رساله ادیان و امم (از: مجلسی.)

نبذة عن كتاب رساله ادیان و امم (از: مجلسی.)

شماره بازیابی: ‭2872/5‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19985‬
زبان اثر: 138
عنوان و نام پديدآور: رساله ادیان و امم [نسخه خطی]/ از: مجلسی.
کاتب: میرزا علی فرزند احمد نواب.
نام خاص و کميت اثر: ص 169-228.
قطع: 11*17/5سم. 307ص. سطور: مختلف.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1فایده فی بیان تقسیم الامم و الضابط فیه. ان من الناس من لا یقول بمحسوس و لا بمعقول و هم السوفسطائیه. و منهم من یقول بالمحسوس و المعقول و هم الطبیعیه و منهم من یقول بالمحسوس لا بالمعقول و لا یقول بالحد و الاحکام و هم الفلاسفه الدهریه… .
2… و سمیت هذه المذاهب الثلاثه الاخرین باصحاب الحدیث لان عنایتهم بتحصیل النصوص و نقلها و بناء الاحکام علیها و لا یرجعون الی القیاس و کان من جمله اصحاب الحدیث ایضا السفیان الثوری و داود بن علی بن محمد الاصفهانی. ثم اعلم ان مذهب الحق هذا الجعفری و المذاهب الاربعه البواقی باطلون و اهلها هالکون و الله اعلم بحقایق احکامه.
مرحوم سپهر درباره آن چنین نوشته: «این مکتوبات تا به این مقام مگر چند سطری از خطوط آقای میرزا علی ولد مرحوم میرزا احمد نواب که از شاهزاده‌های صفویه و با ما نسبت دارند می‌باشد در آن اوقات در طهران در خدمت مرحوم والدم لسان الملک کاشانی اعلی الله مقامه بود حرره الجانی عباسقلی بن المرحوم المذکور سنه 1303ق.» و از ص 49-106 به خط نستعلیق سپهر و مورخ 1282ق. است و در پایان این رساله این دو یادداشت از سپهر درباره این دفتر خاصه ش: 1 (ترجمه عوامل) حاضر نوشته شده:
الف. «امروز که روز سه‌شنبه سوم شهر شعبان المعظم لویت ئپل 1336 و مطابق عید مولود مسعود حضرت سیدالشهداء ارواحنا فداه می‌باشد و در این حوالی غروب آفتاب که از تحریر کتاب احوال حضرت امام علی نقی علیه‌السلام دست کشیدمی تا فردا به تجدید بپردازم در اطاق کتابخانه نظر به این نسخه افتاد که در آغاز عمر و سن طفولیت که مشغول خواندن درس بوده‌ام آنچه خوانده‌ام ترجمه کرده‌ام حرره الجانی عباسقلی مشیر افخم وزیر تالیفات سپهر ثانی». ب. «شکر خدای را که بعد از پنجاه و چهار سال به ملاحظه این نسخه که در پاره‌ای از خطوط ایام طفولیت بنده و پاره‌ای از خطوط دیگران است نایل شدم حرره عباسقلی سپهر 1336 و نیز شکر خدای را که در این شب سه‌شنبه سوم شهر شعبان العظم سنه 1339ق. که شب عید مولود مسعود همان بزرگوار است در همین کتابخانه نظر به این نسخه افتاد این چند کلمه به یادگار ثبت شد. حرره الجانی عباسقلی سپهر کاشانی، و نیز شکر خدای را که در این روز سیم ماه رمضان سنه 1340ق. به این نسخه نظر افتاد.
2. رساله 2 به خط نستعلیق خوش.
3. به خط نستعلیق.
4. به خط نستعلیق سپهر در 1297.
وی در پایان این رساله نوشته: هو الله تعالی این نسخه دوازده امام علیهم السلام و صلوات کبیر را که از منشآت طبع فرید دهره و وحید عصره شیخ اجل اوحد محیی‌الدین عربی است و تا به حال کمتر کسی به ملاحظه آن قادر و نایل بود مقرب الخاقان آقای میرزا مهدی‌خان همدانی سلمه الله تعالی که از صاحب منصبان بزرگ وزارت خارجه‌اند تحصیل و نسخ متعدد نوشته‌اند تا افاضه و استفاده آن عام باشد این بنده نیز از روی نسخه ایشان این نسخه را نگارش داده فی شهر شوال المکرم سنه 1197ق. حرره عباسقلی.
5. به خط نستعلیق و در پایان اشعاری به خط مرحوم بهار است.
نوع کاغذ:فرنگی الوان.
تزئینات جلد:مقوایی.
مقتبس از طبقات الشیعه (به احتمال مرحوم بهار). این نسخه بخشی است در بیان اجمالی از آراء و عقاید اهل ادیان و مذاهب و فلاسفه و جز آنها. از پایان این بخش مستفاد می‌گردد که نویسنده آن شیعی مذهب بوده است. در پشت این دفتر مرحوم بهار درباره معرفی این رساله چنین نوشته است: «رساله ادیان و امم بایستی از تالیفات مجلسی مرحوم باشد و اقتباس از کتاب طبقات الشیعه است». ولی در فهرست کتاب‌های مجلسی رساله‌ای به این نام از او یاد نشده و ممکن است (همان‌گونه که مرحوم بهار احتمال داده‌اند) بخشی از طبقات الشیعه باشد.
وضعیت استنساخ نسخه: خط نستعلیق و با چند قلم به این ترتیب: 1. رساله اول از آغاز تا ص 47 به خط نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1از ص 121-129 و ص 161-168 سفید است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 3898-3899.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در پایان این دفتر دو رساله چاپی (رساله معاصر کبیره- مراثی سروش) افزوده شده است.
صحافي شده با: ترجمه عوامل مایه/ عباسقلی خان سپهر دراوانی 1047495
تاريخ: 20130618