کلیات وحشی (از: وحشی.)

نبذة عن كتاب کلیات وحشی (از: وحشی.)

شماره بازیابی: 1159
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19616‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: کلیات وحشی [نسخه خطی]/ از: وحشی.
تاریخ کتابت: ظ ق 11ق.
قطع: خشتی باریک. 12*23/5سم. 265گ. 18بیت.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: وحشی تخلص شاعری است از اهالی کرمان در نیمه دوم ق 10ق. و در 991ق. به جهان دیگر شتافته و در دیوان وی نگارنده ماده تاریخی که سال 990ق. را می‌رساند و برای خان قلی نامی می‌باشد دیده و آن این است:
طلب کردم چو تاریخش فرو گفت/ «شهید دشنه جور زمانه» = 990
شرح حال وحشی در مقدمه کلیات (دیوان) وی چاپ تهران، هفت اقلیم، ص 136-137؛ س، تذکره خوشگو در حرف واو؛ آتشکده آذر ص 126-135؛ مجمع الفصحا، 2/ 51؛ تاریخ ادبیات برون، ص 159؛ هفت آسمان، ص 109-111؛ سپهسالار، 2/ 697-699 آمده است.
تزئینات نسخه:صفحات 1 و 99 و 151 و 215 و 353 دارای سرلوح‌های زیبائی است، میان سطرهای این صفحه‌ها و صفحات مقابل آنها طلا اندازی شده و همه برگ‌های نسخه با طلا و لاجورد و غیره جدول‌کشی گردیده و چنین به نظر می‌آید که سرلوح‌ها کار هندوستان باشد.
نوع کاغذ:دولت‌آبادی.
تزئینات جلد:تیماجی.
1. ناظر و منظور – در بحر خسرو شیرین نظامی در 1500بیت ساخته شده و در آن داستان معاشقه ناظر با منظور می‌باشد و خود شاعر ماده تاریخی برای آن ساخته که سال 966ق. از آن استفاده می‌شود.
آغاز: زهی نام تو سر دیوان هستی/ ترا بر جمله هستی پیش‌دستی
2. مثنوی، بی‌نام که در آن پرسش‌های چندی نموده و پس از آن به وصف غیاث‌الدین میر میران پرداخته است.
آغاز: اهل دارالعباده غیر از شاه/ کش خدا دارد از گزند نگاه
3. خلد برین، این مثنوی برابر مخزن الاسرار نظامی در 530بیت است.
آغاز: خامه بر آورد صدای صریر/ بلبلی از خلد برین زد صفیر
4. فرهاد و شیرین، این مثنوی ظاهرا آخرین اثر وحشی باشد، فقط در حدود یک هزار (1000) بیت آن را گفته و به انجام نرسیده چراغ عمر وحشی خاموش گردیده و پس از آن میرزا محمدشفیع معروف به میرزا کوچک شیرازی وصال تخلص به اتمام آن کمر بست و در حدود یک هزار و هشتصد (1800) بیت بر آن افزود و در 1303ق. در تهران در پی یکدیگر چاپ سنگی شده‌اند و همچنان که قبلا گفته شد شاعری نیز شیرازی صابر تخلص تکمله وصال را از لحاظ داستان نیز ناقص دیده و به اتمام آن پرداخت و نسخه آن زیر ش 1126 در این کتابخانه موجود است.
آغاز فرهاد و شیرین وحشی: الهی سینه‌ای ده آتش افروز/ در آن سینه دلی وان دل همه سوز
5. قصائد و مقطعات و ترکیب‌بندها غیر مرتب به ترتیب ردیف‌ها.
آغاز: راحت اگر بایدت خلوت عنقا طلب/ عزت از آنجا به جوی حرمت از آنجا طلب
6. غزلیات مرتب به ترتیب ردیف‌ها است.
ای سرخ گشته از تو بخون روی زرد ما/ ما را ز درد کشته و غافل ز درد ما
7. رباعیات بدون رعایت ترتیب نگارش یافته.
آغاز: در نفی رخت شمع شبی راند سخن/ روزش دیدم گرفته کنجی مسکن
ماننده عاصئی که در روز جزا/ با روی سیاه سر برآرد ز کفن
8. ترجیع بند و مسمط، آخرین بخش نسخه است.
آغاز: ساقی بده آن باده که اکسیر وجود است/ شوینده آلایش هر بود و نبود است
در 1347-1348ق. کلیاتی از وحشی در تهران چاپ سنگی شده و گذشته از این فرهاد و شیرین وی در 1303ق. با فرهاد و شیرین وصال و در 1306ش. (فقط از آن وحشی) با حروف سربی نیز در تهران چاپ شده است.
مندرجات نسخه به ترتیب عبارت است از:
1. ناظر و منظور (ص 1-97) در حدود یک هزار و پانصد (1500) بیت،
2. مثنوی در مدح غیاث‌الدین (ص 99-114) در حدود دویست و چهل (240) بیت،
3. خلد برین (ص 115-149) در حدود پانصد و سی (530) بیت،
4. فرهاد و شیرین (ص 151-212) در حدود یک‌هزار (1000) بیت،
5. قصائد و مقطعات و ترکیب‌بندها (ص 215-352) در حدود دوهزار و دویست (2200) بیت،
6. غزلیات (ص 353-503) در حدود دو هزار و دویست و پنجاه (2250) بیت و مرتب به ترتیب ردیف‌ها است.
7. رباعیات (ص 503-512) در حدود یکصد و چهار (104) بیت،
8. ترجیع بند و مسمط (ص 512-528) در ح 100بیت.
بنابراین، این نسخه از کلیات وحشی در حدود هشت هزار بیت (8000) می‌باشد.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1پشت برگ نخستین و آخرین یادداشت‌هایی شده است.
موسسه اي که فيلد به آن مربوط مي شود: ‏
يادداشت عمليات: ‏چند برگ از آن وصالی گردیده.‏
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: ‏
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1661-1663.
يادداشتهاي مربوط به مندرجات: ‏
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: کلیات وحشی (نسخه این کتابخانه) را کتب زیرین تشکیل می‌دهد:
تاريخ: 20121029
محل و شماره بازیابی: 113297