ کتابت زیر هیچ یک از رساله‌ها نوشته نشده و به نظر می‌رسد در اواخر قرن 12ق. یا در نیمه اول قرن 13ق. کتابت شده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ تحریری یک کاتب.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1در این فهرست رساله تنقیح به نام «رساله نقد المنطق للصدر قدس سره» یاد شده.
مشخصات اثر: یادداشتهای تملک:
متن يادداشت: این مجموعه متعلق به کتابخانه مرحوم تنکابنی بوده و بر پشت برگ آن فهرست رساله‌های موجود در آن نوشته شده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2277-2279.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این رساله حاوی چندین پاسخ و پرسش درباره مسائل گوناگون و عرفانی و فلسفی و کلامی است. پاسخ‌ها بیشتر با عنوان «بدان ای مسلمان» آغاز شده. در این رساله از حاشیه زادالمعاد مولا محمد باقر مجلسی و حاشیه شرح مختصر آقا حسین خوانساری و نان و حلوایشیخ بهایی یاد شده است. یکی از پرسش‌هایی که در این رساله بدان جواب داده شده است در اینجا با پاسخ آن نقل می‌گردد:
صحافي شده با: اسرار الایات و انوار البینات/ صدر المتالهین شیرازی محمد بن ابراهیم ( – 1050ق.)1036619
تاريخ: 20120916
محل و شماره بازیابی: 125951