کشف الراز فی حل اشعار مشکله خواجه شمس‌الدین محمد شیراز (از: پیر مراد متخلص به شفیق)

شماره بازیابی: 8958/1
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-21169‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: کشف الراز فی حل اشعار مشکله خواجه شمس‌الدین محمد شیراز [نسخه خطی]/ از: پیر مراد متخلص به شفیق
تاریخ کتابت: جمعه 6 شعبان 1235ق.
نام خاص و کميت اثر: 1پ – 61پ.
قطع: ‮‭66‬، یک برگ، ‭14/1‬*‭20/6‬، ‭17‬ سطر، 8*‭15‬‬.
يادداشتهاي کلي: دارای تاریخی که احتمالا 1229 باشد.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1سپاس بی‌قیاس عالمی را روا و ستایش بی‌آلایش ناظمی را سزاست که منتظم امور اخشیجان و مرسم قواعد عالم امکان… اما بعد از حمد صمد احد و پس از ثنای احمد صمد لم یلد و لم یولد… بر صاحبان صاحب فطرت و ناظمان نظامی فکرت مخفی و مستور نماناد که این نوآموز دبستان بینوایی… پیر مراد متخلص به شفیق.
1آغاز شرح: الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها/ که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها
الا به فتح اول و ثانی به الف کشیده حرف تنبیه و کلمه خطاب است به معنی بدان و آگاه باش. ادر امر است از اداره به معنی گردانیدن.
2ریو به معنی مکر و حیله و تذویر (کذا) و فریب باشد و نام پسر کیکاوس هم هست که دماوطوس بود و بر دست فیروزین سیاوش کشته شد.
3تمت الرساله بحمدالله و افضاله فی یوم الجمعه فی سادس شهر شعبان المعظم من شهور سنه 1235.
تزئینات متن:عناوین و نشانیها و ابیات حافظ به شنگرف.
تزئینات نسخه:مجدول به شنگرف و لاجورد.
کمندکشی شده.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:فرنگی نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:‮تیماج عنابی مجدول یک لا. قطر: ‭1/2‬‬.
از ابتدا تا 60پ شرح غزلیات و پس از آن دو صفحه شرح قطعات (60پ – 61پ).
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1جزوها 8 برگی.
مشخصات اثر:
شکل و سجع مهر:
یادداشتهای تملک:
متن يادداشت:
صفحه اول کتاب مهر بیضوی به نقش: «الواثق بالله الغنی محمد بن حسن (؟) بن احمد الحسینی».
خریداری از باقر ترقی در اسفند 1347ش.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 469.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: از مولف چیزی نمی‌دانیم جز آن که خود در آغاز کتاب نوشته در سن 30 سالگی به امور دیوانی و خدمات سلطانی پرداخته است. با آن که می‌خواسته در مقدمه «شمه‌ای از بیان حال و شرح ذمه‌ای از کیفیت احوال خود» بیان کند اما صرفا لفاظی کرده و مطلب قابل توجهی عرضه نکرده است. تنها نوشته که در سنین آغاز زندگی به علم‌آموزی روی آورده است و پس از آن «تمام دیوان لسان الغیب را به دیده احتیاجی به بیان نداشت و فی الجمله وضوحی داشت از آن ساکت و آن چه را امکان و تاب حمل بر معنی مجازی نبود به طریق حقیقت تحقیق نمودم و مابقی را که ظاهرا معانی مجازیه آن بر حقیقه (کذا؛ حقیقه) رجحان داشت ترجیح داده و تکلفات رکیکه را گوشه نهاده، چون لغات بعضی از اشعار وضوحی نداشت لهذا طرفی از لغات هر حرفی به ترتیب حروف بعد از اتمام آن حرف بیان نموده مگر لغتی را که سبق ذکر یافته باشد و سمیته بکشف الراز فی حل اشعار مشکله خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی».
صحافي شده در اين جلد: [شرح الفاظ المستعمله من الصوفیه]، 62ر – 66پ.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادبیات
تاريخ: 20120909
محل و شماره بازیابی: 178571